Η άλωση της των πόλεων Πόλεως
Του Δημήτρη Παυλακούδη*
« Γιατί λαός που λησμονά την ιστορία του είναι καταδικασμένος να την ξαναζήσει . »
Ξημερώματα 29ης Μαΐου … συντάσσονται αυτές οι λίγες γραμμές μνήμης, με το μυαλό θολό και τη σκέψη να ταξιδεύει γι ακόμη μια φορά στην αγαπημένη Πόλη, την πόλη των πόλεων.
Ξημερώματα 29ης του Μάη εν έτει 1453 συνετελέσθη ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα της Παγκόσμιας ιστορίας, η Άλωση της Κωνσταντινούπολης.
Κατά τις πρώτες πρωινές ώρες λίγο μετά τον τραυματισμό του Ιωάννη Ιουστινιάνη, ενός από τους λίγους Δυτικούς που έτρεξαν προς βοήθεια της Πόλεως και ενώ τα στρατεύματα του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου έδιναν τον υπέρ πάντων αγώνα, μόνοι πια αυτοί ενάντια σε μυριάδες ,σ αγώνα άνισο, εισήλθαν από μια παλαιά, χαμηλή ,κρυφή πύλη των τειχών της Πόλεως, όπως μαρτυρούν οι περιγραφές των ιστορικών Μιχαήλ Δούκα, Κριτοβούλου του Ιμβρίου και Γεωργίου Σφραντζή, καθώς και το κείμενο του μεγάλου Λαονίκου Χαλκοκονδύλη, την επονομαζόμενη και Κερκόπορτα οι Οθωμανοί στρατιώτες ,μέσα στη Βασιλεύουσα.
«Εάλω η Πόλις…Εάλω η Πόλις» ,ακούστηκε! Ήχος λυπητερός, κλαγγή αγωνίας και ιαχή ήχου χάλκινου μέσα στον παρατεταμένο θόρυβο της πολυκοσμίας..
Η Πόλη σκεπάστηκε ολάκερη από μείγμα πύρινο, αποτελούμενο από αίμα, θρήνο, αλαλαγμούς κατακτητών και δάκρυα κατεκτημένων!
1129 χρόνια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, χρόνια παραμονής της ακατανίκητης πόλης του Κωνσταντίνου στο θρόνο της παγκόσμιας ιστορίας, βυθίστηκαν μια τέτοια μέρα στο σκοτάδι..
Ας μην αναλωθούμε όμως σήμερα ούτε σε θρήνους, ούτε σε κορόνες πάσης φύσεως. Απλά ας μνημονεύσουμε:
Κωνσταντίνος-Ιουλιανός-Θεοδόσιος-Ιουστινιανός-Ηράκλειος-Λέων Γ Ίσαυρος-Κωνσταντίνος Πορφυρογέννητος-Βασίλειος ο Μακεδών και ο Βουλγαροκτόνος-Αλέξιος ο Μεγαλοκομνηνός και δυναστεία Κομνηνών-Δυναστεία Παλαιολόγων έως το μάρτυρα ,κατά το Φώτη Κόντογλου, μεγάλο μικρασιάτη λογοτέχνη, τελευταίο αυτοκράτορα των Ρωμαίων Κωνσταντίνο ΙΑ Παλαιολόγο, το μαρμαρωμένο βασιλιά της νεοελληνικής παράδοσης, που για αιώνες επιμένει να τον κρατά ,έστω και τεχνηέντως ζωντανό, μαζί με την ατμόσφαιρα, τα αρώματα, τους ήχους ,τις γεύσεις, τα παλιά σοκάκια, τα μνημεία και την ιστορία της Πόλης των Πόλεων, της σημερινής Ιστανμπουλ και καθ ημάς Κωνσταντίνου-Πόλεως…
Ας κρατήσουμε πάντα στη μνήμη μας και στην ψυχή μας ,καθένας με τον τρόπο του την Πόλη, που συνεχίζει να μαγεύει ακόμη και σήμερα και να γεννά συναισθήματα σε κάθε απόγονο Ρωμαίου (με την ευρεία ,ως επί Ιουστινιανού, έννοια).
Μια Πόλη που κόντρα στους καιρούς της εξομοίωσης, της αλλοτρίωσης και της ομοιομορφίας που ζούμε
και σε πείσμα όλων, συνεχίζει
να μαγεύει με τα τοπία της,
να καθηλώνει με τα μνημεία της,
να θαμπώνει με το φως της,
να ερεθίζει με τα αρώματά της,
ν αμβλύνει αντιθέσεις με την πολυπολιτισμικότητά της,
να συγκινεί με την ιστορία ,της εκκλησιές, τα τείχη και τα στολίδια της στο πέρασμα των αιώνων,
και πάνω απ όλα να σε ταξιδεύει μέσα στο χρόνο σε κάθε της ηλιοβασίλεμα πάνω στη γέφυρα του Γαλατά ή στο Βόσπορο και τα ψηφιδωτά της Μεγάλης Εκκλησιάς ,της ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΣΟΦΙΑΣ.
Ημέρα Αλώσεως της Πόλης η σημερινή, ημέρα θρήνου και περισυλλογής εκατοντάδες χρόνια μετά,
πολλά θ ακούσεις και πολλά θα διαβάσεις ενδεχομένως,
μα για όσους βλέπουν έξω από αγκυλώσεις την ιστορία και για όσους έχουν έστω και μια φορά δει το ηλιοβασίλεμα στο Βόσπορο, το ερώτημα που τους συντροφεύει συχνά είναι:
Μήπως τελικά η Πόλη δεν αλώθηκε ποτέ;
Ας έχουμε τέλος πάντα στο νου μας πως επιβάλλεται ως έθνος να γνωρίζουμε την ιστορία μας ειδικά τούτες τις κρίσιμες για την πατρίδα ώρες ….Άλλωστε λαός που λησμονά την ιστορία του είναι καταδικασμένος να την ξαναζήσει .
* Φιλόλογος- MA Μεσαιωνικής Νεοελληνικής Φιλολογίας Α.Π.Θ.
