My Twitter Feed

28 Μαρτίου, 2024

ΕΙΔΗΣΕΙΣ.ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ:

Σοκ από το λουκέτο στη SONOCO! -

Πέμπτη, 28 Μαρτίου, 2024

Παιονία: Η ιστορία σε λεύκωμα Χρ. Ίντου -

Τετάρτη, 27 Μαρτίου, 2024

Ο ΣΥΡΙΖΑ για τον αξονικό του ΓΝΚ -

Τετάρτη, 27 Μαρτίου, 2024

Σε καινοτόμο έργο η ALUMIL -

Δευτέρα, 25 Μαρτίου, 2024

“Άδειασμα” από τον Γ. Φλωρίδη -

Σάββατο, 23 Μαρτίου, 2024

Παππάς: Παράνομες οι καταλήψεις -

Παρασκευή, 22 Μαρτίου, 2024

Δ. Κιλκίς: Στα Λατσιά αντιπροσωπεία του -

Παρασκευή, 22 Μαρτίου, 2024

Δ. Κιλκίς: Σε δράση τα μηχανήματα -

Παρασκευή, 22 Μαρτίου, 2024

Βίος και Βία

Του Νίκου Κωνσταντινίδη*


Ζωή είναι χρήση ψυχής, ενώ βίος είναι λίγη ζωή, λέει ο Αμμώνιος. Όταν μιλάμε για ζωή, μιλάμε για την αιώνια ζωή. Ενώ όταν μιλάμε για βίο, μιλάμε για μια σύντομη ζωή. Η ψυχή είναι ελεύθερη σύμφωνα με την αρχαία κοσμοθεωρία και μπαίνει στο δεσμωτήριο της, που είναι το σώμα, μαζί με τη σύλληψη του εμβρύου. Άρα η λέξη «σύλληψη» σχετικά με τη ζωή δεν είναι τυχαία. Αυτά εν ολίγοις για να έχουμε μια ιδέα για τη διαφορά ανάμεσα στο βίο και ζωή.

Βία λέει η ετυμολογία είναι το θηλυκό του «βίος». Όλα πηγάζουν από τη ζωή κι όλα με τη ζωή αλλάζουν. «Γιατί -όμως- να ονομάζουμε βίαια τα νερά του ποταμού κι όχι τις όχθες του, που τα περιορίζουν», αναρωτήθηκε ο Μπρεχτ. Η όχθη είναι εκείνη που περιορίζει τη ροή. Κάτι το ανάλογο συμβαίνει με την πολιτική. Ο λαός είναι το κίνημα, η ροή. “Είμαι τραγούδι είμαι λαός δεν είμαι κτήμα κανενός” τραγουδά ο Καζαντζίδης. Η κατασταλτική κοίτη είναι όμως εκείνη που ορίζει την κατεύθυνσή του.

Είναι γνωστό πως σε πολλές χώρες του κόσμου η αστυνομία ονομάζεται polis, καθώς σχετίζεται με την ελληνική λέξη «πόλις», από όπου ο πολίτης και ο πολιτισμός, καθώς πολιτισμός δίχως πόλη δεν γίνεται και, καθώς έργο της αστυνομίας είναι η προστασία του πολίτη.

Στη δημοκρατία ο λαός δεν είναι μόνον το θύμα, αλλά είναι κι ο θύτης. Είναι ακόμη κι ο αυτόχειρας, όταν αντί να χρησιμοποιεί την ψήφο του υπέρ των δικαίων αιτημάτων και των δικαιωμάτων του, την χρησιμοποιεί εναντίον του από άγνοια, παράδοση ή φανατισμό.

Η βία στη σύγχρονη κοινωνία έχει πολλές εκφάνσεις. Δεν είναι μόνο σωματική. Είναι πολιτική, ψυχολογική, θρησκευτική, έχει πολλά πρόσωπα κι εκδηλώνεται καθημερινά στη ζωή του πολίτη. Αν δεν κλείσει η στρόφιγγα που την προκαλεί ή θα μας πνίξει ή θα την συνηθίσουμε και θα γίνουμε ένα με αυτήν. «Όποιος δεν φοβάται το πρόσωπο του τέρατος πάει να πει ότι του μοιάζει», λέει ο Χατζιδάκις.

Στην τραγωδία του Αισχύλου «Προμηθέας Δεσμώτης» το Κράτος και η Βία είναι οι δυνάμεις που ευθύνονται για το κάρφωμα του Προμηθέα στο βράχο του Καυκάσου. Από τότε έγιναν δύο σιαμαίοι αδερφοί, καθιερώνοντας τη Βία ως την πιο πιστή συνοδό της ιστορίας.

Όταν ένα λαϊκό παιχνίδι, όπως το ποδόσφαιρο, από ψυχαγωγικό φαινόμενο που είναι εξελίσσεται σε πόλεμο μεταξύ των οπαδών των αντιπάλων ομάδων, εντός ή εκτός γηπέδου, αυτό φανερώνει καφρίλα κι όχι πολιτισμό.

Αντίθετα, στο τένις, που είναι παιχνίδι αριστοκρατικό, εκεί τα πράγματα είναι πολιτισμένα. Το ίδιο όμως και στο μποξ και σ’ άλλα ατομικά αγωνίσματα. Η φασαρία γίνεται σ’ εκείνα που οι οπαδοί (από το έπομαι) χωρίζονται σε στρατόπεδα: πολιτικά, ποδοσφαιρικά, ταξικά, μαζικά, φυλετικά κλπ.

Ο Πλάτων λέει: «ο νομοθέτης για να κάνει σεβαστούς τους νόμους χρησιμοποιεί δύο τρόπους. Την πειθώ και τη βία. (Δυοίν χρήσθαι προς τα νομοθεσίας, πειθοί και βία). Άρα βία ασκεί και ο νόμος, στις επιπτώσεις όπου επιτρέπεται η καταστολή. Αν όμως η βία είναι ασύμμετρη φέρνει τα αντίθετα αποτελέσματα ενίοτε. Στην Κατοχή επειδή η Ελλάδα δεν είχε αρκετές δυνάμεις να πολεμήσει τους Ναζί, επέλεξε το αντάρτικο. Το ίδιο συμβαίνει και τώρα. Οι αδύναμοι επιλέγουν το αντάρτικο, παντού στον κόσμο.

Άλλοτε τους ανθρώπινους χαρακτήρες τους διαμόρφωναν οι ποιητές, οι συγγραφείς, οι λογοτέχνες. Το να μην διάβαζες παλιά Καζαντζάκη, Λουντέμη, Τολστόϊ και πολλούς άλλους συγγραφείς, ήταν αδιανόητο, γιατί δεν θα μπορούσες να πάρεις μέρος σε συζητήσεις.

Στην εποχή μας δεν υπάρχουν συγγραφείς που να διαμορφώνουν ανθρώπινους χαρακτήρες, λέει ο Paul Mason. Τους ανθρώπινους χαρακτήρες τους φιλοτεχνεί τώρα η TV και το διαδίκτυο. Χάθηκαν και τα παραδοσιακά επαγγέλματα που έφτιαχναν άλλοτε πρότυπα ανθρώπων.

Η μακροχρόνια κρίση στην Ελλάδα, εκτός από τα οικονομικά προβλήματα προκάλεσε και κοινωνικά. Η ψυχική υγεία πολλών υπό το βάρος των υποχρεώσεών τους έχει κλονισθεί. Η ψυχική υγεία έχει καταπονηθεί. Τα νεύρα έγιναν τσατάλια.

Λείπει και η ουσιαστική, η πραγματική επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων. Στο σπίτι δεν ζούμε μαζί αλλά συνυπάρχουμε. Στις παρέες δεν μιλούμε μεταξύ μας, αλλά επικοινωνούμε διαδικτυακά με άλλους. Ο άνθρωπος από κοινωνικό ον μετατράπηκε σε τεχνολογικό και σε μοναχικό ον. Αποξενωνόμαστε όλο και περισσότερο μεταξύ μας.

«Πενία τέχνας κατεργάζεται» έλεγαν οι πρόγονοί μας. Το ίδιο και η ανία. Αν δεν έχεις δουλειά, αν δεν έχεις λεφτά για να ζήσεις, αν είσαι άριστος με μεταπτυχιακά, αλλά δεν έχεις να προσφέρεις την επιστήμη σου πουθενά, μπορεί και να εκραγείς από το άδικο. Κι ίσως βγεις τότε έξω στους δρόμους και φωνάξεις. Κι ίσως να σε κυνηγά τότε ένας συνομήλικός σου αστυνομικός, κι ας έχει πολύ κατώτερες πνευματικές περγαμηνές από τις δικές σου. Αυτός είναι ο νόμος κι εσύ ο έκνομος..

Την κοινωνία όμως δεν την κρατά ενωμένη η βία και η καταστολή. Τη συνοχή της τη δημιουργεί η παιδεία και η εργασία. Όπου κλείνουν καθημερινά τα σχολεία, όπου αναπτύσσονται μόνο τα νεκροταφεία, όπου λείπουν οι δάσκαλοι από τα σχολεία και τα νιάτα φεύγουν στο εξωτερικό, σε μια χώρα όπου ο βίος γίνεται αβίωτος, μόνο βία θα γεννά.

*Συγγραφέας, εκπαιδευτικός

Σχόλια
One Response to “Βίος και Βία”
  1. Ο/Η sittingbull λέει:

    Καλό άρθρο αν και με κάποιο πρόβλημα συνοχής. Δυο πραματάκια μόνο, το ένα σχετικά με το νόμο και τη βία όπου δεν έχει να κάνει απλά με τις επιπτώσεις αλλά είναι κάτι βαθύτερο όπως ότι είναι αυτά τα δύο ομοούσια. Έτσι όπως λέει και ο Φ.Τερζάκης, ο φόβος του κράτους για την λαϊκή αντιβία απορρέει ακριβώς απο αυτή τους την ιδιότητα δλδ μήπως και επιβάλει τους δικούς της νόμους. Εξού και την καταστέλλει άγρια, εξού και ο φόβος των συντηρητικών αρθρογράφων εδώ και πολλά χρόνια ώστε να επιχειρηματολογούν ενάντια στο “Νόμος είναι το δίκιο του εργάτη”.
    Το άλλο έχει να κάνει με την συνοχή της κοινωνίας.Δεν εξασφαλίζεται έτσι απλά με την παιδεία (κυρίως τη σχολική) και την εργασία (κυρίως την αλλοτριωμένη). Αλλά αυτή είναι μια άλλη μεγάλη ιστορία.

Σχολιάστε