Έμφραγμα από τη θρησκεία…
…της αγοράς.
Του Όμηρου Ταχμαζίδη
———————————————————————————————————————————————————————————————–Κάτι δεν πηγαίνει καλά με τον κόσμο. Κάτι δεν πηγαίνει καλά με την επιστήμη της οικονομίας. Η πρώτη διαπίστωση είναι κοινότοπη. Είναι οφθαλμοφανές πλέον ότι δε ζούμε στον καλύτερο δυνατό κόσμο. Η δεύτερη ίσως ξαφνιάζει.
Το κύρος της οικονομίας ως δεσπόζουσας επιστήμης στο πλαίσιο του αχαλίνωτου καπιταλισμού των ημερών μας αμφισβητείται. Οι ενστάσεις προέρχονται από διαφορετικές κατευθύνσεις. Προσφάτως ο Ιταλός συγγραφέας Αντόνιο Ταμπούκι, σε μια συνέντευξή του στον Ανταίο Χρυσοστομίδη, στην εφημερίδα Αυγή (Κυριακή 30/5/2010), μιλώντας για τη σημερινή πολιτική λειψανδρία και την εξαφάνιση των μεγάλων ιδανικών στην Ευρώπη, ανέφερε το εξής: «Οι σημερινοί Ευρωπαίοι πολιτικοί είναι μέτριοι και δεν έχουν καταλάβει ότι η οικονομία είναι μια ανθρώπινη επιστήμη, που δεν ανήκει στην αριθμητική: ανήκει στην ηθική και στις επιστήμες του ανθρώπου». Η παρατήρηση του Αντόνιο Ταμπούκι μου θυμίζει ένα σημείο από τη Θεωρία της ημιμόρφωσης του Τεοντόρ Αντόρνο, όπου ο εκπρόσωπος της κριτικής θεωρίας βλέπει το επίπεδο της θεωρίας της οικονομίας σε σχέση με τις δυνατότητες και τη θέληση των νέων μιας εποχής να ονειρεύονται να γίνουν καλλιτέχνες: «Αφού δύσκολα πια ένας νέος ονειρεύεται να γίνει κάποτε μεγάλος ποιητής ή μουσουργός, γι΄ αυτό ίσως – μιλώντας με κάποια υπερβολή- δεν υπάρχουν ανάμεσα στους ενηλίκους μεγάλοι θεωρητικοί της οικονομίας και εν τέλει διόλου πια αληθινός πολιτικός αυθορμητισμός» (Τέοντορ Αντόρνο, Θεωρία της ημιμόρφωσης, μτφ. Λ. Αναγνώστου).
Και οι δύο διαπιστώσεις ξενίζουν. Η επιστήμη της οικονομίας έχει συνδεθεί με τα μαθηματικά, τις στατιστικές – τους αριθμούς. Η «θρησκεία της οικονομίας της αγοράς» (Alexander Ruestow) δεν αφήνει κανένα περιθώριο για παρανοήσεις – έως τώρα τουλάχιστον. Το 2009, στη Γερμανία, 83 γνωστοί οικονομολόγοι εμφανίστηκαν στη δημοσιότητα με μια έκκληση για να σωθεί η θεωρία της πολιτικής οικονομίας στα πανεπιστήμια. Και αυτό, γιατί η τελευταία περιορίζεται πολύ σε μαθηματικά μοντέλα, ενώ η σκέψη που αφορά τα οικονομικά αλλά και τα ζητήματα πολιτικής τάξης παραμερίζεται.
Η επικράτηση του συγκεκριμένου υποδείγματος καταγράφει απλώς την ηγεμονία των πιο ακραίων εκδοχών του φιλελευθερισμού, που αποκρύπτουν επιμελώς ότι η οικονομική θεωρία ποτέ δεν ήταν απλώς οργανωμένη παράθεση «αριθμών». Οι συνέπειες: στον καπιταλισμό όλα πάνε κατά διαόλου…
Σημείωση 1: Το άρθρο δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά την Τρίτη 22 Ιουνίου 2010 στην εφημερίδα «Δρόμος της αριστεράς».
Σημείωση 2: Νέα απεργία στην Coca Cola 3 E την Παρασκευή 12 Απριλίου 2013. Οι εργαζόμενοι επιμένουν στην επαναπρόσληψη των δύο απολυμένων συναδέλφων τους. [Βλ. σχετικώς και το άρθρο, Όμηρος Ταχμαζίδης, Η Coca Cola θα σεβαστεί την κοινωνική ηρεμία;] Σύμφωνα με πληροφορίες την Πέμπτη 11 Απριλίου 2013 θα έλθει από την Αθήνα ο «οικονομολόγος» διαπραγματευτής και υπεύθυνος για τις απολύσεις των δύο εργαζομένων για να συζητήσει με τους εκπροσώπους των συνδικάτων το ζήτημα. Σημειωτέον ότι στην τριμερή μεταξύ εργατικού σωματείου, εταιρίας και υπουργείου εργασίας, η εταιρία εκπροσωπήθηκε από δικηγόρο, που μετέφερε την ανένδοτη στάση της διεύθυνσης προς τους άλλους δύο συνομιλητές.
Οι εκπρόσωποι των εργαζομένων αφήνουν αιχμές για τη γενικότερη συμπεριφορά των εκπροσώπων της εταιρίας. Στο ψήφισμα του Εθνικού Συμβουλίου της Ομοσπονδίας τους κλάδου, της ΠΟΕΕΠ, που πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 6 Απριλίου στον Βόλο, η Coca Cola Τρία Έψιλον καταγγέλλεται «γιατί στα δίκαια αιτήματα των εργαζομένων απαντάει με εκβιαστικές απειλές («η τα παίρνεις και φεύγεις ή σε πετάω στο δρόμο») επιχειρεί να τρομοκρατήσει τους συναδέλφους μας και προσπαθεί να ποινικοποιήσει τους εργατικούς αγώνες σέρνοντας προκαταβολικά, προς γνώση και συμμόρφωση, εργαζόμενους ενώπιον των αρχών, θέλοντας να μεταφέρει την αντιπαράθεση για τις θέσεις εργασίας στις αίθουσες των δικαστηρίων, προετοιμάζοντας πλεκτάνες και εκπονώντας σχέδια δυσφήμισης των εργατικών σωματείων για να καθηλώσει τους διεκδικητικούς αγώνες τους που σκοπό έχουν τη διατήρηση των θέσεων εργασίας και την αξιοπρεπή διαβίωση των ανθρώπων της βιοπάλης».
Οι εργαζόμενοι καταγγέλλουν επίσης «την Coca Cola για τις πρακτικές παρακολούθησης των απεργών εργαζομένων με συστήματα κάμερας, τα οποία εγκατέστησε στον εξωτερικό χώρο επισκοπώντας παράνομα δημόσιους χώρους». Αυτά από το «ειδικό ψήφισμα» του Εθνικού Συμβουλίου της ΠΟΕΕΠ. [Οι πληροφορίες προέρχονται από τα έγγραφα της Ομοσπονδίας, τα οποία αναρτώνται στη διεύθυνση www.poeep.gr ]
Σημείωση 3: Neue Wiener Gruppe – Σχολή Λακάν – τμήμα Αισθητικής. Ο Όμηρος Ταχμαζίδης θα μιλήσει τη Δευτέρα 22 Απριλίου 2013 στις 19.30 μ.μ. στην Charim Galerie, Dorotheeerg. 12/1 στην ΒΙΕΝΝΗ με θέμα: «Ueber die Stadttore hinaus:Mit Walter Seitter – Ein Versuch Thessaloniki “neu” zu sehen”. [«Πέρα από τις πύλες της πόλης: Με τον Walter Seitter – μια προσπάθεια «νέας» θέασης της Θεσσαλονίκης»]
