Ένα έτος και 95 χρόνια πριν
Του Νίκου Κιάου.
Ενας χρόνος από την εκλογική νίκη της Αριστεράς στις 25 Ιανουαρίου 2015 συμπληρώθηκε και τα πράγματα για την κυβέρνηση με κορμό την Αριστερά δεν βρίσκονται στην καλύτερη κατάσταση.
Με τα προβλήματα να υψώνονται έχει να αντιμετωπίσει τον πρωτοφανή πόλεμο από τους έξω, δανειστές εταίρους και από μέσα, ένα συνονθύλευμα από πολιτικούς αντιπάλους, ΜΜΕ, κοινωνικές αντιδράσεις αλλά και άγρια πολεμική από τα αριστερά.
Ο Γκρέγκορ Γκίζι, συνιδρυτής του κόμματος της Αριστεράς (Die Linke) στη Γερμανία, παρατηρεί, αναφερόμενος στον ένα χρόνο και τις δυσκολίες:
Οι Ελληνες και οι Ελληνίδες αναγνώρισαν ότι δεν ήταν καιροσκοπισμός αυτό που έκανε τον Τσίπρα να υποκύψει στην υπαγόρευση της λιτότητας. Η εφαρμογή της αριστερής πολιτικής είναι δύσκολη και συχνά προχωρεί μόνο με μικρά βήματα, αλλά προχωρεί.
Δεν έγιναν βήματα που ίσως περίμεναν πολλοί στον ένα χρόνο. Αλλά τόσο η κατάσταση όσο και η αντίδραση που βρήκε η «για πρώτη φορά Αριστερά» ήταν πρωτόφαντη. Και μάλιστα για πρώτη φορά σε συνθήκες κοινοβουλευτικού βίου.
Ανατρέχοντας σε άλλες συνθήκες, διαφορετικές ιστορικά, «για πρώτη φορά, τότε, Αριστερά» στη Σοβιετική Ενωση, το 1921, μετά την Επανάσταση του 1917, «η σοβιετική οικονομία βρέθηκε σε απελπιστική κατάσταση, ύστερα από τις δοκιμασίες τριών χρόνων ξενικής εισβολής και εμφυλίου πολέμου και από τη ‘‘βρομερή ειρήνη’’ που υπογράφτηκε στο Μπρεστ-Λιτόφσκ», γράφει ο Αγγλος Αντριου Ροθστάιν στην «Ιστορία της Σοβιετικής Ενωσης», Εκδόσεις «Historia» – Αθήνα 1956.
Συγκρίνοντας, και σε αναλογία που επιτρέπει η Ιστορία, μπορούμε να διαβάσουμε τα στοιχεία που παραθέτει:
Η γεωργική παραγωγή ήταν η μισή μονάχα από ό,τι το 1913 και χαμηλότερο το επίπεδο της βιομηχανικής παραγωγής.
Ελλείψεις σε είδη πρώτη ανάγκης τρομερή.
Μεγάλη ανεργία
Οι αγρότες εξακολουθούσαν να είναι δυσαρεστημένοι… γιατί συνεχιζόταν το πολεμικό σύστημα της επίταξης του πλεονάσματος της παραγωγής.
Σε εξωκομματικές αγροτικές συσκέψεις […] πολλές φορές δεν δέχονταν να ακούσουν καν τους εκπροσώπους του Κ.Κ. […] αν δεν τους έδιναν τη διαβεβαίωση πως και τα άλλα ζητήματα (επίταξη των σιτηρών, υποχρεωτικές μεταφορές, έλλειψη βιοτεχνικών ειδών) θα συζητούνταν.
Συμπύκνωση της δυσαρέσκειας ήταν η εξέγερση της Κροστάνδης (2 Μαρτίου 1921) με πρόγραμμα «σοβιέτ χωρίς κομμουνιστές» και εμπόριο ελεύθερο από κάθε έλεγχο.
Στο εξωτερικό, ο αντισοβιετικός Τύπος, η μεγάλη πλειονότητα των εφημερίδων, χαρακτήρισε το γεγονός αυτό σαν αρχή του τέλους των Ρώσων Ροβεσπιέρου και Μαρά και άρχισαν έρανοι (Γαλλία, ΗΠΑ) για να βοηθήσουν τους αντεπαναστάτες.
Η επανάσταση συντρίφτηκε, αλλά το μάθημά της έμεινε.
