My Twitter Feed

28 Μαρτίου, 2024

ΕΙΔΗΣΕΙΣ.ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ:

Σοκ από το λουκέτο στη SONOCO! -

Πέμπτη, 28 Μαρτίου, 2024

Παιονία: Η ιστορία σε λεύκωμα Χρ. Ίντου -

Τετάρτη, 27 Μαρτίου, 2024

Ο ΣΥΡΙΖΑ για τον αξονικό του ΓΝΚ -

Τετάρτη, 27 Μαρτίου, 2024

Σε καινοτόμο έργο η ALUMIL -

Δευτέρα, 25 Μαρτίου, 2024

“Άδειασμα” από τον Γ. Φλωρίδη -

Σάββατο, 23 Μαρτίου, 2024

Παππάς: Παράνομες οι καταλήψεις -

Παρασκευή, 22 Μαρτίου, 2024

Δ. Κιλκίς: Στα Λατσιά αντιπροσωπεία του -

Παρασκευή, 22 Μαρτίου, 2024

Δ. Κιλκίς: Σε δράση τα μηχανήματα -

Παρασκευή, 22 Μαρτίου, 2024

Πατρίδα και κόμμα

Του Κύρκου Δοξιάδη *


Παραθέτω απόσπασμα από τη συνέντευξη του Αλέξη Τσίπρα στην «Εφ.Συν.», την Παρασκευή 20 Οκτωβρίου. Δημοσιογράφος (Νίκος Σβέρκος):

Η αμερικανική ηγεσία σάς υποδέχτηκε με θέρμη στην Ουάσινγκτον και το Σικάγο. Πώς είναι να ακούει θετικά λόγια ένας ηγέτης αριστερού κόμματος, που δεν είχε εκφράσει και τις πιο θετικές εκτιμήσεις για τον νέο Αμερικανό πρόεδρο;» – Α. Τσίπρας: «Στις διεθνείς σχέσεις της χώρας, και ακόμα περισσότερο σε μια επίσκεψη στις ΗΠΑ, κάθε Ελληνας πρωθυπουργός εκπροσωπεί τη χώρα του. Την Ελλάδα. Την πατρίδα. Οχι το κόμμα ή την παράταξή του. […]

Πιστεύω πως δεν θα ήταν υπερβολικό να υποστηρίξουμε ότι σε τούτο το σύντομο απόσπασμα ερωταπόκρισης μεταξύ δημοσιογράφου και πρωθυπουργού συμπυκνώνεται ολόκληρο το πρόβλημα της Αριστεράς στην κυβέρνηση – στην κυβέρνηση μιας χώρας με αστικό κοινωνικό καθεστώς (με μαρξιστικούς όρους: με δικτατορία της αστικής τάξης) αλλά με κοινοβουλευτικό πολίτευμα. Οι τρόποι με τους οποίους το εν λόγω πρόβλημα αναδύεται στην παραπάνω στιχομυθία είναι όχι λιγότεροι από τρεις – και αντιστοιχούν σε τρεις (τουλάχιστον) διαφορετικές πιθανές «αναγνώσεις» της απάντησης του πρωθυπουργού.

Σύμφωνα με μια πρώτη ανάγνωση, ο πρωθυπουργός εδώ θέτει σε δεύτερη μοίρα τα στενά μικροπολιτικά συμφέροντα του κόμματός του, προς χάριν της χώρας στο σύνολό της. Κατά συνέπεια, δεν ενδιαφέρεται και τόσο για το «επικοινωνιακό κόστος» που θα υποστεί ο ΣΥΡΙΖΑ όταν οι πάσης πολιτικής τοποθέτησης και ιδεολογικής προέλευσης αντίπαλοι θα αναρωτιούνται χαιρέκακα για τα συνθήματα που θα προβάλλει το εν λόγω κόμμα στην επικείμενη πορεία του Πολυτεχνείου.

Αυτό που προέχει είναι τα ευρύτερα γεωπολιτικά συμφέροντα της Ελλάδας, στο πλαίσιο βέβαια της πολιτικής της ειρήνης και των ισότιμων σχέσεων (πολιτική που όπως αμέσως μετά θα επισημάνει ο Α. Τσίπρας «μόνο ξένη δεν είναι στις ιδέες της Αριστεράς»), καθώς και η πιθανότητα στήριξης στο ζήτημα του χρέους και σε άλλα συναφή.

Από αυτή την οπτική γωνία, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ εμφανίζεται μέχρι και πρόθυμος να θυσιάσει την προοπτική παραμονής του κόμματός του στην κορυφή της προτίμησης των αριστερών ψηφοφόρων (ήτοι της ίδιας της εκλογικής βάσης ενός ριζοσπαστικού αριστερού κόμματος) στον βωμό της ευθύνης του ως πρωθυπουργού όλων των Ελλήνων. Η πατριωτική ιδεολογία υπεράνω κομματικού συμφέροντος.

Υπάρχει βέβαια και η δεύτερη ανάγνωση, που είναι λιγότερο καλοπροαίρετη, και ως τέτοια αποτελεί περίπου την αντιστροφή της πρώτης. Ο Α. Τσίπρας αποφασίζει να «προσγειωθεί» στη σκληρή πραγματικότητα των διεθνών σχέσεων, ξεχνάει τον παραδοσιακό αντιαμερικανισμό και αντιιμπεριαλισμό της Αριστεράς και, ακολουθώντας τη «γνωστή» τακτική της «κωλοτούμπας» που εφάρμοσε και με τα μνημόνια, πρoδίδει για ακόμη μία φορά τις αξίες της Αριστεράς, με στόχο τον εξευμενισμό των ισχυρών σε διεθνές επίπεδο.

Τακτική η οποία, διά μέσου της πιθανής στήριξης και των εγχώριων φιλοδυτικών οικονομικών και επικοινωνιακών κέντρων εξουσίας, μπορεί και να του εξασφαλίσει τη συνέχιση της παραμονής του στον πρωθυπουργικό θώκο. Σύμφωνα με αυτή την κακοπροαίρετη ανάγνωση, η απάντηση που δίνει είναι απόπειρα εξωραϊσμού της επιλογής του.

Προφανώς πρότεινα δύο επίτηδες απλοϊκές ερμηνείες. Η τρίτη ανάγνωση δεν επικεντρώνεται αποκλειστικά στις υποκειμενικές προθέσεις του Α. Τσίπρα. Ας μου συγχωρεθεί η πομπώδης διατύπωση, αλλά επιχειρώ μια κάπως πιο «υλιστική» ανάγνωση των λεχθέντων. Σύμφωνα με αυτήν, ο Α. Τσίπρας έχει δύο θεσμικές ιδιότητες: είναι πρωθυπουργός και ταυτόχρονα πρόεδρος του κόμματος της ριζοσπαστικής Αριστεράς.

Ως προς το πρώτο, ευρίσκεται στην κορυφή του κρατικού μηχανισμού (εν γένει), καθώς και στην κορυφή εκείνου του ιδεολογικού μηχανισμού που συγκροτείται από τους κοινοβουλευτικούς θεσμούς (αυτού που σύμφωνα με τον Λουί Αλτουσσέρ αποκαλείται «πολιτικός ιδεολογικός μηχανισμός του κράτους»). Τούτοι οι μηχανισμοί δεν ελέγχονται από τον ίδιον – τον ελέγχουν, έστω και αν ευρίσκεται στην κορυφή τους. Και τον ελέγχουν διπλά – τόσο στη σχετική αυτονομία τους ως εγχώριοι μηχανισμοί όσο και ως μηχανισμοί που εντάσσονται στο ευρύτερο πλαίσιο της παγκόσμιας καπιταλιστικής πολιτικο-οικονομικής κυριαρχίας.

Ως ηγέτης του κόμματος της ριζοσπαστικής (ήτοι, μεταξύ άλλων, αντικαπιταλιστικής) Αριστεράς όμως, ο Α. Τσίπρας εκπροσωπεί έναν (άνισο, εν προκειμένω) αγώνα που διεξάγεται εντός των μηχανισμών του κράτους και στην κοινωνία εν γένει.

Η διττή ιδιότητα του Α. Τσίπρα προφανώς δεν οδηγεί σε δική του προσωπική «σχιζοφρένεια». Απλώς μας υπενθυμίζει ότι το πρόβλημα της κυβερνώσας Αριστεράς δεν εντοπίζεται στο δίλημμα μεταξύ των συμφερόντων της πατρίδας και εκείνων του κόμματος, ούτε μεταξύ «ιδεολογίας» και «ρεαλισμού», αλλά στον ρόλο που παίζει το κόμμα ως φορέας της οργανωμένης Αριστεράς στους ενδο-κρατικούς και δια-κρατικούς συσχετισμούς ισχύος που αναπτύσσονται στη σύγχρονη συγκυρία.

* Καθηγητής της Κοινωνικής Θεωρίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

Άρθρο στην ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ

Σχολιάστε