Η απληστία των πλουσίων και…
…η απάντηση των υποτελών.
Του Τάσου Παππά.
Είναι οι ανισότητες το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι κοινωνίες; Το παραδέχονται οικονομολόγοι και πολιτικοί από σχεδόν όλα τα ιδεολογικά ρεύματα. Ακόμη κι αυτοί που με τις αναλύσεις και τις επιλογές τους φέρουν την ευθύνη για την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί, δηλαδή οι νεοφιλελεύθεροι τεχνοκράτες που λειτουργούν ως οργανικοί διανοούμενοι του συστήματος και οι κυβερνήσεις που εκτελούν τις συνταγές τους.
Ακόμη και οι συνάξεις των πλουσίων στο Νταβός που προειδοποιούν για τις συνέπειες (φοβούνται τις εξεγέρσεις των πληβείων). Ακόμη και το ΔΝΤ που στις εκθέσεις του εκφράζει την ανησυχία του για τις ανισότητες και την εκτόξευση του χρέους και καλεί τις πολιτικές και οικονομικές ελίτ να ασχοληθούν σοβαρά με το θέμα. Σύμφωνα με τον Τομά Πικετί, τα βιβλία του οποίου «Το Κεφάλαιο τον 21ο αιώνα» (Πόλις) και «Κεφάλαιο και Ιδεολογία» (Πατάκης) βρίσκονται ψηλά στην κατηγορία των ευπώλητων –το δεύτερο οι Financial Times το χαρακτήρισαν «ένα κολοσσιαίο επιστημονικό έργο για την ιστορία των ανισοτήτων»–, υπάρχουν απαντήσεις. Κατά την εκτίμησή του, το αφήγημα του νεοφιλελευθερισμού έχει περιέλθει σε βαθιά κρίση.
Τι προτείνει: «Μόνο με την επιβολή φόρων στους πιο ευνοημένους μπόρεσαν να εξαφανιστούν τα μεγάλα δημόσια χρέη της μεταπολεμικής περιόδου και να ανασυγκροτηθεί το κοινωνικό και παραγωγικό σύμφωνο των επόμενων δεκαετιών. Ας στοιχηματίσουμε ότι το ίδιο θα ισχύσει και στο μέλλον».
Ο Πικετί υπενθυμίζει ότι στο παρελθόν υπήρξαν ανώτατοι φορολογικοί συντελεστές 90% για τους πλούσιους και τα αποτελέσματα ήταν πολύ θετικά: «Για παράδειγμα, μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο στη Γερμανία ή την Ιαπωνία, για να μειωθεί το πολύ μεγάλο δημόσιο χρέος υπήρχε προοδευτικός φορολογικός συντελεστής που έφτανε στο 90%. Και αυτό είχε καλά αποτελέσματα, γιατί επέτρεψε στις δύο χώρες, τη Γερμανία και την Ιαπωνία, να μειώσουν πολύ γρήγορα το δημόσιο χρέος τους και στη συνέχεια να επενδύσουν στις δημόσιες υποδομές και στην εκπαίδευση τις δεκαετίες του 1950 και του 1960». Κινούνται τα πολιτικά συστήματα προς αυτή την κατεύθυνση; Επί της ουσίας, όχι.
Διάφοροι ηγέτες επισημαίνουν την ανάγκη να φορολογηθεί ο πλούτος και να μπει φραγμός στις χώρες που έχουν γίνει φορολογικοί παράδεισοι (μεταξύ του και χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης) για να παρκάρουν τα λεφτά τους οι πλούσιοι, αλλά μέχρι τώρα έχουν μείνει στις διαπιστώσεις και τις πομπώδεις εξαγγελίες. Υπάρχουν ισχυρές αντιστάσεις από το οικονομικό κατεστημένο.
