My Twitter Feed

29 Μαρτίου, 2024

ΕΙΔΗΣΕΙΣ.ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ:

Σοκ από το λουκέτο στη SONOCO! -

Πέμπτη, 28 Μαρτίου, 2024

Παιονία: Η ιστορία σε λεύκωμα Χρ. Ίντου -

Τετάρτη, 27 Μαρτίου, 2024

Ο ΣΥΡΙΖΑ για τον αξονικό του ΓΝΚ -

Τετάρτη, 27 Μαρτίου, 2024

Σε καινοτόμο έργο η ALUMIL -

Δευτέρα, 25 Μαρτίου, 2024

“Άδειασμα” από τον Γ. Φλωρίδη -

Σάββατο, 23 Μαρτίου, 2024

Παππάς: Παράνομες οι καταλήψεις -

Παρασκευή, 22 Μαρτίου, 2024

Δ. Κιλκίς: Στα Λατσιά αντιπροσωπεία του -

Παρασκευή, 22 Μαρτίου, 2024

Δ. Κιλκίς: Σε δράση τα μηχανήματα -

Παρασκευή, 22 Μαρτίου, 2024

Τα Βαλκάνια πέρα από τα…

…δυτικά στερεότυπα.

Της Κωνσταντίνας Κούνεβα.


Έχω ακούσει κι εγώ το παλιό τραγούδι του Διονύση Σαββόπουλου, ο «Μπάλος», που σε κάποιο στίχο λέει: «Ασε τα θαύματα/ τη μάσκα πέταξε/ Εδώ είναι Βαλκάνια/ δεν είναι παίξε γέλασε». Η φράση «εδώ είναι Βαλκάνια» έχει περάσει στον καθημερινό λόγο των σύγχρονων Ελλήνων. Αλλά δεν είμαι σίγουρη αν τη λένε με αρνητικό, με θετικό ή με ανάμικτο περιεχόμενο.

Εγώ είμαι Βαλκάνια, και αισθάνομαι καλά γι’ αυτό. Γεννήθηκα στη Βουλγαρία. Η πόλη όπου μεγάλωσα απέχει λίγες εκατοντάδες μέτρα από τη Ρουμανία. Μετανάστευσα στην Ελλάδα και εκλέχτηκα από τους Ελληνες στο Ευρωκοινοβούλιο. Αισθάνομαι κομμάτι μιας περιοχής που, ανεξάρτητα από το σχετικά πρόσφατο όνομά της –τα Βαλκάνια βαφτίστηκαν έτσι μόλις τον 19ο αιώνα, αντικαθιστώντας τον όρο «Ευρωπαϊκή Τουρκία» της οθωμανικής αυτοκρατορίας η οποία βρισκόταν υπό διάλυση–, κατοικείται εδώ και αιώνες από μερικούς από τους αρχαιότερους λαούς της Ευρώπης.

Οι βαλκανικοί λαοί, κάποτε σε πολέμους και εθνικιστικές ή θρησκευτικές διενέξεις, αλλά για μεγαλύτερα διαστήματα σε ειρηνική συνύπαρξη, βρίσκονταν πάντοτε σε διαρκές ανακάτεμα πολιτισμών, εθίμων και τρόπων ζωής. Προϊστορικά, αρχαϊκά, κλασικά, ελληνιστικά, βυζαντινά, οθωμανικά μνημεία με εκπληκτικές ομοιότητες διατρέχουν την περιοχή από τον Δούναβη μέχρι την Κύπρο και την Κρήτη.

Η Δύση, που «βάφτισε» την περιοχή «Βαλκάνια» ερήμην των κατοίκων της, τη φόρτωσε ταυτόχρονα με ένα σωρό αρνητικά στερεότυπα. Τα Βαλκάνια παρουσιάστηκαν ως συνώνυμα της αγριότητας, της βίας και του «πρωτογονισμού».

Κι αυτό παρότι οι ιστορικοί έχουν αποδείξει ότι οι εθνικισμοί που συντάραξαν την περιοχή ήταν αποτέλεσμα επιβολής του «δυτικού μοντέλου εθνικισμού» στις αρχές του 20ού αιώνα ή των ανοιχτών δυτικών επεμβάσεων στο τέλος του. Η ιστορική πραγματικότητα είναι ότι οι δύο φονικότεροι πόλεμοι στην ιστορία της ανθρωπότητας είναι καθαρά «κεντροευρωπαϊκό» προϊόν.

Παρότι αυτά τα στερεότυπα δεν αντέχουν στην ιστορική έρευνα, ακόμη και σήμερα Ευρωπαίοι αξιωματούχοι συστήνουν πονηρά να αποφεύγουμε τον όρο «Βαλκάνια». Η χρήση του περιορίζεται σε αναφορές στις υπό ένταξη χώρες των «Δυτικών Βαλκανίων», ενώ για την υπόλοιπη περιοχή προτιμώνται οι όροι «χώρες της Αδριατικής» και «νοτιοανατολική Ευρώπη». Ελπίζω αυτά τα φραστικά τρικ να μην κρύβουν σκοπιμότητες διαχωρισμού της περιοχής σε «σφαίρες επιρροής».

