100 χρόνια από τη δολοφονία…
…της Ρόζας Λούξεμπουργκ.
Του Βλάση Αγτζίδη (*)
Στις 15 Γενάρη του 1919 συνελήφθησαν και δολοφονήθηκαν από τις ακροδεξιές ομάδες των Freikorps ο Καρλ Λίμπκνεχτ και η Ρόζα Λούξενμπουργκ. Έτσι δραματικά κατέληξε η εξέγερση των Σπαρτακιστών, που με τη δράση τους δημιούργησαν ένα από τα πλέον ενδιαφέροντα ζητήματα της τελευταίας περιόδου του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Η εμφάνιση ενός μαχητικού αντιπολεμικού σοσιαλιστικού κινήματος επιτάχυνε το τέλος του πολέμου και επέφερε γρηγορότερα την ήττα της Γερμανίας του Κάϊζερ. Η δυσαρέσκεια των πολιτών για την τυχοδιωκτική πολιτική του γερμανικού μιλιταρισμού που είχε οδηγήσει στον αιματηρότατο πόλεμο, κορυφώθηκε το Νοέμβρη του 1918 με τη λαϊκή εξέγερση.
Το αντιπολεμικό γερμανικό κίνημα
Η πρώτη πράξη της αντιπολεμικής κίνησης έλαβε χώρα στον πολεμικό ναύσταθμο του Κίελου (Kiel) τον Οκτώβριο του 1918. Στις 9 Νοεμβρίου του 1918 επαναστάτησαν στο Βερολίνο οι στρατιώτες και οι εργάτες.
Έτσι ξεκίνησε η εξέγερση (Novemberrevolution-Νοεμβριανή Επανάσταση) κατά του Κάιζερ [ο οποίος ως γαμπρός του βασιλιά Κωνσταντίνου (αδελφός της βασίλισσας Σοφίας), υπήρξε ο αρχιτέκτονας του ελληνικού Διχασμού του 1915].
Ήταν μια σκληρή πολιτική σύγκρουση που συνέβη με το τέλος του αιματηρού Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και επέφερε την πτώση του Αυτοκράτορα (Κάιζερ) και την αντικατάσταση της συνταγματικής μοναρχίας από την κοινοβουλευτική δημοκρατία.
Rosa Luxemburg / Rede in Stuttgart 1907 Luxemburg, Rosa sozialist. Politikerin, 1871-1919. – Rosa Luxemburg waehrend ihrer Rede auf dem Internationalen Sozialisten- kongress in Stuttgart, August 1907. – Foto.
Να πώς είδαν οι ακροδεξιοί Γερμανοί την ήττα:
«Και ξαφνικά… ενώ ακόμη πολεμούσανε για την Πατρίδα τους, πληροφορήθηκαν ότι τα απόλεμα στρατεύματα και οι γραφειοκράτες των μετόπισθεν είχανε «επαναστατήσει» και ζητούσαν συνθηκολόγηση της Γερμανίας με τους εχθρούς της. Πληρώματα του Αυτοκρατορικού Ναυτικού, που, στην ουσία, δεν είχαν αντιμετωπίσει κανένα κίνδυνο στη διάρκεια της παγκόσμιας σύρραξης, ξεσηκώθηκαν, υψώσανε στα καράβια την κόκκινη σημαία και «απαιτούσαν την άμεση κατάπαυση των εχθροπραξιών». Παράλληλα, τα μαρξιστικής προέλευσης και πνεύματος κόμματα της Αριστεράς, που μέχρι τότε λουφάζανε στο Reichstag, αρπάξανε την ευκαιρία και προετοίμασαν την ανατροπή της μοναρχίας…«
[Να σημειώσουμε ότι η Γερμανία του Κάϊζερ είχε ως προνομιακό σύμμαχο τους Νεότουρκους στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και γι αυτό συνεργάστηκε μαζί τους και συγκάλυψε τις γενοκτονίες που διεπράχθησαν κατά των μη μουσουλμανικών κοινοτήτων (Αρμενίων, Ελλήνων, Ασσυρίων) την περίοδο του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου (1914-1918). Για το ζήτημα της γερμανικής συνευθύνης στις γενοκτονίες βλέπε: https://kars1918.wordpress.com/2018/04/12/german-turco-armenian/ ]
Η επαναστατική έκρηξη
Η επαναστατική αναταραχή στη Γερμανία κράτησε από το Νοέμβριο του 1918 μέχρι την ίδρυση, τον Αύγουστο του 1919, της Δημοκρατία της Βαϊμάρης. Στην ηγεσία της εξέγερσης είχαν βρεθεί σοσιαλδημοκράτες του SPD, καθώς και η αριστερή πτέρυγα των Ανεξάρτητων Σοσιαλιστών, εντός των οποίων δρούσαν και οι Σπαρτακιστές. Στην ιδεολογική βάση της εξέγερσης υπήρξαν δύο διαφορετικές κοσμοθεωρίες. Από τη μια η σοσιαλδημοκρατική, επηρεασμένη απ΄τις θέσεις της Β’ Κομμουνιστικής Διεθνούς και απ’ την άλλη αυτή που βάσιζε την κοινωνική οργάνωση σε εργατικά συμβούλια και θύμιζε το πρωτόλειο σοβιετικό μοντέλο, που ήδη είχε επικρατήσει στη Ρωσία με την Οκτωβριανή Επανάσταση.
