ΦΙΝΤΕΛ ΚΑΣΤΡΟ: Επαναστάτης… με αιτία

Σαν σήμερα 13 Αυγούστου, το 1927, γεννήθηκε ο τελευταίος εν ζωή μεγάλος επαναστάτης του 20ου αιώνα, ο Κουβανός Φιντέλ Κάστρο. Ως αφιέρωμα δημοσιεύουμε ένα κείμενο του Στράτου Κερσανίδη, που δημοσιεύτηκε τον Αύγουστο του 2001 στις ΕΠΙΛΟΓΕΣ της ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ.

Ακόμη και εκείνοι οι Κουβανοί οι οποίοι δηλώνουν δυσαρεστημένοι με το καθεστώς του Φιντέλ Κάστρο δεν κρύβουν το σεβασμό και το θαυμασμό τους για το γηραιό επαναστάτη. Κι αυτό γιατί ο ηγέτης της Κούβας είναι ένας άνθρωπος ο οποίος κατέλαβε την εξουσία με το όπλο στο χέρι και δεν έχει καμία σχέση με γραφειοκρατικούς μηχανισμούς και νομενκλατούρες, διατηρώντας έτσι την αίγλη του μέχρι σήμερα.

Ακόμη και η εμφάνισή του, στρατιωτική στολή και γενειάδα, παραπέμπουν σε εκείνο το νεαρό δικηγόρο που στην 1η Ιανουαρίου 1959 μπήκε θριαμβευτής στην Αβάνα επικεφαλής του στρατού των επαναστατών που ανέτρεψε το διεφθαρμένο καθεστώς του Μπατίστα το οποίο υποστηριζόταν από τις ΗΠΑ.

Ο Φιντέλ Κάστρο, γεννήθηκε το 1927 και στις 13 Αυγούστου συμπλήρωσε τα 74 του χρόνια. Αν αναλογιστεί κανείς πως προερχόταν από πλούσια οικογένεια γαιοκτημόνων και πως φοίτησε σε κολέγιο ιησουϊτών, αντιλαμβάνεται πως η ίδια του η ζωή και οι επιλογές του ήταν μια προσωπική επανάσταση. Φοιτητής νομικής στο πανεπιστήμιο της Αβάνας, ήρθε σε επαφή με το μαρξισμό και άρχισε να παίρνει ενεργά μέρος στην πολιτική. Την εποχή εκείνη η Κούβα ήταν δεμένη στο άρμα των ΗΠΑ. Τυπικά μόνον ανεξάρτητη η χώρα δεν είχε κανένα δικαίωμα να κλείσει συμφωνίες χωρίς τη συγκατάθεση των αμερικανών ενώ στο εσωτερικό της χώρας κυριαρχούσαν η αδικία, η φτώχια, η διαφθορά και η καταπίεση.

Ο δικτάτορας λοχίας Φουλχένσιο Μπατίστα, που πήρε την εξουσία το 1952, διατήρησε το διεφθαρμένο καθεστώς ενώ τα βασανιστήρια, οι φυλακίσεις και οι εκτελέσεις ήταν καθημερινές πρακτικές. Η Κούβα ήταν η αγαπημένη χώρα των πλούσιων αμερικανών οι οποίοι την επισκέπτονταν για να παίξουν στα καζίνα και να γευτούν την ομορφιά των γυναικών της. Δεν είναι τυχαίο πως η χώρα εθεωρείτο ως το μπορντέλο των ΗΠΑ.
Στο μεταξύ ο Φιντέλ Κάστρο έχει πάρει το πτυχίο της νομικής το 1950 ενώ εξακολουθεί να ασχολείται με την πολιτική. Μάλιστα, την εποχή που ο Μπατίστα πήρε με πραξικόπημα την εξουσία, είχε θέσει υποψηφιότητα, ως βουλευτής για τις επερχόμενες εκλογές, οι οποίες όμως δεν πραγματοποιήθηκαν ποτέ.

