My Twitter Feed

28 Μαρτίου, 2024

ΕΙΔΗΣΕΙΣ.ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ:

Σοκ από το λουκέτο στη SONOCO! -

Πέμπτη, 28 Μαρτίου, 2024

Παιονία: Η ιστορία σε λεύκωμα Χρ. Ίντου -

Τετάρτη, 27 Μαρτίου, 2024

Ο ΣΥΡΙΖΑ για τον αξονικό του ΓΝΚ -

Τετάρτη, 27 Μαρτίου, 2024

Σε καινοτόμο έργο η ALUMIL -

Δευτέρα, 25 Μαρτίου, 2024

“Άδειασμα” από τον Γ. Φλωρίδη -

Σάββατο, 23 Μαρτίου, 2024

Παππάς: Παράνομες οι καταλήψεις -

Παρασκευή, 22 Μαρτίου, 2024

Δ. Κιλκίς: Στα Λατσιά αντιπροσωπεία του -

Παρασκευή, 22 Μαρτίου, 2024

Δ. Κιλκίς: Σε δράση τα μηχανήματα -

Παρασκευή, 22 Μαρτίου, 2024

Γαλλοφωνία: Ενάντια στη γλωσσική μονοκρατορία

Του Σάββα Μαγλουσίδη 

Από το 1990, η 20η Μαρτίου έχει ορισθεί επίσημα Διεθνής Ημέρα Γαλλοφωνίας και είναι αφιερωμένη στη Γαλλική γλώσσα, η οποία αποτελεί την κοινή συνισταμένη 300 εκατομμυρίων εκ γενετής γαλλόφωνων και περίπου 800 εκατομμυρίων που ομιλούν τη γαλλική, ανεξάρτητα από το αν ζουν σε 68 κράτη-μέλη της Διεθνούς Οργάνωσης Γαλλοφωνίας, της οποίας πλήρες μέλος είναι και η Ελλάδα από το 2006.

Ο όρος Γαλλοφωνία έχει 4 διαστάσεις. Τη γλωσσική, δηλαδή όσοι χρησιμοποιούν καθημερινά ή συχνά τη γαλλική γλώσσα. Τη γεωπολιτική, δηλαδή μητρική γλώσσα σε διάφορα μέρη του κόσμου, όπως Γαλλία, Βέλγιο, Ελβετία, Κεμπέκ (Καναδάς). Την πνευματική, δηλαδή γλώσσα ευρείας επικοινωνίας και διασποράς, όπως στη Συρία, το Λίβανο, την Αίγυπτο, το Μαρόκο, την Τυνησία, την Αλγερία, το Βιετνάμ, το Λάος, την Καμπότζη, τη Λουϊζιάνα και τη Νέα Ορλεάνη (HΠA), καθώς και μερικές Καναδικές επαρχίες. Τη θεσμική, δηλαδή, διοικητική γλώσσα σε Αϊτή, Τζιμπουτί, Άγιο Μαυρίκιο, Μαδαγασκάρη, Σεϋχέλλες, όλα τα Κεντροαφρικανικά κράτη και Λουξεμβούργο.

Η γαλλική συνεχίζει να κατέχει πολύ σημαντική θέση στον κόσμο, διότι είναι μαζί με την αγγλική οι μόνες γλώσσες που ομιλούνται και στις 5 ηπείρους! Παραμένει δε γλώσσα εργασίας όλων των Διεθνών Οργανισμών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πέρα όμως από τα ποικίλα αριθμητικά δεδομένα, οι έρευνες που έγιναν σε πολλές χώρες αποδεικνύουν ότι η γαλλική αποτελεί γλώσσα-όχημα, χρήσιμη και απαραίτητη σε πολλαπλούς και σημαντικούς επαγγελματικούς τομείς, ενώ, παράλληλα, είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με αξίες, με πολιτισμό, με κοινωνικά προγράμματα καθολικής εμβέλειας! Έχει επομένως το πλεονέκτημα να είναι, σε παγκόσμιο επίπεδο, μια πολύ μεγάλη γλώσσα και το καθεστώς αυτό θεμελιώνει τη διάδοσή της, την παρουσία της  στα ποικίλα εκπαιδευτικά προγράμματα και τη διδασκαλία της ανά τον κόσμο. Να σημειωθεί ότι ο αριθμός των μαθητών και φοιτητών που μαθαίνουν ή σπουδάζουν τη γαλλική ξεπερνά τα 85 εκατομμύρια, ενώ ο αριθμός των διδασκόντων έχει φθάσει πλέον τους 950.000.

Η δομή της διεθνούς οργάνωσης, που περιλαμβάνει τόσο την οικονομική, όσο και την πνευματική διάσταση, είναι μια κοινότητα λαών και μια επιχείρηση συνεργασίας, που προέκυψαν χάρη στην ιδιομορφία της γαλλικής. Οι πολλοί και σύνθετοι θεσμοί της Γαλλοφωνίας διακρίνονται σε διακυβερνητικούς, ημικρατικούς, ιδιωτικούς και κρατικούς.

Έτσι, προκύπτει η πνευματική διάστασή της, που πλέον προσδιορίζεται σαν μια κοινότητα ελεύθερων ατόμων, που επιλέγουν τη γαλλική ως μέσο έκφρασης, μία κοινότητα αποδοχής των διαφορών, της αυτοκατανόησης και του σεβασμού διαφορετικών παραδοσιακών ή νέων αξιών!

Η Γαλλοφωνία είναι δηλαδή το καταστάλλαγμα πολλών δημιουργών της τέχνης και του πνεύματος, μέσα από την χρησιμοποίηση της γαλλικής γλώσσας, χωρίς βέβαια να ταυτίζεται με τη γαλλική παιδεία, ούτε με τον πολιτισμό κάποιας συγκεκριμένης περιοχής ή χώρας! Πρόκειται για ένα κράμα έκφρασης πολιτισμών και ιδεών όλων των εκφάνσεων των κρατών-μελών και των συντελεστών που την απαρτίζουν, χωρίς να επιβάλλεται, διότι αποτελεί τη συνειδητή επιλογή έκφρασης και επικοινωνίας, πέρα από πολιτικά, θρησκευτικά, εθνικά, φυλετικά ή οικονομικά σύνορα. Ίσως, γι’ αυτό αρκετοί πνευματικοί άνθρωποι επέλεξαν να γράψουν και στη γαλλική, όπως οι Mπέκετ, Kούντερα, Aλεξάκης, Iονέσκο, Zυλιέν Γκρήν, Xόρχε Σεμπρούν, Λοράν Γκασπάρ, Νεντίμ Γιουρσέλ κ.ά.

Η Γαλλοφωνία, παρά τις προσπάθειες πολιτικοποίησής της, κατόρθωσε να διατηρεί ένα πνεύμα ανεξαρτησίας και εμφανίζεται σαν μια κατάθεση διαφορετικών συμπεριφορών και γνωμών, ένα πνευματικό παζλ, που ο γαλλόφωνος αναγνώστης, ανεξάρτητα από την εθνικότητά του καλείται να γνωρίσει.

Με τα εργαλειακά αγγλικά, που κυριαρχούν παντού, η «στιγμή» της γαλλοφωνίας γίνεται ακόμη πιο επίκαιρη, αφού διεκδικεί τη βιωμένη μνήμη, την απόχρωση, την δημιουργική ενέργεια, την ευρύτητα των δυνατοτήτων για το μέλλον, τις τοπικές παραδόσεις, την κοινωνική αυτονομία.

Δηλαδή, πρόκειται για την άρνηση της ομοιομορφίας..! Η παγκοσμιοποίηση δεν μιλάει μόνο την αγγλική, αλλά διαθέτει κι ένα από τα πιο ισχυρά ενοποιητικά δίκτυα που εμφανίστηκαν ποτέ στην ιστορία του πολιτισμού, την πληροφορική και φυσικά το Internet, οπότε καθημερινά βρισκόμαστε αντιμέτωποι με την αγγλική σύνταξη… Αν δίπλα σ’ αυτά προσθέσουμε την ποπ κουλτούρα της πληροφορικής και τα μαζικά φαινόμενα της αγοράς (ιδιαίτερα στα ΜΜΕ), η χρήση της αγγλικής μας ωθεί να κατανοήσουμε ότι η ομοιομορφία δεν είναι ιδεατή κατάσταση…

H γαλλοφωνία διεκδικεί ακριβώς αυτή τη λεπτομέρεια! Δηλαδή, την πολυμορφία, το πνεύμα και τη δημιουργικότητα της Ευρώπης (ο θάνατος μιας γλώσσας περιορίζει τις δυνατότητες του ανθρώπου) μέσα στο σύγχρονο γίγνεσθαι και τέλος την ίδια την αλληλεγγύη.

Μπορούμε να δεχθούμε ότι η γαλλοφωνία αποτελεί μια ευρωπαϊκή στρατηγική, διότι η υπεράσπισή της είναι, ταυτόχρονα, υπεράσπιση κάθε ευρωπαϊκής γλώσσας που πλήττεται στο παγκόσμιο περιβάλλον, αλλά και στην ίδια την Ευρώπη, από μια υπαλληλική γραφειοκρατία που τείνει να επιβάλει τα αγγλικά για λόγους οικονομίας. Ωστόσο, η Βαβέλ μας έδειξε ότι οι άνθρωποι άρχισαν να μιλούν πολλές γλώσσες για να μπορέσουν να συνεννοηθούν, μετά τη σύγχυση που προκάλεσε η μία και μοναδική γλώσσα. Ας ελπίσουμε ότι δεν θα μπούμε σε μια νέα εποχή σύγχυσης.

Η Γαλλοφωνία δεν είναι μια απλή γλωσσική κοινότητα! Προσδιορίζει περισσότερα, διότι, έστω κι αν η γαλλική γλώσσα παραμένει ο κοινός παρονομαστής, μεταφέρει παντού στον κόσμο αξίες, μηνύματα οικουμενικότητας και δημοκρατίας. Είναι πλέον κατανοητό ότι η προαγωγή της γλωσσικής και πολιτιστικής ποικιλίας προλαμβάνει κινδύνους παρεκτροπής που μπορεί να εγκυμονεί η παγκοσμιοποίηση, έχοντας ως στόχο να μη γίνει πηγή επιβάρυνσης των ανισοτήτων και άρνησης ταυτότητας, αλλά παράγοντας ανάπτυξης και διαλόγου μεταξύ των πολιτισμών. Στη Γαλλοφωνία, τα πολιτιστικά αγαθά δεν μπορεί να ανάγονται στην οικονομική ή την εμπορική τους διάσταση, οπότε τα Κράτη ή οι κυβερνήσεις έχουν το δικαίωμα να καθορίζουν ελεύθερα την πολιτιστική τους πολιτική και ιδιαίτερα τα αναγκαία μέσα και εργαλεία για την εφαρμογή της.

Συνειδητοποιήθηκε ότι υπάρχουν πολύ συγκεκριμένα συμφέροντα να προασπισθούν για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς και τη διάδοση των πολιτιστικών προϊόντων τους και ότι η Γαλλοφωνία μπορεί να βοηθήσει, καθώς η δραστηριότητά της συμβάλλει στην ανάπτυξη της σχετικής προβληματικής και στην αξιοποίηση των απόψεών της ενώπιον των αρμοδίων διεθνών οργανισμών. Ας μη ξεχνάμε ότι η Γαλλοφωνία συγκεντρώνει πάνω από το 1/4 των χωρών του κόσμου, με τα κράτη-μέλη να φιλοξενούν το 10% του παγκόσμιου πληθυσμού, παράγοντας το 11% της παγκόσμιας παραγωγής και το 15% του διεθνούς εμπορίου.

Η προώθηση των αξιών της δημοκρατίας και του ανθρωπισμού, μέσω του γαλλικού πολιτισμού και της γαλλικής, συνιστούν τις απαραίτητες προϋποθέσεις για την ένταξη στη Διεθνή Oργάνωση Γαλλοφωνίας, αλλά και για την ένταξη ενός Πανεπιστημίου ή Ερευνητικού κέντρου στην Πανεπιστημιακή Ένωση για τη Γαλλοφωνία. Μέσα από τη γαλλική γλώσσα, η Γαλλοφωνία σημαίνει κυρίως την υπεράσπιση της πολιτιστικής ποικιλίας και της γλωσσικής πολυγλωσσίας. Ελληνικά πανεπιστήμια (Ιόνιο, Πατρών, Θεσσαλίας, Μετσόβιο Πολυτεχνείο) έχουν ήδη κοινά προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών με μια σειρά από γαλλόφωνα πανεπιστήμια και έχουν επεκτείνει την συνεργασία τους και σε άλλους τομείς. Έτσι, η γαλλική γλώσσα με τους ποικίλους πολιτιστικούς φορείς, τα διαφορετικά πολιτιστικά φαινόμενα, κρατά ανοικτούς διαύλους επικοινωνίας, διατηρεί ένα συνεχή διάλογο, χαλιναγωγεί κάποια εθνικά πάθη, δημιουργεί ένα κλίμα συναίνεσης και ανοχής για το «ξένο», για το «αλλιώτικο». Ευτύχημα λοιπόν που η χώρα μας είναι μέλος αυτής της διεθνούς κοινότητας.

Είναι μια πρόσκληση, ένα κάλεσμα, προς όλους τους γαλλόφωνους και όχι μόνο, για παγκόσμια δράση, ώστε να γίνουν κάποιες κινήσεις που θα δώσουν στον κόσμο τις πληροφορίες εκείνες που καλούν το άτομο να συλλογισθεί, χωρίς τις επιδράσεις της ομοιόμορφης πληροφόρησης αμερικανικού τύπου. Η γαλλική, ως παγκόσμια γλώσσα, οφείλει να επιβληθεί, όχι ενάντια στην αγγλική, αλλά σύμφωνα με τη Συνθήκη περί πολιτισμικής διαφορετικότητας – υιοθετήθηκε απ’ την UNESCO – να αποφευχθεί η καταστροφική ομοιομορφία και ως γλώσσα που προωθεί αξίες του ανθρωπισμού, της ελευθερίας, των δικαιωμάτων του ανθρώπου, της ισότητας στην αξιοπρέπεια, την αλληλεγγύη για την κοινή ανάπτυξη. Μέσα από τη γαλλική, απλώνεται, σε όλο τον κόσμο, η θέληση να εμφανισθεί στην ανθρωπότητα μια άλλη φωνή, έξω από το «όλα εμπορεύονται» και το «όλα κόκα-κόλα» που μπορούν να φέρουν την «σύγκρουση των πολιτισμών». Απέναντι σ’ αυτή την απειλή, η γαλλοφωνία είναι το αντίδοτο.

Η Γαλλοφωνία  κρατά, σε παγκόσμιο επίπεδο, ανοικτούς τους διαύλους επικοινωνίας, διατηρεί ένα συνεχή διάλογο, χαλιναγωγεί εθνικά πάθη, δημιουργεί κλίμα συναίνεσης και ανοχής για το «ξένο», το «αλλιώτικο», οπότε θα ήταν πάρα πολύ περίεργο να απουσιάζει η χώρα μας από αυτήν τη διεθνή κοινότητα. Εξ άλλου, οι δημοκρατικές αξίες και ο ανθρωπισμός που προωθεί η Γαλλοφωνία είναι κληρονομιά από την Ελλάδα. Οι ρίζες της γαλλικής γλώσσας προέρχονται και από την ελληνική, όχι μόνο ετυμολογικά αλλά και εννοιολογικά. Το γεγονός ότι ο πρώτος ευρωπαϊκός πολιτισμός έγινε μέλος της Γαλλοφωνίας αποτελεί μεγάλη συμβολική σημασία και, ιδιαίτερα, μια μαρτυρία υπέρ της πολιτιστικής ποικιλομορφίας. Για τους Έλληνες, ιδιαίτερα, η Γαλλοφωνία σημαίνει ταυτόχρονα το άνοιγμα σ’ ένα δίκτυο σχέσεων στις πέντε ηπείρους σε όλους τους τομείς και φυσικά την ανακάλυψη νέων κοινών στοιχείων αλληλεγγύης πέρα από τη γλώσσα. Η ένταξη συνοδεύεται από την ισχυρή δέσμευση και επιστράτευση των γαλλόφωνων σε όλους τους κύκλους της ελληνικής κοινωνίας: καθηγητές, λογοτέχνες, καλλιτέχνες, επιστήμονες, δημοσιογράφους, οικονομικούς παράγοντες και απλούς πολίτες.

Η Γαλλοφωνία προϋποθέτει τη συναίσθηση του κάθε ατόμου ότι ανήκει σε μια ίδια αλληλέγγυα κοινότητα, ότι μοιράζεται τις αξίες της, πέρα από υπηκοότητες, σύνορα, θρησκείες και κουλτούρες. Σημαίνει την υπεράσπιση της πολιτιστικής ποικιλίας και της πολυγλωσσίας. Αυτό το θέμα είναι κρίσιμο για την Ευρώπη μετά τη διεύρυνσή της σε 27 μέλη, διότι η ποικιλία των γλωσσών αποτελεί πραγματικά ένα πλούτο που πρέπει να διαφυλαχθεί για την επιβίωση των εθνικών πολιτισμών και να αποφευχθεί μια γενικευμένη μονογλωσσία στην Ευρώπη που θα σημαίνει την περιθωριοποίηση των άλλων γλωσσών. Αυτή η μάχη για μια Ευρώπη των λαών, των γλωσσών, των πολιτισμών και της αλληλεγγύης είναι μάχη και της Γαλλοφωνίας.


Σχολιάστε