Η άλγεβρα του δημοψηφίσματος
Του Σταύρου Λυγερού.
Η τελευταία μεγάλη δημοσκόπηση έδωσε τα εξής ποσοστά: 40,9% θα ψηφίσει “ναι”. Το 8,6% θα ψηφίσει “όχι”. Το 6,3% δήλωσε ότι είναι αναποφάσιστοι και ένα 2% αρνήθηκε να απαντήσει. Το ποσοστό-κλειδί της δημοσκόπησης είναι το 42,2%, το οποίο ουσιαστικά είναι στη λογική να τορπιλίσει το δημοψήφισμα. Επισήμως, πάντως, το ποσοστό όσων στη δημοσκόπηση δήλωσαν πως θα επιλέξουν την αποχή είναι 28,8%.
Το Σύνταγμα της ΠΓΔΜ προβλέπει ότι για να είναι έγκυρο ένα δημοψήφισμα πρέπει η συμμετοχή να υπερβαίνει το 50%. Σε απόλυτους αριθμούς αυτό σημαίνει περίπου 900.000 ψηφοφόροι. Σύμφωνα με πηγές στα Σκόπια, αυτός ο αριθμός είναι πολύ δύσκολο να προσεγγισθεί:
Πρώτον, επειδή η μεγάλη πλειονότητα όσων αντιτίθενται στη Συμφωνία των Πρεσπών επιδιώκει να τορπιλίσει το δημοψήφισμα, μέσω της καταγγελίας του και της αποχής, εξ ου και το 42,2%.
Δεύτερον, επειδή περίπου 300.000 πολίτες της ΠΓΔΜ (Σλαβομακεδόνες και Αλβανομακεδόνες) έχουν πάει μετανάστες στις ΗΠΑ, στον Καναδά, στην Αυστραλία, στη Γερμανία και αλλού και ως εκ τούτου δεν μπορούν να συμμετάσχουν στο δημοψήφισμα, ακόμα και αν το ήθελαν. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι για να προκύψει το 50% στο σύνολο των εγγεγραμμένων θα πρέπει η συμμετοχή όσων κατοικούν στην ΠΓΔΜ να φθάσει σχεδόν το 65%.
Η στάση της αντιπολίτευσης
Η αξιωματική αντιπολίτευση δεν έχει ακόμα ανακοινώσει την επίσημη θέση της για το εάν θα συμμετάσχει στο δημοψήφισμα ή θα επιλέξει την αποχή. Αναμένεται να την ανακοινώσει την ερχόμενη εβδομάδα. Ο πρώτος στόχος της Μέρκελ είναι να πειθαναγκάσει τον Μίτσκοτσκι να ανακοινώσει πως το κόμμα του θα συμμετάσχει στο δημοψήφισμα. Οι εκτιμήσεις που υπάρχουν στα Σκόπια είναι πως ο αρχηγός του VMRO δεν έχει περιθώρια να αρνηθεί.
Εάν τελικώς η αξιωματική αντιπολίτευση επισήμως συμμετάσχει, η υφιστάμενη διάσπαση των αντιτιθέμενων στη Συμφωνία των Πρεσπών θα κλιμακωθεί. Ένα μεγάλο τμήμα δεν θα πάει να ψηφίσει, θεωρώντας πως και μόνο η διεξαγωγή του δημοψηφίσματος είναι απαράδεκτη. Πιθανόν, όμως, δεν θα είναι ποσοτικά αρκετό για να καταστήσει το δημοψήφισμα άκυρο.
Το άλλο τμήμα θα συμμετάσχει, αλλά θα είναι μία σχετικά μικρή μειοψηφία στο σύνολο των ψηφισάντων. Ως εκ τούτου θα δημιουργηθεί η εντύπωση ενός σαρωτικού “ναι”, παρότι ο πραγματικός συσχετισμός δυνάμεων στο εκλογικό σώμα θα είναι πολύ διαφορετικός από τα ποσοστά που θα ανακοινωθούν και θα αφορούν μόνο τους ψηφίσαντες.