Στη σύγχρονη πραγματικότητα της ευρωπαϊκής ενοποίησης, με πέντε βαλκανικά κράτη-μέλη της Ε.Ε. και άλλα έξι σε διαδικασία ένταξης, η Ε.Ε. δεν διαθέτει μια πραγματική βαλκανική πολιτική. Και δεν είμαι καθόλου βέβαιη αν η ηγεσία της θέλει πραγματικά να υπάρχει τέτοια πολιτική. Κι όμως, αυτή είναι η τάση και η απαίτηση των ίδιων των βαλκανικών λαών και πολλών κυβερνήσεων της περιοχής.

Αυτό δείχνουν οι αλλεπάλληλες διμερείς και πολυμερείς συναντήσεις ανάμεσα στους ηγέτες των κρατών της περιοχής που έχουν γίνει με πρωτοβουλία της ελληνικής κυβέρνησης. Αυτό δείχνει και η διάθεση που επιδεικνύει το τελευταίο διάστημα η κυβέρνηση της FYROM να συνεργαστεί με την Ελλάδα για λύση στο θέμα της ονομασίας.

Κι αυτό υπογραμμίζει η τοποθέτηση του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα στην τελευταία, τετραμερή σύνοδο Ελλάδας, Βουλγαρίας, Ρουμανίας και Σερβίας, στο Βελιγράδι: «Ας διδαχθούμε από την πλούσια Ιστορία της Βαλκανικής για να χαράξουμε το μέλλον μας σε έναν διαφορετικό δρόμο, συνεργασίας, αλληλοκατανόησης, αλληλοσεβασμού και συν-ανάπτυξης». Προσυπογράφω αυτή τη θέση.

Εχουμε να διδαχθούμε πολλά από την κοινή μας ιστορία. Θυμίζω ένα μικρό δείγμα της: πριν από ενάμιση χρόνο επισκέφθηκα στο Βελιγράδι τον Πύργο Νεμπόισα, όπου δολοφονήθηκε ο Ρήγας Φεραίος. Σήμερα είναι ένα μουσείο που προβάλλει το πρωτοπόρο όραμά του για τη βαλκανική συνεργασία. Κι είναι ένα υπόδειγμα συνεργασίας Ελλήνων και Σέρβων επιστημόνων.

Εχουμε, βέβαια, πολύ δρόμο μπροστά μας για να πλησιάσουμε το όραμα του Ρήγα. Αλλά οι λαοί της περιοχής μπορούμε πολλά να κάνουμε για να δώσουμε στον όρο Βαλκάνια ένα νέο περιεχόμενο. Να κάνουμε τη γειτονιά μας πυλώνα σταθερότητας για όλη την ενωμένη Ευρώπη.

Θέλοντας να συμβάλω σ’ αυτό, πήρα την πρωτοβουλία να διοργανώσω μαζί με άλλους τρεις ευρωβουλευτές αύριο, Τετάρτη 10 Ιανουαρίου, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο την εκδήλωση με τίτλο «Βαλκάνια και Νοτιοανατολική Μεσόγειος: κοινές μνήμες – κοινό μέλλον»1.

Επιστήμονες και ερευνητές θα αναδείξουν πλευρές της ιστορικής και πολιτιστικής βαλκανικής ταυτότητας. Θα συζητήσουμε κρατώντας τις διαφορετικότητές μας, αλλού θα συμφωνήσουμε, αλλού θα διαφωνήσουμε, αλλά με κεντρικό στόχο να προχωρήσουμε μπροστά. Θα δούμε φωτογραφικά τεκμήρια της ιστορικής μας συνοχής, θα έχουμε ακόμη και βαλκανικά μουσικά ακούσματα και μια ιδέα για τη βαλκανική γαστρονομία.

Αλλά το σημαντικότερο είναι ότι σ’ αυτό το πρώτο βήμα συνεργαζόμαστε ευρωβουλευτές από τις τέσσερις βαλκανικές χώρες της Ε.Ε. –εγώ από την Ελλάδα, ο Georgi Pirinski από τη Βουλγαρία, η Maria Grapini από τη Ρουμανία και ο Νεοκλής Συλικιώτης από την Κύπρο– και από δύο πολιτικές ομάδες, την GUE/NGL και την S&D. Είναι μια ενθαρρυντική ένδειξη ότι η διαμόρφωση μιας νέας, ευρωπαϊκής βαλκανικής πολιτικής μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο ευρύτατης συνεργασίας. Κι αυτό ελπίζω να ενισχυθεί και στα επόμενα βήματα αυτής της πρωτοβουλίας μου.

1 Περισσότερες πληροφορίες για την εκδήλωση δείτε στην ειδική ιστοσελίδα που έχει δημιουργηθεί: www.thebalkans.eu ή στην ιστοσελίδα http://kkuneva.eu/.

Άρθρο στην ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ

Σχολιάστε