Η Παλιά Νομαρχία – Μέρος ΙΙ

Του Θανάση Βαφειάδη.

Τη δεκαετία του 1920 το Διοικητήριο, που είχε σωθεί κατά τη διάρκεια της μάχης αλλά είχε υποστεί σοβαρές φθορές, όπως δείχνουν φωτογραφίες της εποχής εκείνης, παρέμενε σε οικτρή κατάσταση. Ο δικηγόρος Επαμεινώνδας Σωτηριάδης, μετέπειτα βουλευτής του κόμματος των Φιλελευθέρων, με αφορμή την επίσκεψη του Ι. Μεταξά ως υπουργού συγκοινωνιών της Οικουμενικής κυβέρνησης το 1927 αναφέρει στο προσωπικό του ημερολόγιο: «Ο Μεταξάς σαν υπουργός δημοσίων έργων επεσκέφθη την πόλη. Εις το γεύμα το οποίον εδόθη προς τιμήν του, ήτο πολύ στενοχωρημένος, διότι τόσαι πολλαί και επείγουσαι ήσαν αι ανάγκαι και τόσον απόλυτος ήτο η αδυναμία του να θεραπεύση ταύτας, ώστε δεν του είχε μείνη διάθεση. Μόνον 100.000 δραχμές υπεσχέθη να διαθέση δια επισκευάς του διοικητηρίου, του οποίου η στέγη διάτρητος άφινε τα όμβρια ύδατα να καταστρέφουν τα αρχεία και τα έπιπλα. Οι τοίχοι κατέρρεον και οι ποντικοί έτρωγον τους φακέλλους των εγγράφων».

Μέχρι το 1926-27 όλες οι δημόσιες υπηρεσίες και οι δυο στρατιωτικές μονάδες του 13ου συντάγματος και του ΧΙ Συνοριακού Τομέα στεγαζόταν στο κτήριο του Διοικητηρίου η πρόσβαση στο οποίο ήταν δύσκολη όχι μόνο γιατί βρισκόταν έξω από την πόλη σε απόκρημνη περιοχή αλλά και γιατί οι πολίτες ταλαιπωρούνταν να διασχίσουν το δύσβατο δρόμο που οδηγούσε σε αυτό. Έτσι το κράτος όπως έγραφε το ΦΩΣ στις 16-4-1933 «θέλοντας να εξυπηρετήση τους πολίτες διέταξε όλα τα γραφεία να ενοικιάσουν οικήματα στο κέντρο της πόλης μια που δεν υπήρχε κανένα κατάλληλο κτίριο για να στεγασθούν όλα σε ένα μέρος. Μ’ αυτόν τον τρόπο όλα τα γραφεία εγκατεστάθησαν στο κέντρο και λίγο πολύ εξυπηρετείτο το κοινό. Εφέτος όμως με έκπληξη επληροφορήθημεν ότι θα ξαναπάν πάλι στο ίδιο διοικητήριο και έτσι ο παλιός Γολγοθάς θα ξαναζήση για τους ταλαίπωρους κατοίκους που θα έχουν δοσοληψίες με τα δημόσια γραφεία».

Το 1934 η ανακήρυξη της περιοχής του Κιλκίς ως ανεξάρτητου νομού δεν έφερε αμέσως την πολυπόθητη βελτίωση των υπηρεσιών της νομαρχίας που όλοι περίμεναν. Ο λόγος ήταν η έλλειψη υπαλλήλων και μόνο ύστερα από έντονες πιέσεις των βουλευτών του Κιλκίς δέησε το υπουργείο Εσωτερικών ένα χρόνο μετά να στείλει κάποιους υπαλλήλους: «Ο υπουργός έδωκεν αμέσως εντολήν και απεσπάσθησαν εκ του υπουργείου μεν ο αρχειοφύλαξ Θεοφανόπουλος εξ άλλων δε νομαρχιών τρεις γραφείς. Επίσης έδωκεν εντολήν να προσληφθεί εις κλητήρ και μια δακτυλογράφος να επισπευσθή δε και διαγωνισμός δια την πρόσληψιν ενός στατιστικού υπαλλήλου. Δια την πληρωμήν των μισθών εστάλη τηλεγράφημα προς τον αρμόδιον ταμίαν να εξαργυρώνη τα εντάλματα του νομάρχου. Δια την θέσιν του νομοκτηνιάτρου διετάχθη η μετάθεσις εκ Χαλκιδικής του Ασπιώτου. Η θέσις του νομομηχανικού θέλει πληρωθεί εντός της αρξαμένης εβδομάδος υπό του συμβουλίου των δημοσίων έργων» (ΦΩΣ 7-10-1935).

