Συνέδρια ευτυχίας!

Του Γιώργου Μαργαρίτη*

Για το σύνολο των αστικών κομμάτων -δηλαδή για όλα τα κόμματα που εκπροσωπούνται στο Κοινοβούλιο με μόνη εξαίρεση το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας- ο κεντρικός πολιτικός στόχος συνοψίζεται στην επιτυχία του προγράμματος στήριξης της ελληνικής οικονομίας, όπως αυτό έχει με ακρίβεια διατυπωθεί στα τρία έως τώρα μνημόνια και τον εκπορευόμενο από αυτά μεσοπρόθεσμο σχεδιασμό.

Η επιλογή τους αυτή είτε παρουσιάζεται από τον επικοινωνιακό πολιτικό λόγο ως «εξαναγκασμός», είτε εκθειάζεται ως «θείο δώρο» από τους πλέον αφελείς πολιτευτές – τύπου Κυριάκου Μητσοτάκη ή Βασίλη Λεβέντη.

Σε κάθε περίπτωση όμως, αποτελεί μια κοινή σταθερά την οποία πολύ δύσκολα πλέον μπορούν να αποκρύψουν οι σκηνοθετημένες εντάσεις στη Βουλή, στη Δικαιοσύνη, στην ενημέρωση και -τρομάρα μας- στον περί διαφθοράς και «ηθικού υπόβαθρου» λόγο.

Καθώς σε όλα τα μεγάλα πολιτικά και θρησκευτικά προγράμματα υπάρχει, στο τέλος της διαδρομής, ένας παράδεισος, το σύνολο των αστικών πολιτικών δυνάμεων υπόσχεται -με ανάρμοστη για «φιλελεύθερους» στοχαστές βεβαιότητα- την ευτυχή έξοδο από τα μνημόνια και την κρίση.

Η «έξοδος» αυτή συνοψίζεται στο εξής πολύ απλό: στην επαναφορά της προ πολλού απολεσθείσης δυνατότητας του ελληνικού κράτους να δανείζεται από τα μεγάλα μονοπωλιακά ιδρύματα του καπιταλισμού και όχι από κυβερνήσεις ή οργανισμούς.

Ο ύψιστος ετούτος στόχος συνδέεται ελάχιστα με τον ορθολογισμό και τη λογική. Τι είδους επιτυχία συνιστά το να μπορείς να δανείζεσαι με όρους «αγοράς» και όχι με όρους διπλωματικών σχέσεων; Πέρα από το γεγονός ότι στον καπιταλισμό ελάχιστα διαφέρει ο ένας τρόπος δανεισμού από τον άλλο, υποθέτουμε ότι το εγχείρημα οδηγεί σε ενισχυμένο τοκισμό και, ως εκ τούτου, σε βαρύτερα τοκοχρεολύσια.

Σε πιο άμεση αφαίμαξη και λεηλασία της χώρας μας και του λαού μας. Και επιπλέον, τα ουσιαστικά ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα.

Ο δανεισμός του Δημοσίου πιστώνεται στις υποχρεώσεις των πολλών, ειδικά των εργαζόμενων, και ωφελεί αντίστοιχα τους λίγους: τις τράπεζες ή ακόμα εκείνους τους πολυαναμενόμενους «επενδυτές», που για να επενδύσουν περιμένουν το κράτος να επωμιστεί τα έξοδα των δημιουργημάτων τους ώστε αυτοί απρόσκοπτα και χωρίς κίνδυνο να μπορούν να απολαύσουν τα κέρδη. Για ποιον είναι επιτυχία αυτό;

Τα αστικά κόμματα είναι πεισματικά προσηλωμένα στο παραπάνω σχέδιο και τους εκπορευόμενους από αυτό στόχους. Αλληλοκατηγορούνται μάλιστα ότι οι μεν είναι πλέον κατάλληλοι από τους δε στην ακριβή εφαρμογή των προβλεπόμενων «προαπαιτούμενων» και ισχυρίζονται ότι η έξοδος από την κρίση αργεί επειδή η αντίπαλου κόμματος κυβέρνηση δίστασε και δεν εφάρμοσε πιστά τα μέτρα.

