Το Κράτος η Βία και η αστυνομία
Του Νίκου Κωνσταντινίδη*
Η λέξη βία σύμφωνα με την ευρύτερη του όρου σημασία παραπέμπει στη λέξη «βίος», καθώς όλα πηγάζουν από τη ζωή και όλα με αυτήν τελειώνουν. Με βάση όμως την ετυμολογική της ερμηνεία παραπέμπει στη λέξη ις, ινός (Fis ή βις) και σημαίνει δύναμη από όπου και η λέξη βριαρός = δυνατός.
Ως φαινόμενο της κοινωνίας η βία εκδηλώνεται συχνά με πολλούς και διαφόρους τρόπους: σωματική, ψυχολογική, αθλητική, πολιτική… Βία είναι και το μπούλιγκ στα σχολεία, είναι και ο εγκλεισμός στην οικία από την πανδημία, βία είναι και η φίμωση του δημοσιογραφικού λόγου, βία είναι και ο συνειδητός «πνιγμός» της αλήθειας.
Σ’ όλες τις χώρες της Γης η αστυνομία διεθνώς ονομάζεται police. Λέξη απόλυτα ελληνική που συνδέεται με το ουσιαστικό «πόλις», από όπου και οι λέξεις πολίτης, πολιτισμός και πολιτικός. Πολιτισμός, άλλωστε, χωρίς την ύπαρξη της πόλης δεν υφίσταται. Η προστασία του πολίτη και του πολιτικού, η τήρηση του νόμου, είναι δουλειά του (αστυ)νόμου. Άρα η πρώτη κρατική Αρχή η οποία καλείται να αντιμετωπίσει τη βία είναι η αστυνομία.
Οι διαδηλώσεις που γίνονται τελευταίως- όχι αδίκως- ενάντια στην αστυνομική βία δεν προέκυψαν από το πουθενά. Οι εκδηλώσεις αγανάκτησης που έλαβαν χώρα στις γειτονιές της Αθήνας, δεν έγιναν άνευ λόγου και αιτίας. Κανείς δεν βγαίνει στα καλά καθούμενα να διαμαρτυρηθεί, αν όλα βαίνουν καλώς. Ειδικά σε εποχή μαρασμού κι εγκλεισμού με χιλιάδες θανάτους λόγω πανδημίας, και χωρίς ΜΕΘ στα νοσοκομεία.
Διαχρονικά η βία συνδέεται με την εξουσία μας διδάσκει η αρχαία ελληνική τραγωδία. Το Κράτος και η Βία ήταν τα δύο πρόσωπα που αλυσόδεσαν τον Προμηθέα στον βράχο του Καυκάσου, αναφέρει στο έργο του «Προμηθεύς Δεσμώτης» ο Αισχύλος. Το ίδιο συμβαίνει και τώρα από την κυβέρνηση της δεξιάς, που έχει γυρίσει τη χώρα πίσω σε καιρούς αλγεινούς, με την ελευθερία περιορισμένη και την ελευθεροτυπία συρρικνωμένη.
Η βία ως τιμωρία εκπορεύεται ανέκαθεν από ψηλά και εκδηλώνεται από τον ισχυρό πάνω στον ανίσχυρο. Άρα για τη βία δεν ευθύνεται πρωτίστως ο απλός αστυνομικός, που είναι σε διατεταγμένη υπηρεσία, αλλά ο αρμόδιος υπουργός ή και πρωθυπουργός ως κυβερνήτης. Φταίνε εκείνοι που προσλαμβάνουν εκτός ΑΣΕΠ αστυνομικούς, αντί να φροντίσουν να αναβαθμίσουν την εκπαίδευση των ήδη υπαρχόντων…
Παρά τη διάκριση των τριών εξουσιών, της Νομοθετικής, της δικαστικής και της Εκτελεστικής, από την εποχή του Γάλλου φιλόσοφου Μοντεσκιέ, στην Ελλάδα η Νομοθετική (κυβερνητική) είναι υπεράνω των δύο άλλων. Αυτή ορίζει την ηγεσία του Αρείου Πάγου κι αυτή αποφασίζει για τη φυσική ηγεσία της Αστυνομίας. Ο αστυνομικός της πόλης εκτελεί τις εντολές που δέχεται.
«Ο νομοθέτης για να κάνει σεβαστούς τους νόμους –λέει ο Πλάτων- χρησιμοποιεί δύο τρόπους: Την πειθώ και τη βία,. (Δυοίν χρήσθαι προς τας νομοθεσίας, πειθοί και βία). Κάθε νόμος αναλόγως με την ιδεολογία και τη φιλοσοφία που υπηρετεί, υιοθετεί ή απορρίπτει την κρατική βία, που δυστυχώς στις μέρες μας είναι και παράλογη και υπέρμετρη.
