Σαν να μην πέρασε μια μέρα
Του Παναγιώτη Φλωρίδη.
Το 1952 ο τότε πρωθυπουργός Ν.Πλαστήρας ανέθεσε στον διακεκριμένο καθηγητή Πολιτικής Οικονομίας της Νομικής Αθηνών Κυριάκο Βαρβαρέσο, να συντάξει μια Έκθεση όπου θα περιγράφονται οι αιτίες της αποτυχίας του Προγράμματος Οικονομικής Ανορθώσεως της χώρας.
Την εποχή εκείνη τελείωνε η Αμερικάνικη Βοήθεια και ο πανικός ήταν διάχυτος. Κάτι που συμβαίνει ακριβώς και σήμερα με το τέλος του Προγράμματος χρηματοδότησης από τους δανειστές μας. Δόσεις τέλος, σε λίγο.
Ο αείμνηστος Ν. Πλαστήρας ασφσαλώς δεν έλαβε υπόψη του ότι τη μερίδα του λέοντος από το «Σχέδιο Μαρσάλ» την «βούτηξαν» οι ολίγοι της εποχής, πολλοί των οποίων υπήρξαν μαυραγορίτες, δωσίλογοι και συνεργάτες των κατακτητών. Οι Αμερικάνοι μας είχαν στείλει εκτός από δολάρια, εφόδια γεωργικά, μηχανήματα, τρόφιμα, μέχρι και μουλάρια(!) πολύτιμα εκείνα τα χρόνια για τις αγροτικές εργασίες. Το Σχέδιο Μάρσαλ, τηρουμένων των αναλογιών, ήταν θηριώδες σε κόστος. Πήγε όμως στράφι στα ληστρικά χέρια των επιτήδειων, αντί να κατευθυνθεί στην κατασκευή των βασικών υποδομών για την κατεστραμμένη χώρα. Όπως στράφι πήγαν και τα πολύτιμα και χρυσοφόρα «πακέτα» της ΕΟΚ στην αρχή και της Ε.Ε. αργότερα. Όταν ανακοινώθηκε το πασίγνωστο ως «Β’ πακέτο Ντελόρ», οι περισσότεροι αναρωτηθήκαμε: «Μα, υπήρχε και Α’ πακέτο Ντελόρ;». Υπήρχε και παραϋπήρχε. Εγινε όμως καπνός μέσα από θολά επιμορφωτικά προγράμματα και, φυσικά, διορισμούς στο Δημόσιο.
Η Ιστορία λοιπόν επαναλαμβάνεται 60 τόσα χρόνια μετά. Ιδια και απαράλλαχτη, με τα ίδια φλέγοντα αιτήματα να παραμένουν και με τις ίδιες θλιβερές διαπιστώσεις, που μόνο οργή και αγανάκτηση προκαλούν. Κάποια αποσπάσματα από την «Εκθεσιν επί του οικονομικού προβλήματος της Ελλάδος» του Κυρ.Βαρβαρέσου, είναι εξαιρετικά διαφωτιστικά και οδυνηρά επίκαιρα.
«… κατέληξα εις τρία βασικά συμπεράσματα, διά την ορθότητα των οποίων έχω απόλυτον πεποίθησιν. Πρώτον, κατέληξα εις το συμπέρασμα ότι η αποκατάστασις νομισματικής σταθερότητος είναι απαραίτητος προϋπόθεσις, όχι μόνον διά την εξυγίανσιν της θέσεως των οικονομικώς αδυνάτων…Το δεύτερο συμπέρασμα εις το οποίον κατέληξα είναι ότι με την σημερινήν διοικητικήν μηχανήν είναι αδύνατος, όχι μόνο η εκτέλεισις μακροχρόνιου οικονομικού προγράμματος, αλλά και η λήψις των στοιχειωδεστέρων μέτρων διά την αντιμετώπισιν των σημερινών οικονομικών δυσχερειών… Το τρίτον συμπέρασμα εις το οποίον κατέληξα είναι ότι η σημερινή κατάστασις δεν βελτιούται διά της απλής λήψεως ωρισμένων μέτρων εφαρμοζομένων εντός ολίγων μηνών. Απαιτεί σοβαράν προσπάθειαν επί σειράν ετών, η οποία να επιδιωχθή με συνοχήν, σύστημα και συνέπειαν».
