Ο εχθρός του εχθρού μου είναι…

…αναγκαστικά φίλος μου;

Του Τάσου Παππά.

Στη συνέντευξη που παραχώρησε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στο Bloomberg μίλησε και για τις σχέσεις μας με την Τουρκία. Είπε ανάμεσα σε άλλα: «Το 2020 ήταν μια δύσκολη χρονιά για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Εχουμε δει πως η απειλή κυρώσεων μπορεί να αναγκάσει μια χώρα να αλλάξει συμπεριφορά. Εχουμε δει βελτίωση το 2021. Ελπίζω ότι θα συνεχίσουμε να κινούμαστε σ’ αυτόν τον δρόμο. Παράλληλα, όμως ενισχύουμε τις συμμαχίες μας με χώρες που σέβονται το Διεθνές Δίκαιο».

Αφήνουμε τα πρώτα και μένουμε στην τελευταία φράση του πρωθυπουργού. Είναι σωστό αυτό που σημειώνει, ότι δηλαδή ενισχύουμε τις συμμαχίες μας με χώρες που σέβονται το Διεθνές Δίκαιο; Δεν αναφέρει ο κ. Μητσοτάκης συγκεκριμένα τις χώρες, ωστόσο δύο από τα κράτη με τα οποία έχουμε τα τελευταία χρόνια (και επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ ίσχυε αυτό) αναπτύξει στενές σχέσεις, κυρίως επειδή και τα δύο βρίσκονται σε σύγκρουση με την Τουρκία (ο κοινός εχθρός μ’ άλλα λόγια), είναι το Ισραήλ και η Σαουδική Αραβία.

Σέβονται το Ισραήλ και η Σαουδική Αραβία το Διεθνές Δίκαιο; Μόνο για καλαμπούρι μπορεί κανείς να το ισχυριστεί. Οι Παλαιστίνιοι έχουν να πουν πολλά για το πόσο σέβεται η κυβέρνηση του Ισραήλ το Διεθνές Δίκαιο. Ολες οι διοικήσεις του ΟΗΕ μπορούν επίσης να απαντήσουν στο ερώτημα «πού έχουν γράψει οι κυβερνήσεις του Ισραήλ τα καταδικαστικά ψηφίσματα του ΟΗΕ». Στα παλιά τους τα παπούτσια. Και ποια χώρα θέτει συνεχώς βέτο στο Συμβούλιο Ασφαλείας για να προστατεύσει το Ισραήλ; Μα, φυσικά οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής.

Σέβεται η Σαουδική Αραβία το Διεθνές Δίκαιο; Ρίξτε μια φευγαλέα ματιά στην Υεμένη και στον εμφύλιο που μαίνεται και θα καταλάβετε πόσο σέβεται το Διεθνές Δίκαιο το θεοκρατικό καθεστώς. Θα πει κάποιος, και σωστά, «όλα αυτά είναι καλά, όμως στις διεθνείς σχέσεις το κριτήριο για τη δημιουργία συμμαχιών δεν είναι οι γενικές αρχές, αλλά η συναντίληψη για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα συμβαλλόμενα μέρη, τα κοινά συμφέροντά τους, το αντίπαλο δέος».

Ετσι είναι όντως. Αυτό το έχουν συνειδητοποιήσει οι πάντες. Και οι ελληνικές κυβερνήσεις. Ας αφήσουμε λοιπόν τις μεγάλες κουβέντες περί Διεθνούς Δικαίου. Αυτό το θέμα έχει απαντηθεί από τον Θουκυδίδη πριν από αιώνες. Οι μεγάλοι και ισχυροί εφαρμόζουν το Διεθνές Δίκαιο καταπώς τους βολεύει. Οι μικροί και οι αδύναμοι μπορούν να το επικαλούνται, αλλά δεν πρέπει να έχουν αυταπάτες ότι θα δικαιωθούν ακόμα κι αν το δίκιο τους είναι βουνό.

Οι ΗΠΑ, που μοστράρουν ως το πρότυπο δημοκρατίας και ελευθερίας, δεν έχουν διστάσει να το παραβιάσουν όποτε πίστευαν ότι θίγονταν τα συμφέροντά τους. Το έκαναν συστηματικά στο παρελθόν, το κάνουν και σήμερα. Κάποιες φορές μάλιστα με την ίδια ωμότητα.

Αν δεν τους αρέσει η κυβέρνηση μιας χώρας σε κάποια γωνιά του πλανήτη που τυχαίνει να βρίσκεται σε σημαντική γεωγραφική θέση και να έχει στο υπέδαφός της πόρους που θέλει η υπερδύναμη μέσω των πολυεθνικών της να εκμεταλλευτεί, θα κάνουν τα πάντα για να τη «συνετίσουν» κι αν συναντήσουν αντίσταση θα επιχειρήσουν να την ανατρέψουν.

Αλλοτε με πραξικόπημα, άλλοτε με εισβολή, άλλοτε προκαλώντας πολιτικές κρίσεις. Το ίδιο έπραξε και η Σοβιετική Ενωση όπου θεωρούσε ότι ήταν ο ζωτικός χώρος της: Ουγγαρία 1956, Τσεχοσλοβακία 1968, Αφγανιστάν 1979. Στον ίδιο δρόμο βαδίζει και ο Πούτιν (Κριμαία). Το ζητούμενο είναι πόσο σταθερή και πόσο αξιόπιστη είναι η σχέση που στηρίζεται στη θέση «ο εχθρός του εχθρού μου είναι φίλος μου». Ο δογματισμός στη διεθνή σκηνή έχει γελοιοποιηθεί αρκετές φορές από την πραγματικότητα.

Ανάγωγα

Κανένα κόμμα της αντιπολίτευσης δεν είναι ευχαριστημένο με τον τρόπο που η δημόσια τηλεόραση καλύπτει τη δημόσια συζήτηση. Κανένα κόμμα της αντιπολίτευσης δεν είναι ευχαριστημένο με τον τρόπο που καλύπτουν τη δημόσια συζήτηση τα περισσότερα ιδιωτικά κανάλια. Ισως εδώ τα πράγματα είναι χειρότερα. Μήπως να συνεννοηθούν και να καταλήξουν σε κοινή στάση; Τόσο δύσκολο είναι να συμφωνήσουν;

Άρθρο στην ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