Μάθε παιδί μου γράμματα

Της Αλεξάνδρας Πινέλη.

Το κλισέ, λέξη παρμένη απ’ τη γαλλική γλώσσα, ορίζεται ως ο στερεότυπος τρόπος έκφρασης ή συμπεριφοράς, ένα τετριμμένο μοτίβο, το οποίο απ’ την πολλή επανάληψη έχει χάσει το νόημά του. Για να γίνει κατανοητό, παραθέτω παραδείγματα:

• Κλισέ του συγγραφέα: έχει γράψει ένα ή περισσότερα best seller, ο εκδοτικός του οίκος αναμένει ανάλογη συνέχεια, η διορία του για νέο κείμενο λήγει και έχει καταρρεύσει λόγω της ολοένα και αυξανόμενης πίεσης που νιώθει να γράψει κάτι αντίστοιχα καλό, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να πετύχει ούτε μια παρομοίωση της προκοπής. Το γυρνά σε παιδικά παραμυθάκια, αλλά αντιλαμβάνεται ότι αποτυγχάνει παταγωδώς και εκεί, όταν το πεντάχρονο παιδί του του πετάει στο κεφάλι ένα πρες παπιέ.
• Το κλισέ του εκλεγμένου πολιτικού: ως αντιπολίτευση, κατηγορεί συνεχώς την κυβέρνηση για ανικανότητα να κατανοήσει τις ανάγκες του βασανισμένου λαού και να δράσει αποτελεσματικά υπέρ αυτών. Ως κυβέρνηση, κατηγορεί την αντιπολίτευση που τα έκανε μαντάρα και δε μαζεύεται η κατάσταση με τίποτα. Ενίοτε τα δυο μπερδεύονται με απρόβλεπτες συνέπειες. Λαός; Ποιος λαός; Ας πρόσεχε τι ψήφιζε.
• Το κλισέ της μητέρας: από τα πρώτα αγκού έχει βαθιά ριζωμένη στην καρδιά την πεποίθηση ότι το μωρό της είναι πανέξυπνο, πανέμορφο και ξεχωριστό.  Και εξακολουθεί να την υποστηρίζει με σθένος, ακόμα κι όταν το παιδί σκοντάφτει στο ψυγείο ενώ βρίσκεται κοντά στην εξώπορτα.

Η ελληνική παιδεία έχει ξεφύγει από τα καθιερωμένα κλισέ. Τώρα με μεγάλη μου έκπληξη διαπιστώνω πως στη Β’ Δημοτικού μαθαίνουν την προπαίδεια (μέχρι το 12 και όχι μέχρι το 10, όπως εμείς τα χούφταλα), τη διαίρεση, τα τοπικά επιρρήματα και το Γιάννη Ρίτσο. Στο Γυμνάσιο είναι πια έτοιμοι για ολοκληρώματα και αστροφυσική, ενώ στο Λύκειο εντρυφούν στη Θεωρία των Πάντων, της Σχετικότητας, των Χορδών και του Χάους. Μέχρι να ολοκληρώσουν την υποχρεωτική εκπαίδευση είναι βέβαιο ότι δε θα χρειάζονται την ανώτατη. Θα τα ξέρουν όλα.

Απόδειξη ότι τα παιδιά αυτά έχουν ήδη εφεύρει μια εξελιγμένη μορφή στενογραφίας, όπου τίποτα = τπτ, μαλάκας = μλκ, μαλακά = soft και μαλάκυνση = γκάο μπίο. Επίσης καταφέρνουν να επικοινωνούν με greeklish και να καταλαβαίνονται, να αποκαλούν τη λαιμητόμο “λαιμοτόμο” και να απευθύνονται ο ένας στον άλλο χρησιμοποιώντας το ίδιο φιλικό επίθετο του μαλάκα, γνωρίζοντας όμως κάθε φορά με επιτυχία σε ποιον μαλάκα απευθύνονται ή ποιος μαλάκας τους απευθύνει το λόγο.

Η ελληνική παιδεία έχει φτάσει πολύ μακριά. Τώρα παίρνουν βαθμούς από την Γ’ Δημοτικού, γράφουν εξετάσεις συνεχώς και για πάντα και παπαγαλίζουν καλύτερα από τον παπαγάλο της γειτονιάς που φωνάζει διαρκώς “Γιώργο, πού είσαι”; Το τραίνο το γράφουν τρένο, το κτήριο κτίριο, τον πρίγκηπα πρίγκιπα κ.ο.κ. Απλά πράγματα.

Ταυτόχρονα, η ελληνικά παιδεία έχει περάσει σε νέο επίπεδο, ξεπερνώντας κάθε προηγούμενο. Τώρα δίνει δουλειά και στους γονείς στο σπίτι, προκαλώντας τους να ανταποκριθούν στην απαιτητική εργασία του δασκάλου – καθηγητή και αναγκάζοντάς τους να αγοράζουν βοηθήματα προκειμένου να ανταπεξέλθουν στον καινούριο αυτό ρόλο βοηθώντας αποτελεσματικά το παιδί τους. Και βέβαια, προσφέρεται και η εναλλακτική λύση της/του δασκάλου στο σπίτι, από την πρώτη κιόλας Δημοτικού, τώρα στην προνομιακή τιμή των 7 ευρώ την ώρα μόνο.

Όχι, δε φταίνε ούτε οι δάσκαλοι ούτε οι καθηγητές. Εκείνοι κάνουν ό,τι καλύτερο μπορούν, τουλάχιστον τις περισσότερες φορές. Είναι το σύστημα τέτοιο (άλλο ένα κλισέ – φταίει το σύστημα αδέρφια) και εμείς παγιδευμένοι μέσα. Και το να αλλάζουν συνεχώς οι διαδικασίες με κάθε νέα κυβέρνηση, με κάθε νέο υπουργό παιδείας, χωρίς ουσιαστικά να αλλάζει τίποτα, δε βοηθά πουθενά. Γιατί αλλάζουν οι διαδικασίες, όχι η παιδεία.