Ποιος Μαρξ είχε δίκιο;
Του Τάσου Παππά.
Με ένα ιδιαίτερο πορτρέτο του Καρλ Μαρξ να φιγουράρει στο εξώφυλλο του, το γερμανικό περιοδικό Der Spiegel αναρωτιέται αν τελικά «είχε δίκιο», αφού, όπως αναφέρει, «ο κλασικός καπιταλισμός δεν λειτουργεί πια».
Καλό ερώτημα. Πολλοί, ανάμεσα τους και ορκισμένοι εχθροί του μαρξισμού, καταφεύγουν στα κείμενα του Μαρξ για να εξηγήσουν τον σύγχρονο καπιταλισμό, να καταλάβουν τις αντιφάσεις του και ενδεχομένως για να λάβουν τα μέτρα τους, ώστε να είναι έτοιμοι να αντιμετωπίσουν εξεγέρσεις και επαναστάσεις. Πίστεψαν ότι με την κατάρρευση του υπαρκτού ξεμπέρδεψαν μαζί του. Αυτός όμως δε λέει να το βάλει κάτω. Επιμένει, απειλεί και τους ανησυχεί.
Καλό ερώτημα επίσης είναι, χωρίς μέχρι τώρα να έχει δοθεί καθαρή απάντηση, και το «ποιος Μαρξ είχε δίκιο;». Γιατί δεν υπάρχει ένας Μαρξ. Ερήμην του αναπτύχθηκε μια ποικιλία μαρξισμών. Άλλωστε, όπως είχε πει ο ίδιος στον Λαφάργκ, «αυτό που είναι σίγουρο είναι ότι εγώ δεν είμαι μαρξιστής»! Όλοι όσοι επιχείρησαν να εφαρμόσουν τη θεωρία του στην πράξη, δήλωναν ότι τον ερμηνεύουν και τον προσαρμόζουν στις συνθήκες κάθε χώρας.
Στον Μαρξ αναφέρονταν ο …αποστάτης Κάουτσκι, ο επαναστάτης Λένιν, ο αιρετικός Τρότσκι, η προβληματισμένη με την πορεία των μπολσεβίκων Ρόζα Λούξεμπουργκ, ο Στάλιν (ναι κι αυτός), ο πρόεδρος Μάο, οι ευρωκομμουνιστές. Δεν έλεγαν τα ίδια πράγματα. Δεν έκαναν τα ίδια πράγματα. Χρησιμοποιούσαν από τον Μαρξ ό,τι δικαίωνε, ή έτσι νόμιζαν, τις επιλογές τους. Συχνό φαινόμενο οι διασπάσεις και οι εμφύλιοι. Συζήτηση που ανοίξαμε χρονιάρες μέρες!
Άντε, καλή χρονιά στους αριστερούς του χαβιαριού και της σαμπάνιας. Καλή χρονιά και στους φιλελεύθερους πολυτελείας.
Άρθρο στην ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ
