«…Θέλει δουλειά πολύ»

Του Νίκου Κωνσταντινίδη*

Χυδαίες λέξεις δεν υπάρχουν. Χυδαίες είναι οι πράξεις και οι συμπεριφορές που βρίσκονται πίσω από αυτές. Χυδαίοι είναι κι όσοι τις κάνουν, καθώς οι λέξεις από μόνες τους είναι κενές. Το νόημά τους το ορίζουν οι άνθρωποι. Άλλο το ρήμα “γαμώ” της Γραφής κι άλλο το αντίστοιχο ρήμα του βιαστή, που «ακούγεται» κατά κόρον στις μέρες μας.

Άλλο η λέξη “σκατά” στην καθημερινή εκφορά του λόγου κι άλλο η ίδια λέξη στο στίχο του ποιητή του Άξιον Εστί, “τα σκατά των παιδιών με την πράσινη μύγα”. Άλλο η προσβολή της δημόσιας αιδούς (από το αιδοίο η λέξη) κι άλλο ο στίχος του Ελύτη ξανά από το Δοξαστικόν του Άξιον Εστί, “του αιδοίου το μενεξεδένιο αλάτι”. Οι μεγάλοι ποιητές έχουν τη χάρη να αποκαθαίρουν και να εξευγενίζουν τις λέξεις. Απεναντίας οι αήθεις και οι χυδαίοι τις ταπεινώνουν.

Είναι άδικο να χρησιμοποιούμε τα ίδια επίθετα για διαφορετικούς ανθρώπους. Το ποιόν του καθενός είναι αυτό που τα μεγεθύνει ή τα μικραίνει. Ο άνθρωπος δίνει στις εκφράσεις νόημα διασταλτικό: «Με ρωτάς, αν μ’ αγαπάς κι αποκρίνομαι σ’ αγαπάω», λέει ο Παλαμάς. Η ασυναίρετη κατάληξη (-άω), διαστέλλει το ρήμα νοηματικά, ενώ ο συνηρημένος τύπος (αγαπώ) το κονταίνει κατά μία συλλαβή. Την πεμπτουσία τους οι λέξεις την αποκτούν από τα χείλη που εκπορεύονται.

Σε κάθε επάγγελμα ο άνθρωπος ορίζει το περιεχόμενο του. Κανένα όμως δεν δηλώνει από μόνο του το ήθος, το «ύψος» και την επιστημοσύνη του επαγγελματία. Η ανθρωπιά είναι αυτή που δίνει αξία στο επάγγελμα. Άπιστοι υπάρχουν και στη θρησκεία, όπως κι άδικοι στη δικαιοσύνη κι ανέραστοι στον έρωτα. Ο άνθρωπος οδηγεί στην κορυφή αυτό που κάνει κι αυτός το ρίχνει στα τάρταρα. «Μέτρον χρημάτων άνθρωπος» έλεγαν οι Αρχαίοι. Αλλά και οι Αθηναίοι τον άνθρωπο βράβευσαν στη φράση: «πολλά τα δεινά ουδέν ανθρώπου δεινότερον πέλει» (Τίποτα πιο φοβερό από τον άνθρωπο), παρμένη από τη Σοφοκλέους Αντιγόνη.

Και η πιο πλούσια χώρα έχει φτωχούς και άστεγους. Ανθρώπους που κείτονται σε πεζοδρόμια ή σβήνουν κάτω από γέφυρες. Και στην πιο πυκνόφυτη ζούγκλα του Αμαζονίου τα δέντρα συνεργάζονται μεταξύ τους, ώστε να βλέπουν και τα χαμηλότερα του ήλιου το φως. Να έχουν κι αυτά μια «θέση στον ήλιο».

Στην Αφρικανική Σαβάνα, όπου το ένα ζώο τρώει το άλλο αλλά κανένα το είδος του, θα δεις, ότι και το πιο δυνατό, όταν έχει χορτάσει, θα κάτσει παραδίπλα να φάνε και τα πιο μικρά. Στην κοσμική ζούγκλα των μεγαλουπόλεων, το φαινόμενο αυτό είναι ανύπαρκτο. Η απληστία των λίγων φέρνει τη δυστυχία των πολλών, λόγω ανισοκατανομής των παγκόσμιων αγαθών.

Στον ιδιωτικό τομέα, αν θέλει να ανοίξει κανείς μια ατομική δουλειά, χρειάζεται να βάλει λεφτά. Κι αν πάει καλά, μπορεί να προσφέρει μεροκάματο και σε κανέναν άλλον. Αν όμως αποτύχει, ίσως καταστραφεί εφ’ όρου ζωής.

Στην πολιτική αν έχεις εκλεγεί, έχεις αυτοκίνητο, γραφείο και υπαλλήλους, πληρωμένους από την Πολιτεία, αλλά και αμοιβή ίσα με δέκα εργαζόμενους, δίχως να παράγεις τίποτα. Να γιατί μερικοί επιλέγουν την πολιτική. Γιατί και να μην εκλεγούν, κάπου θα «ταχτοποιηθούν». Έτσι είθισται κι έτσι γίνεται γενικώς στην πολιτική ζωή της χώρας.

Στις μέρες μας ευκολότερα μπορεί να γίνει κανείς Υπουργός Γεωργίας, κι ας ζει στα «βόρεια προάστια» παρά να γίνει κτηνοτρόφος σε κάποιο ορεινό χωριό. Ευκολότερα, όμως, κι από τη μικρή επιχείρηση διοικείται η μεγάλη Επιχείρηση, που τη λένε Ελλάδα. Γιατί, ακόμη, και να χρεοκοπήσει τη ζημιά την πληρώνει ο λαός κι όχι αυτός που την διευθύνει. Και μάλιστα και με την κάλυψη του νόμου, που ψήφισε προσφάτως η νυν κυβέρνηση, που απαλλάσσει τους τραπεζίτες από τις ευθύνες τους, όσο αφορά τις παροχές δανείων….

Γι’ αυτό, κι αν φτωχική την βρεις την Ελλάδα, να ξέρεις, πως δεν σε γέλασε ποτέ. Εσύ φταις που δεν γίνεσαι σοφότερος με τα τόσα που έχεις πάθει κι επαναλαμβάνεις τα ίδια σου τα λάθη. Και να θυμάσαι πάντα αυτό που είπε ο ποιητής: «για να γυρίσει ο ήλιος θέλει δουλειά πολύ». Η κοινωνία θα πάει μπροστά μόνο, όταν η Αρχή ηττηθεί από την Αξία.

*Εκπαιδευτικός – δάσκαλος