1.«…Το πρώτον πρόβλημα της ελληνικής φορολογίας δεν είναι το υπερβολικόν της βάρος αλλά η άνισος κατανομή της. Οι έμμεσοι φόροι οι οποίοι βαρύνουν την ευρείαν κατανάλωσιν και επομένως πλήττουν δυσαναλόγως τα μικρά εισοδήματα, αντιπροσωπεύουν τα 80% σχεδόν των συνολικών εσόδων του κράτους. Τούτο υπήρξεν ανέκαθεν χαρακτηριστικόν του ελληνικού φορολογικού συστήματος και εν εκ των κυριωτέρων αιτίων της κοινωνικής ανισότητος και των κοινωνικών αντιθέσεων στη χώρα».
- «Όπως εμφανίζεται σήμερα η κατάστασις φαίνεται ότι το συνολικόν εισόδημα το οποίον πραγματοποιούν αι ανωτέρω τάξεις (βιομήχανοι, έμποροι, ελεύθεροι επαγγελματίες) ανέρχεται εις 3,5 τρισ. δραχμές Επειδή το καθαρόν εισόδημα ανέρχεται εις 25,5τρισ έπεται ότι τα απομένοντα 22 πραγματοποιούνται παρά των αγροτών, των εργατών, των δημοσίων υπαλλήλων. Δεν νομίζω ότι θα ευρεθή κανείς τόσον εύπιστος, ώστε να παραδεχθή ότι το καθαρόν εθνικόν εισόδημα κατενέμεται κατά τον παράδοξον αυτόν τρόπον.
- «Οσάκις υποκύπτομεν εις τας πιέσεις των διαφόρων συμφερόντων προσπαθούμεν να δικαιολογήσωμεν την συνθηκολόγησιν ταύτην (φοροαπαλλαγή, φοροδιαφυγή κττ)λέγοντες ότι δεν κάμνονεν φορολογικήν πολιτική, αλλά πολιτικήν ναυτιλιακήν, βιομηχανικήν, τραπεζικήν, εμπορικήν… Το αποτέλεσμα μοιραίως είναι η επιβολή ολοκλήρου του φορολογικού βάρους επί των οικονομικά ασθενέστερων».
- «Οι ξένοι σύμβουλοί μας (Αγγλοι και Αμερικανοί) καίτοι ετόνισαν επανειλημμένως την ανεπάρκειαν της συμμετοχής των οικονομικώς ισχυρότερων… συγκέντρωσαν μάλλον τας προσπαθείας εις την εκ της εμμέσου φορολογίας αύξησιν των εσόδων. Προφανώς, εσχημάτισαν την εντύπωσιν ότι δεν΄εχωμεν ούτε την θέλησιν ούτε την ικανότητα να φορολογήσωμεν τους οικονομικώς ισχυρούς. Εις μας απόκειται να αποδείξωμεν ότι είναι δυνατόν να δημιουργηθεί εις την χώραν μας δίκαιον και άρτιον φορολογικόν σύστημα».
Και το τέλος του κειμένου που αφήνει μια ελπίδα. Υπό κάποιες αυτονόητες, προϋποθέσεις όμως που για 60 τόσα χρόνια, δεν κατέστη δυνατόν να τηρηθούν.
«…Αι σημεριναί μας δυσχέρειαι δεν οφείλονται εις ανεπάρκειαν υλικών μέσων, διότι ουδέποτε τα εις την διάθεσίν μας υλικά μέσα ήσαν αφθονώτερα από σήμερον, οφείλονται κατά την γνώμην, μου, εις τας συνηθείας και νοοτροπίαν αίτινες απεκτήθησαν κατά την διάρκειαν της κατοχής και διετηρήθησαν και μεταπολεμικώς και οι οποίαι εμφανίζουν την Ελλάδα ως μίαν χώραν όπου συνδυάζεται η απληστία κι η αδιαφορία διά τας ανάγκας του συνόλου αφενός και ο φόβος και η απαισιοδοξία διά το μέλλον της χώρας αφετέρου. Εγώ δεν πιστεύω εις την εικόνα αυτήν της πατρίδος μου. Πιστεύω εις μίαν άλλην Ελλάδα, την Ελλάδα των εντίμων, εργατικών ολιγαρκών Ελλήνων. Πιστεύω επιπλέον ότι η Ελλάς αυτή θα επικρατήση και θα επιβληθή εν τέλει και διά τούτο είμαι αισιόδοξος διά το μέλλον της χώρας».
Αυτή η “άλλη Ελλάδα” είναι το αυτονόητο. Γι’ αυτό και δύσκολα θα βρεθεί.
Υ.Γ. Την έκθεση του Κυρ. Βαρβαρέσου αλίευσε από το Διαδίκτυο ο φίλος Τάσος Αμανατίδης, τον οποίο και ευχαριστούμε.
Άρθρο στην ΠΡΩΤΗ ΣΕΛΙΔΑ
