Αντικρούωντας την “Ελ Χρυσός”
Του Σαράντη Δημητριάδη.
Η Ελληνικός Χρυσός υποστηρίζει οτι η απαίτηση του συμβατικού όρου για “επί τόπου δοκιμή σε ημιβιομηχανική κλίμακα” της μεθόδου Flash smelting είναι:
1. Τεχνικά πολύ δύσκολο να γίνει “επί τόπου”, και
2. Οτι η εφαρμοσιμότητα και η περιβαλλοντική ασφάλεια της μεθόδου με τα συγκεκριμένα μίγματα μεταλλευμάτων από την Ολυμπιάδα (συμπυκνώματα χρυσοφόρων πυριτών) και τις Σκουριές (συμπυκνώματα πορφυρικού χαλκού-χρυσού) έχει ελεγχθεί και πιστοποιηθεί με δοκιμές που έγιναν όχι επί τόπου, αλλά στην Φινλανδία, στα εργαστήρια της εταιρείας κατασκευής της καμίνου Flash smelting που πρόκειται να εγκατασταθεί στο εργοστάσιο μεταλλουργίας στο Στρατώνι.
Η κατεξοχήν περιβαλλοντική απειλή που σχετίζεται με την εφαρμογή της μεθόδου Flash smelting στα συγκεκριμένα μίγματα συμπυκνωμάτων συνδέεται με το γεγονός οτι αυτά συμβαίνει να είναι ιδιαίτερα πλούσια σε αρσενικό, πολύ πάνω από το παγκόσμια αποδεκτό ανώτερο όριο ασφαλείας (~11% στα συγκεκριμένα μίγματα, έναντι ανώτερου αποδεκτού ορίου ασφαλείας 0,3%). Συνίσταται δε η απειλή στην πιθανότητα διαφυγής στο περιβάλλον του εξαερούμενου μέσα στην κάμινο του Flash smelting αρσενικού ή στην μετέπειτα διαλυτοποίησή του και διαφυγή στο περιβάλλον από τα κατάλοιπα της διεργασίας στα οποία συγκεντρώνεται το σύνολό του και τα οποία σχεδιάστηκα να αποτεθούν σε τέλμα καταλοίπων (στην περίπτωση των μεταλλείων Κασσάνδρας αυτό θα είναι το ήδη υφιστάμενο και δεχόμενο και άλλα μεταλλευτικά κατάλοιπα, προβλεπόμενο δε να επεκταθεί τέλμα του Κοκκινόλακκα).
Το πρώτο σκέλος της απειλής, ο κίνδυνος διαφυγής του εξαερούμενου μέσα στην κάμινο Flash smelting αρσενικού, υποτίθεται οτι η Ελληνικός Χρυσός το έχει επιλύσει με την πρόβλεψη συγκέντρωσης όλων των παραγόμενων αερίων σε αυτόκλειστα και δέσμευση εκεί του εξαερωμένου αρσενικού στη στερεή και δυσδιάλυτη σε νερό μορφή του κρυσταλλικού σκοροδίτη (ένωση αρσενικού και σιδήρου). Το δεύτερο σκέλος όμως, δηλαδή η μετέπειτα εξέλιξη και πιθανή περιβαλλοντική επικινδυνότητα του αποτιθέμενου στο τέλμα του Κοκκινόλακκα σκοροδίτη δεν έχει καθόλου ελεγχθεί, και αυτή δεν μπορούσε και δεν μπορεί να ελεγχθεί παρά μόνον επί τόπου.
Μια λοιπόν και το σκέλος αυτό δεν έχει καθόλου διερευνηθεί και κανένα επ’ αυτού πιστοποιητικό περιβαλλοντικής ασφάλειας δεν υπάρχει, δικαιούται ο καθένας να αναρωτηθεί σφοδρά ανησυχώντας:
Τι εγγυάται τη μακρόχρονη (στο διηνεκές για να είναι περιβαλλοντικά αποδεκτή) σταθερότητα του κρυσταλλικού σκοροδίτη μέσα στο μίγμα των μεταλλευτικών καταλοίπων του Κοκκινόλακκα; Υπάρχουν σχετικά πειραματικά δεδομένα; -που ασφαλώς και δεν υπάρχουν αφού δοκιμές δεν έγιναν επί τόπου, ενώ με τίποτα δεν είναι δυνατό να προσομοιωθεί ικανοποιητικά ο παράγοντας “μακρόχρονες διεργασίες”.
Τι εγγυάται πιο συγκεκριμένα ότι η μικρή τιμή διαλυτότητας του κρυσταλλικού σκοροδίτη σε νερό -που είναι η μόνη που διαπιστώθηκε πειραματικά- θα είναι επίσης εσαεί μικρή υπό πραγματικές συνθήκες μέσα όχι σε καθαρό νερό, αλλά στο πολύπλοκο σύστημα των μεταλλευτικών καταλοίπων του Κοκκινόλακκα, όπου θα συνυπάρχουν πλήθος στερεών και υγρών φάσεων με διαλυμένα διάφορα ανόργανα και οργανικά συστατικά και με μια επιπρόσθετη συνεχή μικροβιακή δράση;
Τι εγγυάται ότι δεν θα υπάρχουν στη διάρκεια του χρόνου πολλές, απρόβλεπτες και διαφεύγουσες την παρατήρηση και ρύθμιση μεταβολές του pH και των οξειδοαναγωγικών συνθηκών στο ημίρρευστο τέλμα; Και τι γνωρίζουμε για το πώς αυτές και οι συνδυασμοί τους, μαζί και με τις μεταβολές της θερμοκρασίας και της μικροβιακής δράσης θα επηρεάσουν την σταθερότητα του κρυσταλλικού σκοροδίτη;
Τέλος, πώς εξασφαλίζεται η μη διαφυγή από το τέλμα του Κοκκινόλακκα σκόνης φορτισμένης με σκοροδίτη στην ατμόσφαιρα κατά τις ξηρές περιόδους και πώς εξασφαλίζεται ότι αυτή δεν θα προσληφθεί μέσω της τροφής και του νερού, της αναπνοής ή διαδερμικά; Τι γνωρίζουμε επί πλέον -τίποτα απολύτως- για την in vivo συμπεριφορά του σκοροδίτη;
Για το σκέλος αυτό λοιπόν της περιβαλλοντικής απειλής -έστω και δυνητικής-απαιτούνται πολύ περισσότερα από όσα μπορεί να περιλαμβάνει το πιστοποιητικό της Φινλανδικής κατασκευάστριας εταιρείας που προβάλλει η Ελληνικός Χρυσός, και μάλιστα αυτά πρέπει να έχουν γίνει και πιστοποιηθεί και “επί τόπου”.
