Αν θυμηθούμε τον Γκράμσι
Του Τάσου Παππά.
Ας πούμε ότι διαγράφεις από το μυαλό σου όλα όσα έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα, ξεχνάς δηλαδή τις συμφορές που έχουν πλήξει τους εργαζόμενους, τους αναξιοπρεπείς συμβιβασμούς που έχει κάνει η πολιτική ηγεσία, και κλειδώνεις στα πίσω συρτάρια του μυαλού σου τον θυμό για όσα έχεις υποστεί και την επιθυμία σου για τιμωρία αυτών που τα διέπραξαν, ακολουθώντας τη συμβουλή της Αμερικανίδας φιλοσόφου Μάρθα Νούσμπαουμ (βρέθηκε προσφάτως στην Ελλάδα για διαλέξεις), η οποία μας λέει ότι ο θυμός και η τάση για εκδίκηση είναι αντιδράσεις κατανοητές μεν, αλλά προβληματικές και καθόλου δημιουργικές. Προσέρχεσαι, λοιπόν, με καλή διάθεση, τελείως καθαρός (tabula rasa) στη δημόσια συζήτηση. Ακούς τους κυβερνητικούς αξιωματούχους να λένε ότι η συνάντηση με την τρόικα στο Παρίσι σηματοδοτεί το τέλος της παρουσίας της στην Ελλάδα. Σε λίγες μέρες ακούς από τα χείλη των δανειστών ότι αυτό δεν ισχύει και ότι η τρόικα θα έρθει στην Ελλάδα στο τέλος Σεπτεμβρίου για τις ουσιαστικές συζητήσεις. Ακούς από τον πρωθυπουργό και τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης ότι η χώρα δεν θα χρειαστεί νέο μνημόνιο, ούτε επέκταση του υπάρχοντος, και την ίδια στιγμή οι Ευρωπαίοι ηγέτες αναφέρουν ότι αν η χώρα σου πει «όχι» σε νέο πρόγραμμα, είναι υποχρεωμένη να καλύψει τα κενά (χρηματοδοτικό και δημοσιονομικό) με προσφυγή στις αγορές, συμπληρώνοντας πως η Ελλάδα θα είναι σε επιτήρηση για πολλά-πολλά χρόνια ακόμη, μέχρι να εξοφλήσει τα δάνεια που έχει λάβει. Ακούς επίσης από τον πρωθυπουργό ότι ο ΕΝΦΙΑ ήταν λάθος, που όμως δεν το πλήρωσε ο λαός, ότι σύντομα θα διορθωθεί και πως όσοι ευθύνονται θα λογοδοτήσουν.
Βλέπεις ύστερα από μερικές μέρες τις αλλαγές και αναρωτιέσαι: εγώ είμαι ηλίθιος που δεν καταλαβαίνω ή ο πρωθυπουργός της χώρας λέει χοντρά ψέματα; Ταυτοχρόνως πληροφορείσαι (είπαμε πως έχεις καταστρέψεις τον σκληρό δίσκο της μνήμης σου) ότι ο πολιτικά υπεύθυνος για τον ΕΝΦΙΑ (Στουρνάρας) διορίστηκε από τον πολιτικά υπεύθυνο για την οικονομική πολιτική (Σαμαράς) στη θέση του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος. Τσιμπιέσαι. Τέτοιο μπαλαμούτι; Σε ενημερώνουν, τέλος, ότι ο έκτακτος φόρος αλληλεγγύης, που υποτίθεται πως θα «αποχωρούσε» μαζί με το 2014, θα παραταθεί, κατά τι μειωμένος, και το 2015, ίσως και το 2016.
Υστερα απ’ όλα αυτά, πώς να κρατηθείς ψύχραιμος. Ο θυμός που είχες φυλακίσει για να μη θολώσει την κρίση σου χτυπάει με δύναμη το συρτάρι για να βγει. Ξαναδιαβάζεις τη Νούσμπαουμ. Τζίφος. Δεν ηρεμείς. Να το ρίξεις στα αντικαταθλιπτικά; Αδιέξοδο. Να αρχίσεις να ξεσπάς στους οικείους σου και τους διπλανούς σου; Τι φταίνε οι άνθρωποι. Αλλωστε κι αυτοί θυμωμένοι είναι με τα ίδια πράγματα.
Και τότε έρχεται να σε βγάλει από τον ψυχοφθόρο πεσιμιστικό λήθαργό σου, άθελά του, ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, που πετάει κάτι περί αυτονόητου και επανάστασης, παραπέμποντας στον Γκράμσι. Δεν είσαι πολύ σίγουρος αν ο μεγάλος στοχαστής το είπε έτσι ακριβώς, θυμάσαι όμως πολύ καλά μια άλλη, πολύ πιο διάσημη φράση του, αυτήν «για την απαισιοδοξία της γνώσης και την αισιοδοξία της βούλησης».
Άρθρο στην ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ
