Οι επιστήμονες της μεγάλης φυγής

Απόφοιτοι του Πολυτεχνείου, πολιτικοί μηχανικοί, αρχιτέκτονες, μηχανολόγοι-ηλεκτρολόγοι και χημικοί-μηχανικοί, καθώς και γιατροί φαίνεται ότι είναι οι περισσότεροι από τους νέους επιστήμονες που αναγκάζονται να φύγουν στο εξωτερικό, για να δουλέψουν. Ένα φαινόμενο που τα τελευταία πέντε χρόνια της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα έχει πάρει εκρηκτικές διαστάσεις.

Σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΤΕΕ Κεντρικής Μακεδονίας, Πάρη Μπίλλια, τα τελευταία πέντε χρόνια ο αριθμός των εγγεγραμμένων επαγγελματιών μειώνεται κατά 2.000 ετησίως. «Μέχρι το 2009 εγγράφονταν 4.000 νέοι επαγγελματίες στα μητρώα του Τεχνικού Επιμελητηρίου, έκτοτε όμως κάθε χρόνο εγγράφονται μόνον 2.000. Δεδομένου ότι ο αριθμός των αποφοίτων δεν έχει μειωθεί, αυτό σημαίνει ότι σχεδόν 5.000 νέοι συνάδελφοι έχουν φύγει την τελευταία πενταετία στο εξωτερικό, ενώ υπολογίζουμε ότι άλλοι τόσοι έμειναν να εργάζονται στην Ελλάδα αλλά σε καθεστώς αδήλωτης εργασίας», λέει ο κ. Μπίλλιας στην εφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ.

«Όσοι μεταναστεύουν είναι κατά κανόνα νέοι συνάδελφοι, γύρω στα 30, που αναγκάζονται να φύγουν κυρίως προς τις αραβικές χώρες αλλά και στη Μ. Βρετανία ή τη Νέα Ζηλανδία», λέει ο πρόεδρος του ΤΕΕ/ΤΚΜ.

Είναι χαρακτηριστικό ότι περίπου 30 νέοι μηχανικοί που σπούδασαν επί τουλάχιστον πέντε χρόνια σε ελληνικά πανεπιστήμια εργάζονται αυτή τη στιγμή στη Δανία, στην εταιρεία που κατασκευάζει το μετρό της Κοπεγχάγης. Η πραγματικότητα είναι απογοητευτική, αν σκεφθεί κανείς πόσοι θα μπορούσαν να εργαστούν στο μετρό Θεσσαλονίκης…

Το ρεπορτάζ του Κωστή Κεκελιάδη στην “Μακεδονία” αναφέρει και τα εξής:

Λένε ότι μία χώρα χωρίς νέους δεν έχει μέλλον. Πόσο μάλλον αν πρόκειται για ανθρώπους που έχουν σπουδάσει πάνω σε επαγγελματικά αντικείμενα υψηλής εξειδίκευσης σε πανεπιστήμια της χώρας τους και υποχρεώνονται να μεταναστεύσουν διαθέτοντας τις γνώσεις και τις ικανότητές τους στο παραγωγικό μοντέλο μιας άλλης χώρας. Ερευνητικές εργασίες που έχουν γίνει για το φαινόμενο της διαρροής εγκεφάλων (Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ) υπολογίζουν το συνολικό αριθμό νέων επιστημόνων που έχουν φύγει στο εξωτερικό τα τελευταία πέντε χρόνια σε περίπου 150.000.

ΓΙΑΤΡΟΙ ΣΤΑ ΞΕΝΑ

Δεκάδες πιστοποιητικά βεβαίωσης ειδικότητας νέων γιατρών που φεύγουν, για να δουλέψουν σε νοσοκομεία του εξωτερικού, υπογράφει καθημερινά ο πρόεδρος της Ιατρικής σχολής του ΑΠΘ Αλέκος Γαρύφαλλος. Επισημαίνει ότι και παλαιότερα έφευγαν γιατροί στο εξωτερικό, αλλά για να μετεκπαιδευτούν. «Τώρα είναι λυπηρό, αλλά οι νέοι γιατροί εξαναγκάζονται να φύγουν, γιατί δεν μπορούν να δουλέψουν στην Ελλάδα της οικονομικής κρίσης», τονίζει.

Με βάση τα στοιχεία του Ιατρικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης στα χρόνια της κρίσης επιπλέον 1.200 νέοι γιατροί φεύγουν ετησίως. «Κάθε χρόνο πριν από την κρίση έφευγαν σχεδόν 1.800 νέοι συνάδελφοι. Τώρα ο αριθμός τους έχει φτάσει τις 3.000 και έχουμε ολοένα και λιγότερες επιστροφές», λέει ο πρόεδρος του ΙΣΘ Αθ. Εξαδάχτυλος. Όσο για τις χώρες υποδοχής, στην… παραδοσιακή Μ. Βρετανία έχουν προστεθεί κυρίως η Γερμανία -έχει γίνει βασικός πόλος έλξης νέων γιατρών- αλλά και η Αμερική, η Αυστραλία, η Ελβετία, η Ολλανδία, τα Αραβικά Εμιράτα και η Σαουδική Αραβία. «Παλαιότερα έφευγαν μόνον νέοι σε ηλικία συνάδελφοι, τώρα έχουν προστεθεί και γιατροί 50-60 ετών, που αναγκάζονται να φύγουν για βιοποριστικούς λόγους», λέει ο κ. Εξαδάχτυλος, που καταγράφει στα θετικά «το γεγονός ότι υπάρχει επαγγελματική διέξοδος, αφού ένας γιατρός που παύει να δουλεύει σταματά και να είναι γιατρός».

Στη Νομική σχολή καταγράφονται επίσης μεγάλα ποσοστά άνεργων αποφοίτων, αλλά οι νέοι δικηγόροι δύσκολα μπορούν να σταδιοδρομήσουν στο εξωτερικό. «Η νομοθεσία έχει ιδιαιτερότητες ανά χώρα», λέει ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης Νίκος Βαλεργάκης, επισημαίνοντας ωστόσο ότι μικρός αριθμός έχει βρει επαγγελματική διέξοδο σε ευρωπαϊκούς οργανισμούς στις Βρυξέλλες ή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.

Ως μία πρώτη απάντηση στο πρόβλημα ο πρόεδρος της Ιατρικής σχολής του ΑΠΘ προτείνει την ενίσχυση της ερευνητικής διαδικασίας στα ελληνικά ΑΕΙ. «Χρειάζεται μία λύση που θα στηριχθεί και από τα πανεπιστήμια και από την πολιτεία, ένας συνολικός σχεδιασμός, που θα προβλέπει την ενίσχυση του ειδικού λογαριασμού κονδυλίων έρευνας, με τα οποία θα χρηματοδοτούνται ερευνητικά προγράμματα, όπου θα εργάζονται νέοι επιστήμονες», επισημαίνει.

ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΟΙ: Το μικρό κύμα που μεγαλώνει

Τα στοιχεία του Οδοντιατρικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης δείχνουν ότι από το 2010 ο αριθμός των νέων οδοντιάτρων που μεταναστεύουν, αν και μικρός σε σχέση με τους αποφοίτους του Πολυτεχνείου ή της Ιατρικής, αυξάνεται. Το 2008 έκαναν αίτηση χορήγησης πιστοποιητικού 37 νέοι οδοντίατροι, το 2009 έφυγαν 35, το 2010 μετανάστευσαν 72, το 2011 ήταν 87, το 2012 έφτασαν τους 102, τους 82 το 2013 και τους 62 το 2014.

Η μείωση του αριθμού το 2013 και το 2014 αποδίδεται κυρίως στις συνθήκες κορεσμού στη Μεγάλη Βρετανία, όπου παραδοσιακά έβρισκαν δουλειά οι οδοντίατροι. «Στη συντριπτική τους πλειοψηφία οι συνάδελφοι που φεύγουν είναι νέοι που έχουν πάρει το πτυχίο και την άδεια άσκησης επαγγέλματος, αλλά υπάρχουν και περιπτώσεις 40άρηδων με οικογένειες που αναγκάζονται να μεταναστεύσουν», λέει ο πρόεδρος του Οδοντιατρικού Συλλόγου Αθ. Δεβλιώτης.

«Το χειρότερο είναι ότι αυτοί οι συνάδελφοι, όπως και οι άλλοι επιστήμονες, άνθρωποι νέοι σε ηλικία, ενδεχομένως δεν θα επιστρέψουν ποτέ στη χώρα», τονίζει ο αντιπρόεδρος του Οδοντιατρικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης Δημήτρης Παλάσκας, για να προσθέσει: «Τις συνέπειες αυτής της αναγκαστικής μετανάστευσης θα τις συνειδητοποιήσει η ελληνική κοινωνία τις επόμενες δεκαετίες, όταν θα προκύψουν προβλήματα στελέχωσης στο κράτος-πρόνοιας αλλά και κοινωνικής αναπαραγωγής. Χρέος κάθε κυβέρνησης είναι να δημιουργήσει εκείνο το περιβάλλον που θα κάνει ελκυστική την επιστροφή του επιστημονικού δυναμικού».