Εξόριστος στο Μεξικό

Στις 26 Ιουλίου 1953, ο Κάστρο, ηγείται μιας ομάδας η οποία επιχειρεί επίθεση εναντίον ενός στρατοπέδου στο Σαντιάγκο ντε Κούμπα, συλλαμβάνεται και καταδικάζεται σε φυλάκιση 15 χρόνων. Στη συνέχεια αμνηστεύεται και εξορίζεται στο Μεξικό. Εκεί συναντήθηκε με τον Ερνέστο Τσε Γκεβάρα και με το συνταγματάρχη Αλμπέρτο Μπάχο. Το σχέδιο κατάλυσης του καθεστώτος Μπατίστα και κατάληψης της εξουσίας είχε αρχίσει να κυοφορείται.

Έτσι, στις 2 Δεκεμβρίου 1956, ο Φιντέλ και ο Τσε μαζί με 80 άνδρες επιβιβάζονται στη θαλαμηγό “Γκράνμα” και κατευθύνονται προς την Κούβα. Αποβιβάζονται στην ανατολική ακτή και μετά από μια σκληρή μάχη με τις κυβερνητικές δυνάμεις αναγκάζονται να αποτραβηχτούν στον ορεινό όγκο της Σιέρα Μαέστρα. Εκεί αρχίζει η αναδιοργάνωση του επαναστατικού στρατού και πολλοί χωρικοί προσχωρούν σε αυτόν. Οι “γενειοφόροι” (barbudos), όπως αποκαλούνταν οι ηγέτες της επανάστασης επειδή οι περισσότεροι έφεραν γενειάδα κατορθώνουν να εξαπλώσουν τον ανταρτοπόλεμο. Με επικεφαλής τους Φιντέλ Κάστρο, Τσε Γκεβάρα και Καμίλο Σιενφουέγος (η Αγία Τριάδα των ανταρτών) καταφέρνουν σκληρά πλήγματα στις κυβερνητικές δυνάμεις, αποκόπτουν το οδικό και το σιδηροδρομικό δίκτυο και στις 28 Δεκεμβρίου 1958, ο Τσε καταλαμβάνει τη Σάντα Κλάρα. Το παιχνίδι φαίνεται πως έχει κριθεί. Ο Μπατίστα φεύγει κυνηγημένος από τη χώρα στις 31 Δεκεμβρίου αρπάζοντας και 40 εκατομμύρια δολάρια από τα κρατικά ταμεία. Καταφεύγει στην Ισπανία του Φράνκο, όπου και πέθανε εξόριστος το 1973.

Η νίκη της Επανάστασης
Την Πρωτοχρονιά του 1959, ο Φιντέλ Κάστρο μπαίνει θριαμβευτής στο Σαντιάγο ντε Κούμπα, ενώ ο Τσε Γκεβάρα και ο Καμίλο Σιενφουέγος ετοιμάζονται να μπουν στην Αβάνα. Στις 2 Ιανουαρίου 1959 οι αντάρτες εισέρχονται στην πρωτεύουσα της Κούβας ενώ χιλιάδες λαού ξεχύνονται στους δρόμους για να τους υποδεχτούν. Την ίδια ώρα οι συνεργάτες του Μπατίστα προσπαθούν με κάθε μέσο να φύγουν από τη χώρα και να καταφύγουν στις ΗΠΑ.

Τα πάντα πλέον έχουν αλλάξει. Ο Κάστρο αρχίζει ένα πρόγραμμα εθνικοποιήσεων στις τράπεζες, στις εταιρείες πετρελαίου, στις βιομηχανίες ζάχαρης, που στην πλειοψηφία τους ήταν αμερικανικών συμφερόντων. Οι ΗΠΑ αποφασίζουν να πάρουν μέτρα εναντίον της Κούβας αλλά ο Κάστρο δεν πτοείται. Στρέφεται προς τη Σοβιετική Ένωση και το 1961 ανακηρύσσει την Κούβα Σοσιαλιστική Δημοκρατία. Οι αμερικανοί αρνούνται να δεχτούν την ήττα τους και οργανώνουν την αντεπίθεση.

