Προπολεμικές απογραφές πληθυσμού
Του Θανάση Βαφειάδη.
Η απογραφή πληθυσμού – κατοικιών 2021 έχει ήδη ξεκινήσει και έτσι το ζήτημα των παλαιότερων απογραφών αποκτά μια επικαιρότητα.
Μετά το τέλος του Β’ βαλκανικού πολέμου η κυβέρνηση θεώρησε ως επείγουσα ανάγκη την καταμέτρηση του πληθυσμού των απελευθερωμένων περιοχών, των Νέων Χωρών όπως ονομάζονταν. Με εγκύκλιο της ανέθεσε στους διοικητικούς επιτρόπους να προχωρήσουν και να περαιώσουν σε διάστημα ενός μηνός την απογραφή του πληθυσμού με μόνη διάκριση τον διαχωρισμό κατά φύλο. Η «απαρίθμησις των κατοίκων των νέων επαρχιών της Ελλάδος» τελείωσε το Νοέμβριο του 1913 και τα αποτελέσματα της δημοσιεύθηκαν το Μάρτιο του 1915. Σύμφωνα με αυτά η υποδιοίκηση Κιλκίς περιελάμβανε 197 οικισμούς και είχε 30.760 κατοίκους. Οι γυναίκες υπερτερούσαν αριθμητικά των ανδρών, αφού καταγράφηκαν 14.836 άνδρες και 15.924 γυναίκες. Στη Νέα Στρώμνιτσα, όπως ονομαζόταν το Κιλκίς διέμεναν 1.590 κάτοικοι με απόλυτη ισορροπία στη διάκριση κατά φύλο: 795 άνδρες και 795 γυναίκες.
Στις 26 Μαΐου 1920 δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως Βασιλικό Διάταγμα σύμφωνα με το οποίο η γενική απογραφή του πληθυσμού του κράτους και των Ελλήνων πολιτών που βρισκόταν στο εξωτερικό οριζόταν για τις 19 Δεκεμβρίου 1920. Η απογραφή του πληθυσμού συνδυάστηκε με την απογραφή των βιοτεχνικών και βιομηχανικών επιχειρήσεων και έγινε σύμφωνα με τις σύγχρονες επιστημονικές προδιαγραφές. Για πρώτη φορά το μεγαλύτερο μέρος της επεξεργασίας έγινε με διατρητικές και διαλογικές μηχανές (τύπου Powers) και αθροιστικές (τύπου Burrough’s) και επίσης για πρώτη φορά τα δημοσιεύματα που αφορούσαν τα αποτελέσματά της ήταν τόσο λεπτομερή και πολυάριθμα. Η Υποδιοίκηση Κιλκίς Νομού Θεσσαλονίκης είχε 40 κοινότητες με 178 χωριά και 6.369 οικογένειες. Ο πληθυσμός ανερχόταν σε 25.727 κατοίκους από τους οποίους 13.324 άνδρες και 12.403 γυναίκες.
Εκατό χρόνια μετά την πρώτη απογραφή του πληθυσμού της χώρας που έγινε όταν κυβερνήτης ήταν ο Ιωάννης Καποδίστριας και οκτώ χρόνια μετά την τελευταία απογραφή του 1920, πραγματοποιήθηκε η 22 γενική απογραφή. Για τη διενέργειά της ψηφίστηκε ο σχετικός νόμος 3445/1928 που μεταξύ άλλων προέβλεπε τη διενέργεια απογραφής ανά δεκαετία και εντός των ετών που έληγαν σε 0.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα ο πραγματικός πληθυσμός της Ελλάδας ανερχόταν σε 6.204.684 κατοίκους από τους οποίους το 1/5 ήταν πρόσφυγες οι οποίοι συνέρρευσαν εξ αιτίας των πολέμων και της ανταλλαγής των πληθυσμών. Από τους 1.221.849 πρόσφυγες οι 1.069.957 είχαν έλθει μετά τη μικρασιατική καταστροφή του Αυγούστου του 1922 και οι υπόλοιποι 151.892 είχαν έλθει πριν. Οι μεγαλύτερες αναλογίες προσφύγων εμφανίζονταν στις επαρχίες Νέστου 90,2%, Κιλκίς 80,9%, Ζυρνόβου 71,2% και η μικρότερη στην επαρχία Βιάννου 0,026%. Στην επαρχία Κιλκίς ο πληθυσμός είχε αυξηθεί κατά 85% σε σχέση με την προηγούμενη απογραφή και είχε φθάσει τους 54.626 κατοίκους από τους οποίους 28.282 ήταν άνδρες και 26.344 γυναίκες.
Εντυπωσιακή αύξηση εμφάνιζε ο πληθυσμός η πόλη του Κιλκίς που ανερχόταν σε 6.864 κατοίκους από τους οποίους οι 3.685 ήταν άνδρες και οι 3.179 γυναίκες.
Το Κιλκίς μέσα σε 15 χρόνια από μια κατεστραμμένη πόλη κατόρθωνε όχι μόνο να ξεπεράσει το όριο των 5.000 για να συμπεριληφθεί στις 88 πόλεις που είχαν καταγραφεί στην Ελλάδα αλλά και να καταλαμβάνει τη 14η θέση στην κατάταξη των πόλεων της Μακεδονίας.
Η απογραφή του 1940 πραγματοποιήθηκε λίγες μέρες πριν την έναρξη του Ελληνο-ιταλικού πολέμου και έτσι τα αποτελέσματα της κυρώθηκαν πολύ αργότερα, με διάταγμα της 28-1-1946. Για πρώτη φορά η απογραφή πραγματοποιήθηκε καθημερινή και όχι μέρα αργίας και αυτό σύμφωνα με τα δημοσιεύματα της εποχής οφειλόταν «εις το γεγονός ότι την Κυριακήν ως και τας άλλας μη εργασίμους ημέρας παρατηρείται εξαιρετική κίνησις του πληθυσμού μακράν της συνήθους κατοικίας. Πράγμα το οποίον καθιστά την λήψιν ακριβών απαντήσεων δύσκολον», όπως έγραφε η ΠΡΩΪΑ στις 10-10-1940.
Η απογραφή εκτός του πληθυσμού είχε και τέσσερα άλλα αντικείμενα: τις οικοδομές, τα εμπορικά καταστήματα, τις βιομηχανίες και την οικοτεχνία. Επιπλέον διενεργήθηκε ειδική έρευνα για τους «μαθουσάλες». Στις οδηγίες «προς διαφώτισιν του κοινού» που δημοσίευε η Γενική Στατιστική Υπηρεσία τονιζόταν η ανάγκη της ακριβούς απάντησης στο ερώτημα για την ημερομηνία γεννήσεως.
Τι γινόταν όμως με τον γυναικείο πληθυσμό, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου είχε την τάση να παραποιεί την πραγματική ηλικία του ώστε ακόμα και οι κυρίες που είχαν τα χρονάκια τους να εμφανίζονται ως δεσποινίδες ετών 39; Η Στατιστική Υπηρεσία για να τις πείσει εξέδιδε ανακοινώσεις όπως η παρακάτω: «Όσες κυρίες και δεσποινίδες θέλουν να κρύβουν τα χρόνια των ας εχουν υπ’ όψιν των: α) ότι ο νόμος απαγορεύει αυστηρά και εις τον απογραφέα και εις την στατιστικήν υπηρεσίαν που θα επεξεργαστή τα δελτία να ανακοινώσουν ατομικάς πληροφορίας εις τρίτους, β) ότι ο απογραφεύς που θα είνε επιφορτισμένος με τόσην πολλήν εργασίαν δεν θα έχη καιρόν να λογαριάζη τα ακριβή χρόνια από το έτος της γεννήσεως και να τα σχολιάζη, όταν όμως διαπιστώση μεγάλην διαφοράν ηλικίας θα υποβάλη μήνυσιν, γ) ότι η Στατιστική Υπηρεσία θα κάμη αυστηρόν έλεγχον δια την ακρίβειαν των απαντήσεων και ότι όποιος ανακαλυφθή ότι έδωσε ψευδείς πληροφορίας θα κληθή να δώση λόγον εις το Πταισματοδικείον και έτσι εκείνη που θα ήθελε να κρύψη τα χρόνια της θα καταλήξη εις το αντίθετον αποτέλεσμα και δ)ότι η ειλικρίνεια εξυψώνει πάντοτε την υπόληψιν του ατόμου». (ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ ΒΗΜΑ 15-10-1940)
Τα αποτελέσματα σε σχέση με την απογραφή του 1928 έδειξαν αύξηση κατά 26% στον πραγματικό πληθυσμό του Δήμου Κιλκίς και κατά 22% στην πόλη του Κιλκίς. Ο πραγματικός πληθυσμός του νομού Κιλκίς ήταν 99.389, της επαρχίας Κιλκίς 76.751 και της επαρχίας Παιονίας 22.638 κάτοικοι. Η πόλη του Κιλκίς είχε 8.356 κατοίκους και ο Δήμος Κιλκίς 10.291.
Σε όλες τις προπολεμικές απογραφές παρατηρούμε αύξηση του πληθυσμού με εντυπωσιακούς ρυθμούς, πράγμα που απ’ ότι φαίνεται δε θα δούμε στην παρούσα απογραφή. Η μόνη αύξηση που θα δούμε είναι αυτή της ανοησίας, που χαρακτηρίζει τους αρνητές της απογραφής και εκφράζεται με τις πλέον ευφάνταστες θεωρίες συνωμοσίας.
Ανάρτηση στο facebook
