Τεμετέρ ασήν Ρουσίαν – Οι Πηλαλάντ

Γράφει ο Βασίλης Αθανασιάδης. 

Εκεί στις βορειοανατολικές ακτές του Ευξείνου Πόντου, στο Κουμπάν της Ρωσίας από τα    μέσα του 19ου αιώνα και κυρίως μετά το 1860, χιλιάδες Έλληνες του Πόντου, μετακινήθηκαν στην εύφορη γή (ο Καναδάς της Ρωσίας) για να αρχίσουν μια καινούργια ζωή μακριά από τον βαρύ οθωμανικό ζυγό. 

Φθινόπωρο του 1916, απο αριστερά: Σπύρος Πηλαλίδης, Κώστας Πηλαλίδης, μπροστά του η αδελφή του Κλεοπάτρα Πηλαλίδου(Αθανασιάδου) μητέρα μας, η προγιαγιά μας Σοφία (Αϊσέ) Πηλαλίδου, Ελισσάβετ Πηλαλίδου, μπροστά της ο Αντώνης Πηλαλίδης, και ο Δημήτρης Πηλαλίδης ο παππούς μας.

Εκεί δημιούργησαν καινούργια σπιτικά, χωριά ολόκληρα και ασχολήθηκαν με την γεωργία,    την κτηνοτροφία και το εμπόριο. Αυτοί συνέβαλαν τα μέγιστα την καλλιέργεια του καπνού , που ήταν ιδιαίτερα σημαντικός για την οικονομία της Ρωσίας  και είχε την ιδιαίτερη στήριξη της εξουσίας.

    Ενα παλικάρι με καταγωγή απο την Ματσούκα του Πόντου, ο Στάθης Πηλαλίδης, ήταν προϊστάμενος σε μονάδα επεξεργασίας καπνού. Εκεί εργάζονταν πάρα πολλές κοπέλες, χριστιανές και μουσουλμάνες.

    Ο Στάθης ερωτεύτηκε μια πανέμορφη κοπέλα, Τατάρικης καταγωγής, κόρη Ιμάμη, την Αίσέ. Τα αισθήματα ήταν αμοιβαία. Η κατάσταση δύσκολη. Όμως ο Στάθης και η Αϊσέ ήταν αποφασισμένοι για όλα. Έτσι, αφού συνεννοήθηκαν, ο Στάθης μαζί με έναν φίλο του, που εργάζονταν στο καπνεργοστάσιο, την μέρα του Ραμαζανιού ενώ οι κάτοικοι του χωριού όλοι μουσουλμάνοι ήταν στα σπίτια τους, η Αϊσέ πήγε στη βρύση για νερό, στην άκρη του χωριού. Εκεί την περίμενε ο Στάθης με τον φίλο του και ένα τρίτο άλογο για την Αϊσέ.

   Το τί ακολούθησε είναι μεγάλη ιστορία που δεν χωράει σε ένα μικρό κείμενο. Τί έγινε; Την πήραν από το χωριό της και έφυγαν για να πάνε σε Ελληνικά  χωριά. Το ένα άλογο “έσκασε” στη διαδρομή από το τρέξιμο, ο γιός του Ιμάμη αυτοκτόνησε μόλις έμαθε ότι η Αϊσέ έφυγε με Χριστιανό κ.α.

   Μετά τη φυγή τους απο τον Πόντο, ο Στάθης δημιούργησε μαζί με άλλους συγγενείς του ένα χωριό το Πηλάλοφσκι Χούταρι (το χωριό των Πηλαλάντων), κοντά στο Αμπίνσκ (Abinsk) στη Ρωσία, όπου η Αϊσέ έγινε Χριστιανή και της δόθηκε το όνομα Σοφία.

    Ο Στάθης με την Σοφία(Αϊσέ) απέκτησαν 7 παιδία.

• Τον Δημήτρη Πηλαλίδη(1885-1937) παππούς μας, πατέρας της μητέρας μου Κλεοπάτρας Αθανασιάδου, της Κλεονίκης Μοσκωφίδου, της Σοφίας Μερεσίδου και των Κωνσταντίνου και Γιάννη Πηλαλίδη.
•  Τον Σπύρο Πηλαλίδη (1886-1938) πατερα 5 παιδιών , του Αλεξανδρου, του Αντώνη, της Αλεξάνδρας, του Αγγελή και του Αχιλλέα.
• Τον Γιάννη Πηλαλίδη (1887-1959), άτεκνος.Υπηρετώντας στον Ρωσικό στρατό κατα τον Α’ ΠΠ (1914-1918) συνελήφθη αιχμάλωτος απο τους Αυστροούγγρους και παρέμεινε στην Αυστρία για 5 χρόνια και μετά την λήξη του πολέμου ήρθε κατευθείαν στην Ελλάδα 1919. Αυτός ήταν και η αρχή για την εγκατάσταση και άλλων συγγενών στην Ευκαρπία (Γραμμάτινα) Κιλκίς, η σύζυγός του Ευθυμία το 1924 ήρθε στην Ελλάδα έχοντας μαζί της των Αντώνη Πηλαλίδη, γιό του κουνιάδου της Σπύρου.
• Την Κατερίνα Πηλαλίδου(Καζαντζίδου).
• Την Ελένη Πηλαλίδου (άτεκνη).
• Την Χαρίκλεια Πηλαλίδου(Σαχινίδου).

Οι τρεις θυγατέρες εγκαταστάθηκαν στην Κατερίνη.

• Και άλλη μία κόρη της οποίας τα στοιχεία δεν έχουμε, η οποία εγκαταστάθηκε στην Δράμα, συγγενης της είναι ο θρυλικός ποδοσφαιριστής του ΠΑΟΚ Λάμπης Κουρουκίδης.

Φωτογραφία φθινόπωρο του 1916, απο αριστερά: Σπύρος Πηλαλίδης, Κώστας Πηλαλίδης, μπροστά του η αδελφή του Κλεοπάτρα Πηλαλίδου(Αθανασιάδου) μητέρα μας, η προγιαγιά μας Σοφία (Αϊσέ) Πηλαλίδου, Ελισσάβετ Πηλαλίδου, μπροστά της ο Αντώνης Πηλαλίδης, και ο Δημήτρης Πηλαλίδης ο παππούς μας.

*Περισσότερα για τον Κώστα και Δημήτρη Πηλαλίδη σε παλαιότεορ άρθρο μου