Κριτική ταινιών από τον Γιάννη Τσιτσίμη

ΜΕ ΤΟΥΣ ΟΦΘΑΛΜΟΥΣ ΤΟΥ ΤΕΙΡΕΣΙΑ

 LIVING – Σκηνοθεσία: Όλιβερ Ερμάνους

Μ. Βρετανία, Ιαπωνία. 2022. Διάρκεια: 102΄.

Αντιμέτωποι με το αριστούργημα της ζωής που ανασαίνει.

Η ζωή που χάνεται. Κι όμως μέχρι την τελευταία ανάσα, ελπίζει, δημιουργεί, ονειρεύεται.  Όπως έλεγε κι εκείνη η παλιά ταινία με τον Άντι Γκαρσία, «πράγματα που θα κάνουμε όταν πια θα είμαστε νεκροί*». Κι αυτό είναι που έχει νόημα μέσα στο-αλήθεια και γιατί όχι;-ακαδημαϊκού τύπου και σοφιστικέ γυρίσματος  φιλμ από ένα σκηνοθέτη στην καταγωγή νοτιοαφρικανό, σίγουρα όμως  στο πνεύμα της σχολής των «χαμηλών τόνων» (Britishstyle). Στο σενάριο – διασκευή συναντάμε τον «πολύ»και βραβευμένο νομπελίστα από το 2017ΚαζούοΙσιγκούρο που γνωρίζει ακριβώς τι πράττει  για να υποστηρίξει το φιλμ κι άλλωστε το έχει ξανακάνει  καταπληκτικά και στο παρελθόν (πχ στο δικό του βιβλίο «Απομεινάρια μιας ημέρας»).

Αλλά το θέμα μας δεν είναι εκεί, στον τρόπο του γυρίσματος τουλάχιστον σε αυτήν την ταινία. Ούτε στο αρχικό φιλμ του Κουροσάουα που αποτέλεσε και την έμπνευση για τη διασκευή εδώ (πρόκειται για την ταινία «Ο καταδικασμένος» του 1952 που με τη σειρά της στηρίχτηκε στη νουβέλα του Τολστόι «ο θάνατος του Ιβάν Ιλιτς»).  Το θέμα μας είναι τι συμβαίνει με μια ζωή που τελειώνει  με την ανακοίνωση του τέλους της πορείας πάνω στον υπάρχοντα κόσμο.

Ο κύριος Γουίλιαμς, συντηρητικός βρετανός δημοτικός υπάλληλος με θέση τμηματάρχη, ντυμένος επί δεκαετίες με το σκουρόχρωμο σακάκι και το καπέλο του κυκλοφορεί εγκλωβισμένος σε μια ζωή ρουτίνα –σπίτι, γραφείο, σπίτι και κάθε Τρίτη σινεμά- κι απόλυτα προγραμματισμένη ανάμεσα σε εκατοντάδες άλλες ζωές ίδιου τύπου σα να βγήκαν όλοι από μηχάνημα που έχει εντολή να «κόβει» πανομοιότυπους, άκαμπτους, αποστειρωμένους γραφειοκράτες. Μια ζωή απαράλλακτα ίδια, γεμάτη τυπικότητες κι αβροφροσύνες ολότελα αστική, ψυχρή κι επαναλαμβανόμενη σε ένα ρυθμό αέναο που ωστόσο ναι, ξαφνικά μπορεί να ραγίσει.

Ο κύριος Γουίλιαμς-που τον ερμηνεύει καθηλωτικά κι ατάραχα ο σπουδαίος Μπίλι Νάι-  όταν μαθαίνει πως έχει το πολύ έξι-επτά μήνες ζωή δε συνειδητοποιεί απλώς ότι θα πεθάνει. Συνειδητοποιεί πως δεν έζησε ποτέ. Ωστόσο ποτέ δεν είναι αργά να ζήσει τη ζωή του κανείς, αυτό να λέγεται.

Αποφασίζει λοιπόν να αναζητήσει λίγο από το άρωμα μιας ζωής που δεν έζησε και φυσικά δε θα προλάβει να ζήσει. Πώς όμως να χωρέσει σε λίγους μήνες την απουσία του που ήταν καθολική σε όλα τα πράγματα των ζωντανών; Ίσως μια βραδιά με τη παρέα ενός συγγραφέα στα καταγώγια  του αλκοόλ, ίσως η τρυφερή, άδολη παρέα με μια μοναχική νέα γυναίκα που γυρίζει ανέλπιδη στους  δρόμους του Λονδίνου, ίσως μια τελευταία, ύστερη πράξη απέναντι  στο τέρας της γραφειοκρατίας που υπηρέτησε επί έτη.

Το αριστουργηματικό σε αυτήν την ταινία είναι ότι δεν καταδικάζει τον κύριο Γουίλιαμς γιατί δεν έζησε, γιατί απομονώθηκε μετά τον θάνατο της γυναίκας του,  γιατί αποφάσισε να ζήσει μόνο με τις αναμνήσεις του, γιατί έγινε αυτό που ονειρεύτηκε, ένας στερεότυπος Βρετανός, γιατίδεν έχει πια επαφήμε τον μονάκριβο γιο του. Δεν πέφτει σε εύκολα ολισθήματα διδακτικού τύπου αλλά αντιθέτως πηγαίνει πιο βαθιά. Φέρνει τον ήρωα με τρόπο σπαρακτικό αντιμέτωπο με την ίδια του την επιλογή σε μια ζωή που ολισθαίνει, που χάνεται μέσα σε έναν ωκεανό από καθώς πρέπει, από αστισμούς, ματαιοδοξίες, σαλόνια και μπαλκόνια με ασπιδίστρες ** και  κουτσομπολιά της γειτονιάς, μιας ζωής που τολμά ακόμη να κοιτάξει κατάματα τον θάνατο μέσα από τα ανθρώπινα, απλά μάτια του BillNighy. Γιατί η ζωή σίγουρα δεν είναι μια προετοιμασία για τον θάνατο, είναι όμως μια διαδρομή που αξίζει να την χαρείς όπως κι αν έζησες, όπως κι αν διάλεξες να ζήσεις…

Δείτε το φιλμ που έχει πάρει και υποψηφιότητα Α ανδρικού ρόλου. Είναι κρίμα να παίζονται τέτοια έργα σε άδεια καθίσματα (προσωπικά το είδα σε σινεμά κεντρικό που το είχε μόνο μία ημερήσια προβολή με άλλα 4 άτομα…).

• Σκηνοθεσία:ΌλιβερΧερμάνους
• Σενάριο:KazuoIshiguro
• Διεύθυνση φωτογραφίας:Jamie D. Ramsay
• Μοντάζ:ChrisWyatt
• Ήχος:Stephen Griffiths, Andy Shelley
• Μουσική:Emilie Levienaise-Farrouch
• Ηθοποιοί:Bill Nighy, Aimee Lou Wood, Alex Sharp, Tom Burke
• Παραγωγή:Number 9 Films, Film4, Lipsync Productions, Rocket Science, Filmgate Films, Film iVäst, Media
• Παραγωγοί: Stephen Woolley, Elizabeth

*Ο ακριβής τίτλος της ταινίας είναι «Πράγματα που θα κάνουμε στο Ντένβερ όταν θα ‘σαι νεκρός-Things to Doin Denver When You’re Dead» του Gary Flender (1995), ένα εκπληκτικό νέο-νουάρ φιλμ που στασινεμά εδώ βαπτίστηκε τελείως άστοχα ως «Οιωραίοι δεν πεθαίνουν στο Ντένβερ»-έλεος!!!

**Δάνειο σχόλιο από το εκπληκτικό βιβλίο  του Τζορτζ Όργουελ «κρατήστε ψηλά την ασπιδίστρα σας» που  στην χώρα μας τιτλοφορήθηκε ως… κρατήστε ψηλά (ή σφιχτά) τον μικροαστισμό σας (Keep the AspidistraFlying)

Μια καινούργια υπο-κατηγορία στη στήλη μας!!!

Στο fastforward (ταινίες λιγότερης προσοχής κατά την άποψή μας)

HolySpider (σκηνοθεσία: Αλί Αμπάσι, Ιράν-2022/117΄). Ταινία από το Ιράν που θέλει ν’ ακολουθήσει το λεγόμενο ρεύμα το νέου ιρανικού κινηματογράφου και ταυτόχρονα να έχει τη χροιά ενός θρίλερ με πολιτικές προεκτάσεις καθώς παρακολουθεί έναν serialkillerφανατικόισλαμιστή που πνίγει εκδιδόμενες. Αποτυγχάνει ωστόσο καθώς το σενάριο μοιάζει ανολοκλήρωτο, οι χαρακτήρες μισοφτιαγμένοι και οι ερμηνείες τους μέτριες ενώ η μεγάλη διάρκεια του φιλμ και η εμμονή σε σκηνές που επαναλαμβάνονται καταστρέφουν  στην πράξη την πρώτη αξία ενός θρίλερ που είναι φυσικά η αγωνία.

Bonesandall(σκηνοθεσία: ΛούκαΓκουαντανίνο, ΗΠΑ-2022/130’).

Ανούσια ταινία του Γκουαντανίνο που αφού πριν λίγα χρόνια κατέστρεψε το αριστουργηματικό Suspiriaτου Ντάριο Αρτζέντο σε διασκευή, τώρα συμπληρώνει τον κύκλο της ματαιοδοξίας του να μοιάζει ρηξικέλευθος με αυτό το φιλμ (αλλά δε διαθέτει την παιδεία και τη γνώση για να το κάνει). Στην υπόθεση μια νεαρή κοπέλα αντιλαμβάνεται πως έχει όρεξη για ανθρώπινο κρέας και διαμορφώνει με αργούς ρυθμούς σε σκηνές για  σπάσιμο νεύρων για θεατές το… κανιβαλικό της γίγνεσθαι (!!!) σε ένα roadmovieτης συμφοράς όπου το να δολοφονείς ανθρώπους για να τρως καταντά στο τέλος  ένα δήθεν σπαραξικάρδιο τηλεδράμα μιας ορφανής που έγινε κανίβαλος για να ζήσει (κακούργα κοινωνία!!!). Το πιο εκπληκτικό σε αυτήν την ιστορία είναι ότι μέρος της ντόπιας κριτικής αποθέωσε την ταινία, έγραψε διθυράμβους για το ανεξάρτητο (…) σινεμά που έρχεται από την Αμερική και άλλα τέτοια τρελά κι αρχίζω πια να αντιλαμβάνομαι ότι κάτι δεν πάει καλά στο σάπιο βασίλειο της Δανιμαρκίας…