Οι έχοντες μισούν τους ελέγχους, απεχθάνονται το κράτος κι ας καταφεύγουν σ’ αυτό για να σώσει τις επιχειρήσεις τους με δανεικά και αγύριστα σε περιόδους κρίσης, όπως έγινε και το 2008 και στην πανδημία. Υπάρχουν ισχυρές αντιστάσεις και από τα συντηρητικά κόμματα που πίσω από κάθε πρωτοβουλία η οποία βάζει στόχο τον περιορισμό των ανισοτήτων ανακαλύπτουν σχέδια κομμουνιστών και ακροαριστερών λαϊκιστών (ο νέος επικίνδυνος εχθρός) οι οποίοι θέλουν να περάσουν χειροπέδες στο… αόρατο χέρι της αγοράς. Μέχρι τώρα τα έχουν καταφέρει. Οι κυβερνήσεις παρακολουθούν το πάρτι, η φτώχεια και η ανασφάλεια αυξάνονται, μεγάλα τμήματα της μεσαίας τάξης προλεταριοποιούνται βιαίως, οι πλούσιοι γίνονται πλουσιότεροι και οι πιο θρασείς κλαίγονται γιατί υπερφορολογούνται!
Σύμφωνα με τα τελικά στοιχεία του Bloomberg Billionaires Index, ακόμη 400 δισ. δολάρια έβαλαν πέρσι στα χρηματοκιβώτιά τους οι δέκα πλουσιότεροι άνθρωποι του κόσμου («Εφημερίδα των Συντακτών» 4.1.2022). Ο πρώτος στη λίστα Ελον Μασκ, που διαμαρτύρεται για υπερφορολόγηση, πλήρωσε φόρο ίσο μόλις με το 3,27% των 13 δισ. δολαρίων που κέρδισε την περίοδο 2014-2018.
Ο δεύτερος πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου Τζεφ Μπέζος είχε καταβάλει την ίδια περίοδο αντίστοιχο φόρο ίσο με το 0,97% των εισοδημάτων που κέρδισε (99 δισ. δολάρια). Τη δεκάδα συμπλήρωσε ο Γουόρεν Μπάφετ, ο όποιος πριν από μερικά χρόνια είχε ανακαλύψει… έντρομος ότι πλήρωνε λιγότερο φόρο από τη γραμματέα του, ζητά να φορολογηθούν περισσότερο οι πλούσιοι (λέτε να γίνει αποστάτης της τάξης του;), ωστόσο δεν πρέπει να δυσαρεστήθηκε όταν διαπίστωσε ότι στην τετραετία 2014-18 η περιουσία του αυξήθηκε κατά 24 δισ. δολάρια και κατέβαλε φόρο ίσο μόλις με το 0,1% αυτών!!! Σε κάποιες περιοχές του πλανήτη έχουμε αντιδράσεις.
Στη Λατινική Αμερική, τη λεγόμενη πίσω αυλή των ΗΠΑ, οι πολίτες αρκετών χωρών εμπιστεύονται προοδευτικά κόμματα και ριζοσπάστες ηγέτες. Αν οι δημοσκοπήσεις επιβεβαιωθούν και νικήσουν ο Λούλα στη Βραζιλία και ο Πέτρο στην Κολομβία στις εκλογές το 2022, θα έχουμε σε έξι χώρες της ηπείρου που εκπροσωπούν το 90% του ΑΕΠ (Αργεντινή, Βραζιλία, Κολομβία, Μεξικό, Περού, Χιλή) κεντροαριστερές και αριστερές κυβερνήσεις. Μπορεί το παράδειγμά τους να μεταδοθεί και να «μολύνει» την Ευρώπη; Μόνο αν οι υποτελείς τάξεις και η Αριστερά συνειδητοποιήσουν πως «η δύναμη των αδυνάτων είναι ότι μπορούν να πείσουν για την αδυναμία των δυνατών». Οχι με λέξεις που διχάζουν, αλλά με δράση που ενώνει, για να θυμηθούμε ένα σύνθημα των Τουπαμάρος.
Ανάγωγα
Ο Αϊ-Στράτης τoπόσημο διχασμού, παρωχημένο το σχήμα Δεξιά-Αριστερά, γιατί να ασχολείται σήμερα ένας νέος με το τι έγινε στην Ελλάδα τη δεκαετία του ’40 και στη δικτατορία, μύθος ότι υπήρχαν νεκροί στην εξέγερση του Πολυτεχνείου το 1973, πρέπει να τελειώνουμε με την ιδεολογική ηγεμονία της Αριστεράς, που αν και ηττημένη στα πεδία των μαχών έκανε κουμάντο στη χώρα, η Αριστερά έφερε τα μνημόνια, ο ακροαριστερός λαϊκισμός είναι σήμερα ο εσωτερικός εχθρός. Απ’ όλα έχει ο μπαξές της… σύγχρονης Δεξιάς.
Άρθρο στην ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ
