Τα καλά και συμφέροντα

Του Παντελή Μπουκάλα.

Δεν φταίνε σε τίποτε ο Αντισθένης, ο Διογένης και οι άλλοι Κυνικοί που εμείς, για να συνεννογιόμαστε, δίνουμε στον όρο «κυνισμός» ένα νόημα που αδικεί κατάφωρα την αρχαία φιλοσοφική σχολή: το νόημα της ωμότητας και της ανάλγητης ιδιοτέλειας. Με το επίθετο «κυνικός» τα πράγματα φαίνονται κάπως πιο περίπλοκα, αφού το συναντάμε σαν μεταφραστική επιλογή των Εβδομήκοντα στο «Βασιλειών Α΄», με εικαζόμενη τη σημασία τού άξεστου· αλλά και πάλι είναι αρκετός ο δρόμος έως τη σημερινή έννοια της λέξης, απόλυτα και ηθικά απαξιωτική.

Δεν φταίει επίσης ο Επίκουρος που το «επικούρειος» στένεψε τόσο πολύ ώστε να μη χωράει τίποτε άλλο από τον αχαλίνωτο ευδαιμονισμό. Ούτε ο Μακιαβέλι που ο «μακιαβελισμός» κυκλοφορεί σαν ταυτόσημος της εξουσιολάγνου δολιότητας. Το ’χουν αυτό οι λέξεις. Αλλάζουν σημασιολογική φορεσιά. Ας αυτοκολακευόμαστε λοιπόν κάπως πιο συγκρατημένα, όποτε παίρνουμε όρκο ότι χρησιμοποιούμε ίδια κι απαράλλαχτα χιλιάδες αρχαιοελληνικά ρήματα και ονόματα.

Ας μείνουμε, πάντα χάριν συνεννοήσεως, στον κυνισμό έτσι όπως κυκλοφορεί στα γραπτά και την ομιλία μας. Κι ας αναρωτηθούμε: Πόσοι κομματικοί σχηματισμοί και πολιτικοί αστέρες προτιμούν να μείνει άλυτο το «Μακεδονικό», διότι, αν επιτευχθεί μια κατ’ ανάγκην συμβιβαστική λύση, θα χάσουν ένα σοβαρό κεφάλαιο της όλης περιουσίας τους, ιδεολογικής ή απλώς συνθηματολογικής; Με στάσιμο το πρόβλημα μπορούν να φωνασκούν, να αρνούνται την ιστορία και τη γεωγραφία, αλλά και πολλούς Ελληνες ιστορικούς, κάθε άλλο παρά «εθνομειοδότες», που δεν επιβεβαιώνουν το δόγμα πως «η Μακεδονία είναι μία και είναι ελληνική». Και να ελπίζουν ότι η κάλπη θα τους ανταμείψει για τη ρητορική τού (ανέξοδου για τους ίδιους) υπερπατριωτισμού. Ακόμα και τις ίδιες τις προηγούμενες θέσεις τους μπορούν να αρνούνται, εκείνες που υπεράσπισαν στο Βουκουρέστι το 2008. Δεν το λένε όμως τίμια και ειλικρινά. Απλώς ποντάρουν στη μορφή χυλού που αποκτά καμιά φορά η συλλογική μνήμη.

Κυνισμός;

Πόσοι επίσης θα προτιμούσαν να περικοπούν οι συντάξεις, έστω κι αν αυτό θα συνθλίψει ακόμα περισσότερο χιλιάδες ανθρώπους ήδη εξουθενωμένους; Τάχα η κυβέρνηση θα προβάλει σαν νίκη της τη μη περικοπή; Ακόμα κι αν συμβεί αυτό, όσοι διακηρύσσουν ότι «έχουμε τη χειρότερη μεταπολιτευτική κυβέρνηση», πιστεύουν πως η μη περικοπή θα λειτουργήσει σαν συχωροχάρτι; Και πάλι, ποια υποτίθεται πως είναι η έγνοια των πολιτικών; Το δικό τους συμφέρον; Ή ο βίος των πολιτών;

Άρθρο στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