Ενάντια στο Σύνταγμα
Σύμφωνα με πληροφορίες από τα Σκόπια, ο Ζάεφ δεν πρόκειται να αποδεχθεί ότι το δημοψήφισμα είναι άκυρο, ακόμα και εάν όσοι τελικώς συμμετάσχουν θα είναι αρκετά λιγότεροι από τους 900.000 που είναι περίπου το αναγκαίο 50% των εγγεγραμμένων. Με το επιχείρημα ότι περισσότεροι από 300.000 έχουν μεταναστεύσει το εξωτερικό, έχει κατεβάσει το όριο εγκυρότητας στις 700.000.
Μπορεί αυτό πολιτικά να έχει μία βάση, αλλά θεσμικά είναι αυθαίρετο, επειδή δεν προβλέπεται από το Σύνταγμα. Κατά τις ίδιες πληροφορίες, όμως, θεωρείται δεδομένο πως η “λεπτομέρεια” αυτή δεν θα εμποδίσει Αμερικανούς και Ευρωπαίους να αναγνωρίσουν την εγκυρότητα του δημοψηφίσματος και βεβαίως την άνετη επικράτηση του “ναι”.
Όσο δε για την αντίδραση του VMRO, πολιτικοί παρατηρητές στα Σκόπια τη συνδέουν με το πόσο η Μέρκελ θα “στραμπουλίξει το χέρι” του συνομιλητή της Μίτσκοτσκι. Είναι αξιοσημείωτο, πάντως, πως η αξιωματική αντιπολίτευση είναι χωρισμένη σε 2-3 φράξιες, οι οποίες έχουν υιοθετήσει διαφορετική στάση έναντι του δημοψηφίσματος και της συνταγματικής αναθεώρησης.
Διασπασμένη αντιπολίτευση
Η μία υποστηρίζει τη συμμετοχή στο δημοψήφισμα και την αποδοχή του αποτελέσματος, ενώ μία δεύτερη έχει ταχθεί υπέρ του μποϊκοτάζ. Σύμφωνα με τις μέχρι τώρα ενδείξεις και τις πληροφορίες από τα Σκόπια, ο Μίτσκοτσκι κλίνει προς την πρώτη πλευρά, αν και η τελική στάση του θα καθορισθεί αφενός από τις έξωθεν πιέσεις, αφετέρου από τις εσωκομματικές ισορροπίες.
Ας σημειωθεί ότι αρκετοί πρώην υπουργοί και βουλευτές είναι υπόδικοι και κάποιοι εξ αυτών έχουν καταδίκες. Ειδικά σ’ αυτούς δίνονται υποσχέσεις –με την εγγύηση και δυτικών– προκειμένου να μην εμποδίσουν την έγκριση της Συμφωνίας και τη συνταγματική αναθεώρηση. Οι εσωτερικές αντιθέσεις στο VMRO είναι τόσο ισχυρές, ώστε πολιτικοί παρατηρητές στα Σκόπια αναρωτιούνται εάν το κόμμα αυτό θα παραμείνει ενωμένο μετά το δημοψήφισμα.
Στους πολιτικούς κύκλους της γειτονικής χώρας, πάντως, είναι διάχυτη η εντύπωση πως εάν ο Ζάεφ ξεπεράσει τον σκόπελο του δημοψηφίσματος δεν πρόκειται να χάσει τη μάχη της συνταγματικής αναθεώρησης στη Βουλή. Τις αναγκαίες 80 βουλευτικές ψήφους με τον έναν ή τον άλλο τρόπο θα τις βρει. Μένει να αποδειχθεί εάν αυτές οι προβλέψεις θα επιβεβαιωθούν από τα γεγονότα, ειδικά εάν η συμμετοχή κινηθεί κάτω από τους 800.000 ψηφοφόρους.
Άρθρο στο slpress.gr