Γεγονός είναι ότι κανένας από αυτούς τους πολιτικούς χώρους -με μόνη εξαίρεση, επαναλαμβάνω, το ΚΚΕ- δεν υποψιάζεται ότι ο σοβαρός κίνδυνος πηγάζει από την εφαρμογή των «μνημονίων» και όχι από τον τυχόν εκτροχιασμό τους, την αποτυχία τους. Και όμως, οι στατιστικές, οι αριθμοί, κραυγάζουν! Η πιστή εφαρμογή των πρώτων μνημονίων έφερε την ανεργία στην αιχμή του 27% και κατακρήμνισε το Ακαθάριστο Προϊόν της χώρας κατά 25%.

Στις μέρες μας που η παρούσα κυβέρνηση ευαγγελίζεται για ακόμα μια φορά την επικείμενη έξοδο από την κρίση και την επιστροφή στην ανάπτυξη και τις αγορές, οι ίδιες στατιστικές αποτυπώνουν τη βαρβαρότητα του παρόντος και την αγριότητα του αύριο. Η διατυμπανιζόμενη μείωση της ανεργίας δεν είναι παρά η συμφέρουσα πλέον δήλωση της πρώην «μαύρης», αδήλωτης αντίστοιχης.

Ο λόγος γι’ αυτό δεν είναι παρά η κατακρήμνιση των αμοιβών σε τόσο χαμηλά επίπεδα που πλέον συμφέρει η νομιμοποίηση της απασχόλησης.

Με το 60% των νέων θέσεων εργασίας να είναι «μερικής» ή «εκ περιτροπής» απασχόλησης, οι μηνιαίες απολαβές των «δηλωμένων» πλέον εργαζόμενων βρίσκονται κάτω από τα 450 ευρώ (53 στους 100 νεοπροσλαμβανόμενους, σύμφωνα με στοιχεία της «Ναυτεμπορικής»).

Προφανώς με τέτοιες αμοιβές των εργαζόμενων και τις αντίστοιχα μειωμένες ασφαλιστικές εισφορές, οι «ανταποδοτικές» συντάξεις πολύ σύντομα θα βρίσκονται στα επίπεδα των 100 ή 200 ευρώ. Οσο για τις κοινωνικές παροχές…

Ο συνδυασμός των γενικής και χωρίς όρια συρρίκνωσης των προερχόμενων από την εργασία εισοδημάτων με την ποικιλότροπη αύξηση των κάθε είδους φορολογικών βαρών οδηγεί σταθερά προς ένα χωρίς προηγούμενο στην ιστορία της χώρας μας κύμα φτώχειας και εξαθλίωσης.

Καμία άρχουσα τάξη, καμία πολιτική, οικονομική ή πνευματική ελίτ και καμία κυβέρνηση που εκπροσωπεί τη μια και τις άλλες δεν μπορεί να αισθάνεται άνετα μέσα σε αυτό το περιβάλλον.

Στο πρόσφατο συνέδριο του κυβερνώντος κόμματος, άλλο παράδοξο αυτό, όχι μόνο αισθάνονταν άνετα, έδειχναν να το χαίρονται κιόλας.

Με 40% του πληθυσμού σε συνθήκες στέρησης ακόμα και βασικών αγαθών, με 3.800.000 εργαζόμενους ή πρώην εργαζόμενους στα πρόθυρα της εξαθλίωσης, με τη συνταξιοδότηση να ισοδυναμεί πλέον με το πέρασμα στον κόσμο της απόλυτης φτώχειας, θα περίμενε κανείς να διακρίνει μια κάποια αμφιβολία, κάποιον δισταγμό, δείγματα ανησυχίας ή έστω αυτοσυγκράτησης και περίσκεψης.

Το αντίθετο συμβαίνει. Οσο τα πάντα βυθίζονται στο κοινωνικό έρεβος και η άβυσσος που ανοίγει στον κοινωνικό ιστό βαθαίνει σε πρωτόγνωρα μεγέθη, τόσο ο πολιτικός λόγος γίνεται θρασύτατα αισιόδοξος, αλαζονικός, ματαιόδοξος και συνάμα περιπαικτικά κοροϊδευτικός ως προς τα θύματα της μνημονιακής «επιτυχίας». Παραπέμπω στο αυτό πρόσφατο συνέδριο ή σε όποια συνεδρίαση της Βουλής.

Η ώρα της οργής αργεί αφύσικα, κάτι μου λέει όμως πως οπωσδήποτε θα έρθει. Οι κοινωνίες των ανθρώπων σπάνια αφήνονται έρμαιο σε «σχέδια» που απεργάζονται την καταστροφή τους.

* Καθηγητής Σύγχρονης Ιστορίας ΑΠΘ

Άρθρο στην ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