Πεθαίνοντας στην Καταλωνία

Του Πέτρου Παπακωνσταντίνου.

Ένα από τα πιο διάσημα γλυπτά που κοσμούν τη Βαρκελώνη είναι η «γυναίκα-πουλί» του Χουάν Μιρό. Ο καλλιτέχνης αποτύπωσε σε αυτό τα βασικά χαρακτηριστικά της γενέτειράς του: την ομορφιά, τη γονιμότητα και το πνεύμα της ελευθερίας. Οσοι είχαν την τύχη να θαυμάσουν τα αριστουργήματα του Γκαουντί, να ακούσουν τη Μονσερά Καμπαγέ να τραγουδάει τον «Γιο της Σελήνης» στο Λισέου ή να συναντήσουν τον Μανουέλ Βάθκεθ Μονταλμπάν στην αγαπημένη του γωνιά, στην «Μποκερία», έχουν πάρει μια γεύση από τη γονιμότητα αυτής της πανέμορφης πόλης. Οσο για το πνεύμα της ελευθερίας, μιλάει ολόκληρη η ιστορία της, από τον αγώνα για τη Δημοκρατία, απέναντι στον στρατό του Φράνκο, μέχρι την εντυπωσιακή διαδήλωση 300.000 ανθρώπων, τον περασμένο Φεβρουάριο, με συνθήματα «Ανοίξτε τα σύνορα, καλωσορίστε τους πρόσφυγες».

Αυτή την κοσμοπολίτικη, φιλόξενη πόλη της Μεσογείου διάλεξαν να ματώσουν προχθές οι τζιχαντιστές, ύστερα από τις εξίσου φρικιαστικές επιθέσεις που έπληξαν, τους τελευταίους μήνες, τη Νίκαια, τις Βρυξέλλες, το Βερολίνο, τη Στοκχόλμη, το Μάντσεστερ και το Λονδίνο. Ενα νέο είδος τρομοκρατίας έχει εγκατασταθεί σαν μαύρο σύννεφο πάνω από τις δυτικές μεγαλουπόλεις. Μια τρομοκρατία που δεν υπακούει σε καμία, έστω αποτρόπαιη, πολιτική λογική, παρά μόνο σε εκείνη της τυφλής, καταστροφικής μανίας. Με αυτουργούς που δεν έχουν άμεση διασύνδεση, παρά μόνο μακρινή, φαντασιακή σχέση με τα οργανωμένα δίκτυα όπως το Ισλαμικό Κράτος και που δεν χρειάζονται παρά ένα Ι.Χ. για να σκορπίσουν τον όλεθρο, γεγονός που κάνει πιο δύσκολη την αντιμετώπισή τους.

Προτού στεγνώσει το αίμα των νεκρών στη Ράμπλα, άρχισε η παρέλαση γνωστών και μη εξαιρετέων, που θεώρησαν ιδανική τη στιγμή για να κηρύξουν εαυτούς δικαιωμένους στη μισαλλοδοξία τους. Ο υπουργός Εσωτερικών της Πολωνίας κάλεσε την Ευρώπη να «ξυπνήσει» και να συνειδητοποιήσει ότι, το θέλει δεν το θέλει, βρίσκεται σε έναν «πόλεμο πολιτισμών» με το Ισλάμ. Και ο ανεκδιήγητος Τραμπ, που εξόργισε την οικουμένη με τη στάση απέναντι στη «δική του» ακροδεξιά τρομοκρατία του Σάρλοτσβιλ, μας κάλεσε «να μελετήσουμε τι έκανε ο στρατηγός Πέρσινγκ στους τρομοκράτες που έπιασε». Αναφερόταν σε ένα αμφισβητούμενο από τους ιστορικούς «γεγονός», σύμφωνα με το οποίο ο Πέρσινγκ εκτέλεσε μουσουλμάνους, Φιλιππινέζους αντάρτες με σφαίρες βουτηγμένες σε αίμα γουρουνιών, για να προσθέσει στη σφαγή την ατίμωση. Πόλεμος πολιτισμών ή μήπως πόλεμος βαρβαροτήτων;

Ισως προσέξατε στην τηλεόραση ότι το φονικό βαν σταμάτησε πάνω σε έναν κύκλο, στο κέντρο της Ράμπλα. Πρόκειται για ένα ψηφιδωτό και πάλι του Μιρό, απέναντι από τον τόπο όπου γεννήθηκε. Με τα βασικά χρώματα, τα απλά σχέδια και τη χαρούμενη διάθεση που χαρακτηρίζουν τα έργα του, συμβολίζει τα χαμένη αθωότητα της παιδικής μας ηλικίας. Ισως και τη χαμένη αθωότητα μιας γερασμένης ανθρωπότητας.

Άρθρο στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