Οι προπολεμικοί δικηγόροι…
…του Κιλκίς – Μέρος ΙΙ.
Του Θανάση Βαφειάδη.
«Η κοινωνική ζωή της «Νέας Στρωμνίτσης» ήρχισε να λαμβάνη την φυσικήν και ήρεμον σειράν της και οι πρόσφυγες αρχίζουν να προσοικειούνται προς το νέον περιβάλλον. Σημειούμεν δε το χαρακτηριστικώτατον ότι υπεβλήθη αρμοδίως και αγωγή επί… διαζυγίω». Η καταπληκτική αυτή είδηση για το πρώτο διαζύγιο του Κιλκίς, που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΣΚΡΙΠ στις 22 Σεπτεμβρίου 1913, επιβεβαίωνε ότι κάποιοι από τους πρόσφυγες έχοντας την αίσθηση ελευθερίας στη νέα τους πατρίδα αποφάσισαν να επεκτείνουν τα όρια της ελευθερίας τους σπάζοντας και τα δεσμά του έγγαμου βίου, με τη συνδρομή βεβαίως δικηγόρου που ανέλαβε να συντάξει την αγωγή διαζυγίου.
Υπήρχε όμως «δικηγορική ύλη» αυτή την περίοδο για τους τότε δικηγόρους της πόλης μας; Ένα μεγάλο μέρος της επαγγελματική τους απασχόλησης παρέμενε ανενεργό αφού ήδη από το 1915 οι δικαιοπραξίες επί ακινήτων στις περιφέρειες των υποδιοικήσεων Θεσσαλονίκης, Κιλκίς, Γιαννιτσών και Χαλκιδικής είχε απαγορευτεί με ειδικό Βασιλικό Διάταγμα ενώ με το νόμο 1073/1917 «περί απαγορεύσεως και δικαιοπραξιών προς υπηκόους εχθρικών κρατών, μεσεγγυήσεως των εν Ελλάδι περιουσιών αυτών και διοικήσεως εγκαταλελειμμένων ακινήτων εις τας νέας χώρας» τα ακίνητα υπηκόων εχθρικών κρατών που βρίσκονταν στις Νέες Χώρες καταλαμβάνονταν διοικητικά και θέτονταν υπό την μεσεγγύηση του αρμόδιου υπουργού μέχρι το τέλος του πολέμου. Τόσο ο Α’ παγκόσμιος όσο και η μικρασιατική εκστρατεία που ακολούθησε «πάγωσαν» κυριολεκτικά τις υποθέσεις που υπό άλλες συνθήκες θα οδηγούνταν προς επίλυση στην αίθουσα του ειρηνοδικείου Κιλκίς και του ειρηνοδικείου Κιλινδίρ, που σύμφωνα με πίνακα που υπογράφεται από τον υποδιοικητή Κιλκίς στις 16-11-1914 φαίνεται ότι λειτουργούσε στο παραπάνω χωριό.
Άλλωστε και η απονομή της δικαιοσύνης αυτή την περίοδο φαίνεται ότι ήταν προβληματική, όπως συνάγεται από δημοσίευμα για το Κιλκίς της εφημερίδας ΑΣΤΥ στις 14 Μαρτίου 1914: «Ειρηνοδίκης διατελεί ο κ. Παπάς, περί της δράσεως του οποίου δεν ηκούσαμεν δυστυχώς τους επαίνους εκείνους ούς ηκούσαμεν περί όλων των άλλων δημοσίων υπαλλήλων. Τουναντίον μερικοί κακόηχοι ψίθυροι έφθασαν εις τα ώτα μας, οίτινες έφθασαν και εις τα ώτα του Διευθυντού της Δικαιοσύνης Μακεδονίας Εισαγγελέως Εφετών κ. Ρωμάνου, όστις, ως πληροφορούμεθα ασφαλέστατα, διέταξεν ένα των Εισαγγελέων Θεσσαλονίκης όπως ερχόμενος ενταύθα προβή εις την διενέργειαν αυστηρών ανακρίσεων, δια να εξακριβωθώσι τα διαδιδόμενα και παύση ο κατά τοιούτον τρόπον διασυρμός της δικαιοσύνης Μακεδονίας». Αλλά και οι ίδιοι οι πρόσφυγες δεν ήταν διατεθειμένοι να καταφύγουν στους δικαστικούς λειτουργούς, όπως έγραφε ο υποδιοικητής Κιλκίς Αντώνιος Γαλάνης: «Τόξερε όμως ο ειρηνοδίκης πως οι πρόσφυγες δεν είχανε συνηθίσει ακόμη τις πόρτες των δικαστηρίων κι είχε φέρει μαζί την τράπουλα και μας γίνηκε ο δάσκαλος στο πόκερ»!.
Οι κάτοικοι του Κιλκίς γενικά ήταν φιλήσυχοι, χωρίς να προβαίνουν σε έκνομες δραστηριότητες και δύσκολα θα βρει κανείς αναφορές σε παράνομες πράξεις όπως επιβεβαιώνει σε συνέντευξη του στην εφημερίδα ΦΩΣ στις 20-3-1939 ο μητροπολίτης Πολυανής και Κιλκισίου Κύριλλος Αφεντουλίδης: «Μπορεί μάλιστα να τονίσω ότι ο κόσμος της πόλεως του Κιλκίς και της περιφερείας είναι εργατικώτατος και φιλόνομος όσο σε ολίγες περιφέρειες. Εδώ δεν έχουμε εγκλήματα, δεν έχουμε διαρρήξεις δεν έχουμε κλοπές και αι περιουσίες του κόσμου μένουν εκτεθειμένες χωρίς να τις επιβουλεύεται κανείς. Η Ιερά Μητρόπολις μας λ.χ δεν φρουρείται από κανένα φύλακα και είνε αι πόρτες της ανοιχτές πάντοτε και όμως ποτέ κανείς δεν μας έκλεψε τίποτε. Αι μικροζημιές, αι αγροτικές διαφορές που παρουσιάζονται εις άλλες περιφέρειες και εις όλα τα χωρία και τα «μικροφιλότιμα» δεν μπορούν να αποτελούν αδικήματα ώστε να θίγουν εξαιρετικώς τον φιλόνομον και φιλήσυχον χαρακτήρα των κατοίκων του Κιλκίς και της περιφερείας».
Οι περισσότερες περιπτώσεις που κατέληγαν στην αίθουσα του Ειρηνοδικείου, που τότε βρισκόταν στην οδό Τσιρογιάννη (απέναντι από το κατάστημα του Παύλου Αβραμίδη), αφορούσαν μικροδιαφορές, συνήθως κτηματικές, αγροζημιές ή εξύβριση. Ο Σούλης Φωστηρόπουλος περιέγραψε το κλίμα που επικρατούσε στον προθάλαμο με τους αντίδικους να περιμένουν την εκφώνηση της υπόθεσής τους και στη δικαστική αίθουσα με τους δικηγόρους να επιχειρηματολογούν πομπωδώς προσπαθώντας να παρουσιάσουν το άσπρο ως μαύρο: «Θύμιζε εβραϊκή χάβρα. Φωνασκίες, βρισιές, αλληλοκατηγορίες, που διακόπτονταν συχνά από τα συνεχή κουδουνίσματα του ειρηνοδίκη για ησυχία. Όμως, μετά μικρή ανάπαυλα και ηρεμία επανέρχονταν δριμύτεροι. Και όλη αυτή η εικόνα καλυπτόταν από πυκνό νέφος καπνού από τα στριφτά τσιγάρα, που κάπνιζαν οι χωρικοί αρειμανίως, με τα ροζ τσιγαρόχαρτα του μονοπωλίου και τις γόπες να καλύπτουν το πάτωμα. Όταν πλησίαζε ο αριθμός της υπόθεσης, μεταξύ των αντιδίκων εμφανιζόταν και οι συνήγοροι για τις τελευταίες συμβουλές προς τους πελάτες τους. Αυτοί ήταν συνήθως δικολάβοι, φωνασκούντες και αυτοί για να δικαιολογήσουν την παρουσία τους και να αυτοδιαφημιστούν στην ομήγυρη των διαδίκων ως ένθερμοι, μαχητικοί και αποτελεσματικοί συνήγοροι.
Το τι επακολουθούσε μετά την εκφώνηση της απόφασης δεν περιγράφεται. Οι αντίδικοι συνοδευόμενοι από τους συνηγόρους τους σε ξεχωριστές ομάδες συνέχιζαν τους διαξιφισμούς και εκτός αιθούσης, στους δρόμους για να καταλήξουν στις ταβέρνες, οι μεν για να εορτάσουν τα «επινίκια» οι δε να βρουν παρηγοριά για τη «χασούρα» στο τσίπουρο, επιρρίπτοντας στο συνήγορό τους την ευθύνη για την καταδίκη τους». (ΗΜΕΡΗΣΙΑ 24-5-2007).
Οι αμοιβές των δικηγόρων προφανώς δεν ήταν υπέρογκες αφού κάτι τέτοιο δεν το άντεχε το βαλάντιο των φτωχών κατοίκων και τα γραφεία τους, επίσης, δεν είχαν σχέση με τα μεταγενέστερα επιβλητικά δικηγορικά γραφεία με τις δερμάτινες πολυθρόνες και τις μεγάλες βιβλιοθήκες με τους δερματόδετους τόμους της νομικής επιστήμης. Ο Επαμεινώνδας Σωτηριάδης στα απομνημονεύματα του, που μου εμπιστεύθηκε η κόρη του Τούλα Ορφανού, αναφέρει για την πρώτη του επαγγελματική στέγη: «Άνοιξα το δικηγορικό μου γραφείο, ένα άθλιο καλυβάκι μ’ ένα τραπέζι, μια καρέκλα, ένα μπάγκο από σανίδι για τους πελάτες και μια χοντροκομμένη ταμπέλα επάνω και έξω από την πόρτα, που για να μπεις έπρεπε να σκύψεις και να κάμψης το σώμα σε ορθή γωνία. Το πάτωμα ήταν χώμα, το ίδιο και οι τοίχοι που έπεφταν συνέχεια απ’ αυτούς χώμα και ασβέστης. Το εμβαδόν του γραφείου αυτού ήταν 4 τετραγωνικά μέτρα».
Εκτός από τους δικηγόρους υπήρχαν και οι δικολάβοι, που χωρίς να έχουν πτυχίο νομικής παρείχαν νομικές συμβουλές ή εκπροσωπούσαν τους πελάτες τους σε ειρηνοδικεία με μικρό αριθμό δικηγόρων. Δικολάβοι στο Κιλκίς ήταν διορισμένοι το 1937 ο Ιωάννης Θεοδοσιάδης, πατέρας της συμβολαιογράφου Έλλης Θεοδοσιάδου, ο Νικόλαος Μαλαπέτσας, ο Δημήτριος Παρασκευάς, ο Χρήστος Πυργάκης από την Καλαμάτα και ο Γεώργιος Πατακός από την Κρήτη, που αρχικά υπηρέτησε ως χωροφύλακας στις Μουριές και από το 1936 εργάστηκε ως δικολάβος στο Κιλκίς.
Το μεγάλο αίτημα του νομικού κόσμου αλλά και των κατοίκων της περιφέρειας του Κιλκίς ήταν η ίδρυση Πρωτοδικείου, όπως φαίνεται από το δημοσίευμα της εφημερίδας ΦΩΣ στις 29-9-1936: «Το Κιλκίς έχει πάψει προ πολλού να είνε χωριό. Τώρα τελευταία μάλιστα με την προαγωγή του εις δήμον με την ίδρυσιν νομαρχίας, με τας νέας δημοσίας υπηρεσίας που συνεστήθησαν έγινε πόλις με ζωήν, με κίνησιν, με δράσιν. Το Πρωτοδικείον μονάχα του λείπει κα η στέρησις του δια μίαν έδραν νομού είνε αρκετά αισθητή. Αν η σύστασις και του ιδρύματος αυτού πραγματοποιηθή ή μάλλον επιταχυνθή τότε το Κιλκίς θα πάρη την πραγματικήν όψιν νομού, χωρίς τίποτε να του λείπη και θα βαδίση ολοταχώς προς την εξέλιξιν και την πρόοδον».
Η ίδρυση του πρωτοδικείου καθυστέρησε 4 δεκαετίες, καθώς χρειάστηκε να έρθει το σωτήριον έτος 1975 για να επιτευχθεί. Αλλά είπαμε: σ’ αυτόν τον τόπο όλα γίνονται με απελπιστική χρονοκαθυστέρηση. Αλλά κι αυτό λίγο δεν είναι, αφού συνήθως δεν γίνεται τίποτε και τα σημαντικά έργα αναβάλλονται με τον ίδιο τρόπο που αναβάλλονται και οι πρωτοείσακτες δικαστικές υποθέσεις …
Ανάρτηση στο facebook