Στο Διοικητήριο γινόταν και οι συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας των κατοίκων όπως το μεγάλο συλλαλητήριο της 21ης Μαρτίου 1943, όπου 3.000 άνθρωποι από την πόλη και τα χωριά συγκεντρώθηκαν για να ζητήσουν από το Νομάρχη να καταργηθεί το υποχρεωτικό παρακράτημα. Ο Θανάσης Μητσόπουλος στο βιβλίο του «Το 30ο σύνταγμα του ΕΛΑΣ» έγραψε: «Ήταν θυμάμαι ένα μαχητικό συλλαλητήριο. Ο Νομάρχης αρνιόταν να δεχτεί την επιτροπή του συγκεντρωμένου έξω πλήθους. Ο κόσμος φώναζε. Αυτός επέμενε στην άρνησή του. Το πλήθος φουρκισμένο άρχισε να αγριεύει. Για μια στιγμή βγαίνει στο μπαλκόνι ένας υπάλληλος και λέει στον κόσμο: «Το καλό που σας θέλω διαλυθείτε πριν έρθουν οι Γερμανοί». Το πλήθος όμως όχι μόνο δεν πτοήθηκε και δεν σκέφθηκε να διαλυθεί μα έγινε μαχητικότερο και άρχισε να χτυπάει, με διάθεση να παραβιάσει την πόρτα του «Διοικητηρίου» (στο χτίριο στεγάζονταν όλες οι δημόσιες υπηρεσίες του νομού Κιλκίς). Μερικές γυναίκες, πιο θερμόαιμες και μαχητικές, χτυπούν την πόρτα, κατορθώνουν – δεν θυμάμαι ή δεν κατάλαβα πώς – να την ανοίξουν και βάζουν μέσα την επιτροπή, που θα παρουσιάζονταν στο νομάρχη με τα αιτήματα». Όταν όμως ήρθαν οι Γερμανοί στρατιώτες και πήραν διάταξη μάχης το συλλαλητήριο διαλύθηκε.

Το Διοικητήριο μαζί με το αστυνομικό τμήμα και το 2ο δημοτικό που τότε λειτουργούσε σαν φυλακή έγινε στόχος επίθεσης των μαχητών του Δημοκρατικού Στρατού με επικεφαλής τον Όμηρο στις 29 Μαΐου 1947. Η ακροδεξιά εφημερίδα ΦΩΣ στις 31-5-1947 έγραφε σχετικά: «Αντικειμενικός σκοπός των συμμοριτών ήτο η απελευθέρωσις των κρατουμένων εις τας φυλακάς κομμουνιστών των οποίων σήμερον η δίκη επρόκειτο να διεξαχθεί εις το έκτακτον στρατοδικείον ως και η καταστροφή του εργοστασίου ηλεκτροφωτισμού. Η πρώτη επίθεσις εξεδηλώθη κατά του εκ 10 ανδρών χωροφυλακής φυλασσομένου διοικητηρίου του οποίου η δύναμις εκ 10 ανδρών εμάχετο από χαράκωμα εις χαράκωμα καθηλώσασα τους συμμορίτας και μη επιτρέψασα εις αυτούς να ενισχύσωσι την επιτεθείσα ομάδα κατά της φρουράς των φυλακών και της υποδιοικήσεως».

Τα επόμενα χρόνια το κτήριο συνέχισε να λειτουργεί με την ίδια χρήση διατηρώντας την αρχική διάταξη των γραφείων εκατέρωθεν του φαρδιού προθαλάμου και με ελάχιστες μόνο αλλαγές και προσθήκες. Οι περισσότεροι από μας θυμόμαστε το εντυπωσιακό κλιμακοστάσιο ανόδου στον όροφο, στο βάθος του προθαλάμου απέναντι από την είσοδο, που αποτελούνταν στην αρχή από ένα σκέλος, το οποίο διακλαδιζόταν στη συνέχεια σε δύο αντίθετης φοράς σκέλη.

Μέχρι το 1978 παρέμεινε κτίριο της Νομαρχίας και στη συνέχεια μέχρι το 2000 στεγάσθηκαν η Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών του νομού, η Τεχνική Υπηρεσία Δήμων και Κοινοτήτων, το τμήμα Εμπορίου και Βιομηχανίας. Το 1985 χαρακτηρίστηκε σαν διατηρητέο μνημείο από το ΥΠΠΕ.

Τώρα γιατί το πιο επιβλητικό κτήριο του Κιλκίς ρημάζει και δεν γίνεται εκεί η Πινακοθήκη του Δήμου, όπως σχεδιάζεται εδώ και 30 χρόνια, αυτό είναι ένα ερώτημα που μάλλον θα διατυπώνεται για πολλά χρόνια ακόμα. Δε βαριέσαι, έχουμε τόσα πολλά αξιόλογα κτήρια στην πόλη μας, έχουμε τόσα πολλά να επιδείξουμε σαν πόλη, σε αυτό θα κολλήσουμε.

Ανάρτηση στο facebook