Χριστούγεννα με τους πρόσφυγες

Μαρτυρίες εθελοντών που επέλεξαν να αφήσουν την ευκολία της καθημερινότητας για να στηρίξουν τους συνανθρώπους τους.

Της Έλενας Αποστολίδου*

Είναι μήνες, σχεδόν καθημερινά, δίπλα στους πρόσφυγες στην Ειδομένη, παρακινούμενοι από την επιθυμία τους να βοηθήσουν τους δεκάδες χιλιάδες που καταφθάνουν στα ελληνοσκοπιανά σύνορα, τα οποία είναι ο ενδιάμεσος σταθμός τους για κάποια γη της επαγγελίας στη Βόρεια Ευρώπη.

Οι έλληνες εθελοντές, καθώς και οι εργαζόμενοι στις ανθρωπιστικές οργανώσεις, δεν θα μπορούσαν να εγκαταλείψουν τους πρόσφυγες αυτές τις άγιες ημέρες. Στην Ειδομένη τους συνάντησε η “ΜτΚ”, μέσα στις σκηνές και στα κοντέινερ να ετοιμάζονται να περάσουν διαφορετικά τις γιορτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, μακριά από τις δικές τους οικογένειες αλλά κοντά σε αυτούς που τους έχουν ανάγκη.

ΣΚΛΗΡΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ

Ένας από τους ανθρώπους της Ειδομένης είναι ο νεαρός Αιμίλιος Δούνιας από τη Θεσσαλονίκη. Ο Αιμίλιος, που έχει σπουδάσει μηχανικός, τους τελευταίους έξι μήνες ζει στην Ειδομένη και εκεί θα περάσει τις φετινές γιορτές, ως μέλος της ομάδας των Γιατρών Χωρίς Σύνορα. Ο ίδιος δεν κάνει δεύτερες σκέψεις γι’ αυτές τις ημέρες. Για εκείνον υπάρχει, όπως λέει, μόνο το αύριο που ξημερώνει και τον βρίσκει στην Ειδομένη.

“Πρώτη φορά συμμετέχω σε αποστολή της ανθρωπιστικής ομάδας, η εμπειρία είναι συγκλονιστική. Σκέφτομαι πως αυτές οι εικόνες που βλέπουμε και ζούμε εδώ απέχουν μόλις μία ώρα από τη Θεσσαλονίκη, μου φαίνεται απίστευτο” λέει την ώρα που επιβλέπει τις εργασίες μετεγκατάστασης του κοντέινερ της οργάνωσης. Οι εικόνες για τον ίδιο είναι σκληρές, όπως εκείνη που δεν θα ξεχάσει ποτέ, όπως περιγράφει, το καλοκαίρι που μας πέρασε. “Ήταν μεσάνυχτα όταν άρχισε να βρέχει καταρρακτωδώς.

Είδα λοιπόν δυο γονείς να κρατούν έναν υπνόσακο και από κάτω να βρίσκονται τα δυο μικρά παιδιά τους, που προσπαθούσαν να προστατεύσουν για να μη βραχούν και αρρωστήσουν. Η βροχή δεν σταματούσε και εκείνοι για ώρες ολόκληρες κρατούσαν το στρώμα και τα νερά έτρεχαν πάνω τους. Έπαθα σοκ. Τότε αναρωτήθηκα, τι γίνεται εδώ; Τι ζούμε και τι ζουν αυτοί οι άνθρωποι;”, διηγείται χωρίς να μπορεί να κρύψει τη συγκίνηση και τη στεναχώρια του.

ΟΠΩΣ ΣΤΟΝ ΤΡΙΤΟ ΚΟΣΜΟ

“Προσπαθούμε να είμαστε σκληροί και να μην αφήνουμε την πραγματικότητα να μας παρασύρει, προκειμένου να καταφέρουμε να δουλέψουμε” λέει ο συντονιστής των Γιατρών Χωρίς Σύνορα Αντώνης Ρήγας. Ο Αντώνης άρχισε ως εθελοντής σε ομάδες αλληλεγγύης στη Λατινική Αμερική, εντάχθηκε στην ανθρωπιστική οργάνωση στις αρχές της δεκαετίας του ’90 και έχει πάρει μέρος σε πολλές αποστολές σε Σερβία και Κόσοβο.

“Έχουν δει πολλά τα μάτια μου όλα αυτά τα χρόνια. Η Ειδομένη είναι περίεργη κατάσταση, μοιάζει με αποστολή του τρίτου κόσμου. Η συντριπτική πλειοψηφία των προσφύγων και των μεταναστών που μπαίνουν στην Ελλάδα περνούν από εδώ, από την Ειδομένη. Όλο αυτό θυμίζει εστία πολέμου που μοιάζει να έχει φύγει από το σημείο που βρισκόταν και να έχει φτάσει στην πόρτα σου” δηλώνει.

Ο ίδιος είναι ολοκληρωτικά δοσμένος σε αυτό που κάνει και δηλώνει πως πολλές στιγμές δίνει μάχη με τον εαυτό του, για να μην παρασυρθεί από τα συναισθήματά του, προκειμένου να μπορέσει να κάνει το έργο το οποίο έχει κληθεί. “Ανήμερα των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς θα είμαστε εδώ. Η μεγαλύτερη υπόθεση είναι να συμπαραστέκεσαι στο συνάνθρωπό σου. Όποιος το κάνει, καταλαβαίνει την ικανοποίηση που νιώθουμε όλοι εμείς στην Ειδομένη” δηλώνει.