Ευτυχώς, πέρασε η εποχή του παλιού χωροφύλακα. Η κατάσταση είναι σήμερα πολύ πιο διαφορετική. Με την «Αλλαγή», επί κυβερνήσεως Ανδρέα Παπανδρέου μπήκαν στην Αστυνομία παιδιά από όλο το κοινωνικό και πολιτικό φάσμα. Και με την ίδρυση μετά σχολών αστυφυλάκων πήραν κατάλληλη εκπαίδευση και μόρφωση.
Η πρόσληψη αστυνομικών από το Χρυσοχοΐδη, εκτός διαδικασίας ΑΣΕΠ, είναι παλαιοκομματική και δεν είναι η ενδεδειγμένη. Διότι αντί να αναβαθμίζει, υποβαθμίζει την εκπαίδευση του αστυνομικού, κι είναι σαφώς άδικη για όσους πέρασαν στη σχολή με πανελλήνιες εξετάσεις.
Δεν υπάρχει επαγγελματική κατηγορία στην οποία όλα της τα μέλη είναι ίδια. Η εξομοίωση ανόμοιων προσώπων μεταξύ τους αποτελεί ύψιστη αδικία. Ούτε όλοι οι γιατροί είναι ίδιοι, ούτε όλοι οι δάσκαλοι ούτε κι όλοι οι πολιτικοί, ακόμη και μέσα στο ίδιο τους το κόμμα. Είναι άλλο να μπαίνει κανείς στη βουλή, μετά από πολυετή εργασία, επαγγελματική εμπειρία και διάκριση στη ζωή, κι άλλο να βρίσκεται, ελέω κόμματος, από το θρανίο της σχολής στης βουλής το έδρανο και να παριστάνει εντός κι εκτός αυτής τον παντογνώστη.
Πράγματι, τελευταία η συμπεριφορά της αστυνομίας σε αρκετά περιστατικά ήταν βίαια και καταδικαστέα. Υπάρχει όμως και η επαινετέα συμπεριφορά. Αστυνομικός ήταν αυτός που έδειρε ανηλεώς τον νεαρό στη Νέα Σμύρνη, αλλά αστυνομικός ήταν κι αυτός, που έσωσε από βέβαιο θάνατο πρόσφατα έναν 50χρονο στο Χαϊδάρι, προσφέροντάς του καρδιοπνευμονική υποστήριξη. Συνδικαλιστής αστυνομικός ήταν αυτός που μίλησε για μερικές γκλοπιές σε «άπλυτους», αλλά συνδικαλιστής αστυνομικός ήταν κι αυτός που αναφέρθηκε στο bullying που δέχονται οι συνάδελφοί του σχετικά με παραβάσεις που πρέπει να δηλώνουν, όταν επιστρέφουν στην υπηρεσία τους. Αστυνομικός ήταν αυτός που δολοφόνησε τον 15χρονο Αλέξη, αλλά αστυνομικός (ειδικός φρουρός) ήταν και αυτός που δέχτηκε σφαίρα στα Ζωνιανά κι έχασε τη ζωή του. Είναι λάθος, λοιπόν, να χαρακτηρίζουμε κομματικά και να χαρίζουμε στη δεξιά ένα ολόκληρο σώμα.
«Χρη σιγάν ή κρείσσονα σιγής λέγειν», λέει ο Πυθαγόρας. Στις απόψεις μας ας είμαστε φειδωλοί και στις γενικεύσεις μας προσεκτικοί. Από τον κανόνα αυτό δεν εξαιρούνται και οι πολιτικοί, ιδίως εκείνοι που όπου σταθούν κι όπου βρεθούν κάνουν άστοχες δηλώσεις, μόνο και μόνο να ακουστούν..
Εκείνο που θέλω να πω, μετά από 38 συναπτά χρόνια στην αρθρογραφία, με 750 δημοσιευμένα άρθρα, με δύο πανεπιστημιακά πτυχία, με πέντε βιβλία, με είκοσι πέντε χρόνια δουλειάς στη Σουηδία, και με βράβευση σε διεθνή διαγωνισμό από το Υπουργείο Παιδείας της Ρωσίας, είναι το εξής πολύ απλό: η συλλήβδην ενοχοποίηση μιας ομάδας είναι ο κανόνας του φασισμού και του ρατσισμού και ουδόλως διαφέρει από την άποψη που εκφράζει η κυβέρνηση ότι για όλα γενικά φταίει η αντιπολίτευση.
*Εκπαιδευτικός-συγγραφέας