Στον Κόλπο των Χοίρων
Ο αμερικανός πρόεδρος Αιζενχάουερ αναθέτει στη CIA την εκγύμναση των κουβανών εξόριστων με σκοπό την ανατροπή του Κάστρο. Ήδη, οι αμεριανικές μυστικές υπηρεσίες, από το 1959 έχουν δημιουργήσει το “Δημοκρατικό” Επαναστατικό Μέτωπο στο οποίο οργανώνει τους κουβανούς εξόριστους με σκοπό να κάνουν απόβαση στο νησί. Την ίδια εποχή διεκδικούν την προεδρία των ΗΠΑ ο Ρίτσαρντ Νίξον και ο Τζον Κένεντι. Μπορεί ο δεύτερος, ο οποίος τελικά κέρδισε τις εκλογές, να μην ήταν ένθερμος υποστηρικτής της απόβασης, αλλά όταν ο διευθυντής της CIA, Άλεν Ντάλες, του ανακοίνωσε την απόφαση δεν τόλμησε να διαφωνήσει.

Έτσι, στις 15 Απριλίου 1961 οι κουβανοί φυγάδες πραγματοποιούν εισβολή. Οκτώ Β26 απογειώνονται από τη Νικαράγουα και κατευθύνονται στην Κούβα. Το σχέδιο καταστροφής της κουβανικής αεροπορίας δεν πέτυχε, παρά το σοβαρό πλήγμα που δέχτηκε, ο πληθυσμός δεν στράφηκε εναντίον του Φιντέλ Κάστρο όπως είχε υπολογιστεί, αντίθετα τον υποστήριξε. Ο Κένεντι όταν αντιλήφθηκε τι συμβαίνει, αποφάσισε να απαγορεύσει την άμεση εμπλοκή των αμερικανικών στρατευμάτων, όπως είχε σχεδιαστεί αρχικά. Στις 19 Απριλίου ο επαναστατικός στρατός του Φιντέλ Κάστρο επιτέθηκε στον Κόλπο των Χοίρων και συνέλαβε τους 1.200 από τους 1.500 κουβανούς φυγάδες οι οποίοι είχαν αποβιβαστεί στο νησί.

Ο αγώνας συνεχίζεται
Με το πέρασμα των χρόνων η εξουσία του Φιντέλ Κάστρο παγιώθηκε. Μάλιστα στη δεκαετία του ΄70, και παρά το γεγονός πως η Κούβα διατήρησε προνομιακές σχέσεις με τη Σοβιετική Ένωση, Ο Κάστρο πρωτοστάτησε στη δημιουργία του κινήματος των Αδέσμευτων Χωρών μαζί με τη Γιουγκοσλαβία του Τίτο και την Ινδία της Ιντίρα Γκάντι. Κατάφερε να οδηγήσει την Κούβα σε ένα διαφορετικό δρόμο και έδωσε στο λαό του την περηφάνια που του έλειπε. Έδωσε μεγάλη σημασία στην παιδεία και την υγεία με αποτέλεσμα αφενός να κάνει την Κούβα τη μοναδική χώρα της Λατινικής Αμερικής χωρίς αναλφαβητισμό και αφετέρου το Εθνικό Σύστημα Υγείας της χώρας του να θεωρείται το καλύτερο στον κόσμο. Ταυτόχρονα, παρά τα προβλήματα που δημιουργήθηκαν μετά το 1991, δεν ενέδωσε στις πιέσεις, αντιμετώπισε το βάρβαρο αμερικανικό εμπάργκο και με σωστές διπλωματικές κινήσεις εξασφάλισε εμπορικές συναλλαγές με μια σειρά από χώρες της Νότιας και Κεντρικής Αμερικής, την Κίνα και πολλές ευρωπαϊκές.