Η ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ

Εθελοντής στον Ερυθρό Σταυρό ο Ζάγκος, “δεν χρειάζεται το επώνυμό μου” εξηγεί, λέει πως η απόφαση να βοηθήσει ήταν εύκολη, η προσαρμογή όμως στην Ειδομένη ήταν εξαιρετικά δύσκολη. Την ώρα που προσπαθεί να βρει μέσα από τις κούτες με το ρουχισμό της οργάνωσης ένα μπουφάν που να ταιριάζει στον 8χρονο Χασάν, που μόλις έχει φτάσει μαζί με τον πατέρα του, μας λέει δείχνοντας το πρόσωπο του παιδιού “αυτό δεν το συνηθίζεις εύκολα” και συνεχίζει: “η τεράστια ανάγκη που υπάρχει σε τρόφιμα και ρούχα είναι εντυπωσιακή. Δεν περιμένεις να το συναντήσεις αυτό στην εποχή μας. Δεν είναι μια εικόνα που πίστευες πως θα αντικρίσεις στην Ελλάδα”.

Στην ίδια οργάνωση είναι και η Πέπη Καραγιάννη, που ανέπτυξε την εθελοντική δράση της στην Αμερική, όπου ζούσε μέχρι πρόσφατα. Ως εθελόντρια στον Ερυθρό Σταυρό κλήθηκε στην αποστολή της Ειδομένης καθώς γνωρίζει άπταιστα την αγγλική γλώσσα. Η ίδια δηλώνει συγκλονισμένη από τις δυσκολίες που ζουν αυτοί οι άνθρωποι και ανυπομονεί για τα φετινά διαφορετικά Χριστούγεννα, που θα τα περάσει πίσω από τον πάγκο που έχει στηθεί από την οργάνωση, μοιράζοντας κουβέρτες και ό,τι άλλο έχουν ανάγκη οι πρόσφυγες.

“Συνειδητοποιώ πως είναι εγωιστικό να σκέφτομαι τον εαυτό μου, τη στιγμή που αυτοί οι άνθρωποι πέρασαν από θάλασσες και βουνά, προσπαθώντας να επιβιώσουν και να αξιώσουν μια καλύτερη ζωή. Οι γιορτές είναι μέρες προσφοράς και αυτό θα κάνω και εγώ” λέει η Πέπη. Ξεχωρίζοντας μια στιγμή αυτούς τους τελευταίους μήνες στην Ειδομένη, μας μιλάει για ένα μωράκι δύο μηνών που θα θυμάται για πάντα, γιατί ένωσε τέσσερις εθελοντικές οργανώσεις, που προσπαθούσαν να καταφέρουν κάτι τόσο απλό στην καθημερινότητα.

“Οι γονείς ήταν πρόσφυγες από τη Συρία. Όταν έφτασαν σε εμάς, το μόνο που ήθελαν ήταν να πλύνουν το νεογέννητο μωρό τους. Κινητοποιήθηκαν τέσσερις οργανώσεις, προκειμένου να βρούμε χώρο, ζεστό νερό και ρούχα για το μικρό. Τα καταφέραμε και εκεί κατάλαβα πως όταν έχεις σκοπό, όλα γίνονται” εξηγεί χωρίς να μπορεί να κρύψει τη συγκίνησή της.

ΕΚΕΙ ΚΑΙ Η “PRAKSIS”

Ο Φίλιππος Αρχιτεκτονίδης είναι μέλος της ανθρωπιστικής οργάνωσης “Praksis” και βρίσκεται εκεί τους τελευταίους μήνες. Όπως λέει, δεν θα ξεχάσει ποτέ την πρώτη ημέρα που έφτασε στην Ειδομένη. “Είχα πληροφόρηση για την κατάσταση από τα Μέσα Ενημέρωσης, όμως όταν έφτασα ήθελα να βάλω τα κλάματα. Χιλιάδες άνθρωποι στο δρόμο για μία καλύτερη ζωή” εξηγεί την ώρα που ο αέρας γεμίζει με σκόνη τον πάγκο με τα τρόφιμα που έχουν στήσει οι άνθρωποι της οργάνωσης.

Τα φετινά Χριστούγεννα δεν θα τα περάσει όπως κάθε χρόνο στην Καστοριά με τους δικούς του ανθρώπους, γιατί θα βρίσκεται στα ελληνοσκοπιανά σύνορα. Είναι εξάλλου κάτι που ο ίδιος ζήτησε από τους υπεύθυνους της οργάνωσης, θέλοντας να δώσει αληθινό νόημα στις ημέρες των εορτών. “Οι γιορτές έχουν αληθινό νόημα όταν προσφέρεις και αυτό θέλω να κάνω. Οι σκέψεις μου είναι σε αυτούς τους ανθρώπους όλο αυτό το διάστημα και ακόμα περισσότερο αυτές τις ημέρες”, εξηγεί έτοιμος να ζήσει ακόμα μια δυνατή εμπειρία σαν αυτές που ζουν όλοι οι εθελοντές και οι εργαζόμενοι στην Ειδομένη, οι οποίοι έχουν μάθει “μέσα στην αλλαγή να βλέπουν με άλλα μάτια” και να δίνουν αληθινό νόημα στον ορισμό της προσφοράς.

*Δημοσιεύτηκε στη  «Μακεδονία της Κυριακής»  την Παρασκευή 25 Δεκεμβρίου 2015