Στο χώρο των σοσιαλδημοκρατών SPD επικράτησε τελικά η συντηρητική τάση και η απορριπτική θέση προς το μοντέλο μιας νέας κοινωνικής οργάνωσης βασισμένης στα λαϊκά συμβούλια. Έτσι η ρήξη κορυφώθηκε μεταξύ των συντηρητικών του SPD και των Σπαρτακιστών (Γερμανικά: Spartakusaufstand). Έτσι οι Σπαρτακιστές αποφάσισαν να συνεχίσουν την επανάσταση μόνοι τους, παρόλες τις επιφυλάξεις της Ρόζας Λούξεμπουργκ, η οποία έτσι κι αλλιώς είδε επιφυλακτικά την Οκτωβριανή Επανάσταση γιατί είχε εντοπίσει τόσο θεωρητικά όσο και πρακτικά την αυταρχική αντίληψη του Λένιν. Μια αντίληψη που είχε ήδη οδηγήσει την επαναστατημένη Ρωσία σε υποταγή στην Γερμανία με τη Συνθήκη του ΜπρέστΛιτόφσκ και με την εξόντωση της αριστερής αντιπολίτευσης που ακολούθησε.
Η εξέγερση των Σπαρτακιστών (Januaraufstand) ξεκίνησε με τη γενική απεργία και σημαδεύτηκε από ένοπλες συγκρούσεις από τις 4 έως τις 15 Ιανουαρίου 1919. Από την πλευρά της μοναρχικής αντίδρασης είχαν οργανωθεί οι Freikorps, παραστρατιωτικές ακροδεξιές ομάδες (κάτι σαν τους «δικούς μας» Επίστρατους του Μεταξά), αποτελούμενες από παλιούς στρατιώτες, που είχαν ακόμα όπλα και στρατιωτικό εξοπλισμό από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Από την άλλη πλευρά η στρατιωτική οργάνωση των Σπαρτακιστών βασιζόταν στις ένοπλες εργατικές πολιτοφυλακές.
Η εργατική εξέγερση τελικά θα ηττηθεί. Τα Freikorps επιτέθηκαν στους εργάτες. Κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων έχασαν τη ζωή τους 156 αντάρτες και 17 παρακρατικοί στρατιώτες. Το βράδυ της 15ης Ιανουαρίου, η Λούξεμπουργκ και ο Λίμπκνεχτ συνελήφθησαν. Ο επικεφαλής της ομάδας αυτών που τους συνέλαβαν, ο λοχαγός WaldemarPabst, τους ανάκρινε. Την ίδια νύχτα, οι δύο κρατούμενοι δολοφονήθηκαν. Το σώμα της Ρόζα Λούξεμπουργκ ρίχτηκε στο κανάλι Landwehr, όπου βρέθηκε την 1η Ιουνίου. Το σώμα του Καρλ Λίμπκνεχτ παραδόθηκε ανώνυμα σε ένα νεκροτομείο.
Μια μαρτυρία για τη δολοφονία
Ο DominiqueVenner περιγράφει ως εξής το τέλος των δύο ηγετών της επανάστασης: «
«………. Πάντως, και οι δύο αντικειμενικοί στόχοι που είχε θέσει ο Noske επιτεύχθηκαν ευχερώς. Τη νύχτα της 9ης προς τη 10η Ιανουαρίου 1919, πράγματι, καταλήφθηκε ολόκληρη η περιοχή του Spandau, ενώ, παράλληλα, τα γραφεία των εφημερίδων στην πλατεία της Ωραίας Συμμαχίας πλήττονταν με βλήματα τηλεβόλων. Το πρωί όλα είχανε τελειώσει· και τέσσερις μέρες αργότερα ολόκληρη η περιοχή του Μείζονος Βερολίνου πλήρως ελεγχόταν από τα Freikorps.
Τώρα ήτανε η σειρά του Liebknecht και της Luxemburg να εγκαταλείψουνε την πρωτεύουσα. Κατέφυγαν, πράγματι, σε μια συγγενή του πρώτου, σε ένα –πλούσιο- προάστειο του Βερολίνου. Ένας γείτονας όμως τους κατάλαβε, τους κατέδωσε – και στις 21 Ιανουαρίου η μπροστινή πόρτα του σπιτιού όπου κρύβονταν έπεσε κάτω από τα χτυπήματα ενός αποσπάσματος Εθελοντών. Οι δύο κομμουνιστές ηγέτες πιάστηκαν και μεταφέρθηκαν στην έδρα του Freikorps, άνδρες του οποίου τους είχανε συλλάβει. Στη συνέχεια, είπαν στον Liebknecht να ανεβεί σε ένα αυτοκίνητο, προκειμένου να μεταφερθεί σε φυλακή. Αυτός υπάκουσε… αλλά, καθώς ανέβαινε στο αμάξι, έφαγε δυο φοβερές κλωτσιές που τον έρριξαν κάτω αναίσθητο. Τον έβαλαν τότε στο όχημα σηκωτό και, όταν μετά από λίγη ώρα ξαναβρήκε τις αισθήσεις του, σταμάτησαν το αυτοκίνητο και του υπέδειξαν να κάνει λίγα βήματα «για να συνέλθει». Τους υπάκουσε…, και δέχτηκε από πίσω δυο σφαίρες που τον άφησαν νεκρό. To ίδιο σκηνικό επαναλήφθηκε και με τη Luxemburg, την κόκκινη Ρόζα (roteRosa). Τη φόρτωσαν σε αυτοκίνητο, αυτό κάποια στιγμή σταμάτησε, της είπανε να κατεβεί και τη σκοτώσανε με δύο απανωτούς πυροβολισμούς…»
(Τα δύο αποσπάσματα είναι από το βιβλίο DominiqueVenner, Οι Μπολσεβίκοι της Δεξιάς, εκδ. Ελεύθερος Κόσμος, Αθήνα, 2013).
Ο εθνικοσοσιαλισμός έρχεται!
Η νίκη των ακροδεξιών-παραστρατιωτικών Freikorps εκ μέρους του SPD θα έχει μοιραίες συνέπειες για το μέλλον της Γερμανίας, αλλά και της ανθρωπότητας. Στην εύθραυστη Δημοκρατίας της Βαϊμάρης που δημιουργήθηκε στη συνέχεια η κύρια ανερχόμενη δύναμη θα ήταν οι παλιοί μοναρχικοί στρατιωτικό με τον ρεβανσισμό και το φανατισμό που διέκρινε τους Freikorps. Ο δρόμος για το ναζισμό είχε ανοίξει…..
(*) Διδάκτωρ σύγχρονης Ιστορίας-μαθηματικός,
——————————————-
Διαβάστε επίσης:
-«Η Επανάσταση των «Σπαρτακιστών» και η προδοσία του Λένιν«
Η Επανάσταση των «Σπαρτακιστών» και η προδοσία του Λένιν
-«Η μοιραία αλλά άγνωστη Συνθήκη του Μπρεστ Λιτόφσκ«
Η μοιραία αλλά άγνωστη Συνθήκη του Μπρεστ Λιτόφσκ
-«Ρόζα Λούξεμπουργκ: «Οργανωτικά ζητήματα της ρωσικής σοσιαλδημοκρατίας»»
Ρόζα Λούξεμπουργκ: «Οργανωτικά ζητήματα της ρωσικής σοσιαλδημοκρατίας»
-«Η Ρόζα Λούξεμπουργκ για την Οκτωβριανή Επανάσταση»
Η Ρόζα Λούξεμπουργκ για την Οκτωβριανή Επανάσταση
-«Οταν ο τρόμος πήρε την εξουσία»
Οταν ο τρόμος πήρε την εξουσία
-«Μουσταφά Κεμάλ: Οδηγώντας τον Αδόλφο Χίτλερ»
Μουσταφά Κεμάλ: Οδηγώντας τον Αδόλφο Χίτλερ