Το Κ.Κ. δεν είχε ξεκαθαρίσει τη θέση του απέναντι στον νικηφόρο αγώνα στον εμφύλιο πόλεμο και στη σοσιαλιστική ανοικοδόμηση σε τέτοιες συνθήκες, ανοικοδόμηση σε μια από τις πιο φτωχές και λιγότερο αναπτυγμένες Δυνάμεις, τριγυρισμένη από μικρά και μεγάλα εχθρικά καπιταλιστικά κράτη.
Ο Λένιν πρότεινε αλλαγή της πολιτικής στο 1ο Συνέδριο του Κ.Κ. (8-10.3.21).
Η Νέα Οικονομική Πολιτική (ΝΟΠ) είναι το σύνολο των μέτρων, που αποφασίστηκαν με 336 υπέρ, 50 υπέρ του Τρότσκι και 18 υπέρ της «Εργατικής Αντιπολίτευσης» (Αλεξάνδρα Κολοντάι κ.λπ.)
Τα σημεία της:
Καταργήθηκε η επίταξη τροφίμων και αντικαταστάθηκε με τη φορολογία τροφίμων, η οποία λάμβανε υπ’ όψιν τα μέλη της οικογένειας και τα ζώα.
Απεθνικοποιήθηκαν 4.000 μικρά εργοστάσια και εργαστήρια και νοικιάστηκαν σε συνεταιρισμούς, ιδιώτες και εταιρείες. Τα μεγάλα εργοστάσια και οι μεγάλες κρατικές επιχειρήσεις έπαψαν να ενισχύονται από τον προϋπολογισμό και αποτέλεσαν οικονομικά αυθύπαρκτες, αυτόνομες μονάδες.
Το προσωπικό των κυβερνητικών οργανισμών έπεσε από 7,5 εκατ. στα 4,5 εκατ.
Αρχισαν να εισπράττονται μεταφορικά και φόροι. Εγιναν και τα πρώτα κρατικά δάνεια.
Καταργήθηκε η υποχρεωτική συμμετοχή σε εργατικό συνδικάτο.
Δεν απαγορεύονταν (πλέον) οι απεργίες. Εγιναν νόμιμες όλες, 538 το 1922 και το 1923, 463 το 1924 και το 1925.
Ιδρύθηκαν κρατικές, συνεταιριστικές, δημοτικές και δύο ιδιωτικές τράπεζες.
Ιδρυση από τα κυριότερα βιομηχανικά τραστ ειδικών εμπορικών οργανισμών και προνόμια στο ξένο κεφάλαιο για να αναπτύξει τους καθυστερημένους εθνικούς πόρους ξυλείας, μετάλλων, γόνιμων εδαφών.
Το Σοβιετικό Κράτος έδινε εγγύηση για τα κέρδη αυτών των κεφαλαιούχων, ότι θα είχαν καθαρό μέρισμα ακόμη κι όταν θα έπρεπε να επιστρέψουν τις επιχειρήσεις τους σε αυτό…
«Βλέπουμε μια επιστροφή στα προηγούμενα από το 1918 χρόνια», επισημαίνει ο κομμουνιστής συγγραφέας.
Οι συγκρίσεις, τηρουμένων όλων των ιστορικών αναλογιών, με τα 95 χρόνια διαφοράς είναι ενδιαφέρουσες.
Και μπορούν να δώσουν απάντηση στα περί «επανάστασης», «προδοσίας», «συνέπειας», «καθαρότητας» και όλα όσα μπορούν να ακολουθούν την πούρα επαναστατική λογική αλλά και την κριτική από δεξιά, όσων θέλουν να καλύψουν τις ευθύνες και την ανακολουθία τους. Διότι αυτοί συνομολόγησαν και πίεσαν στις συμφωνίες πριν από έξι μήνες, ενώ οι εκλογές του Σεπτεμβρίου επαναβεβαίωσαν τη λαϊκή εμπιστοσύνη στην κυβέρνηση.
Ο ΣΥΡΙΖΑ, πάντως, πήρε το 36% στις εκλογές και συνεργάζεται με τους ΑΝ.ΕΛΛ. Ανάλογο ποσοστό είχε πάρει και ο Σ. Αλιέντε στη Χιλή και ανατράπηκε με πραξικόπημα. Πήγαινε να συμμαζέψει τα πράγματα και όχι βέβαια για επανάσταση. Στους δρόμους είχαν βγει οι κατσαρόλες.
Άρθρο στην ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ
