Αμερικανικό αδιέξοδο;

Του Γιώργου Καπόπουλου.

Πέντε μήνες πριν από την προεδρική εκλογή του Νοεμβρίου, το αμερικανικό πολιτικό σύστημα βρίσκεται στην γκρίζα ζώνη μεταξύ της κρίσης αντιπροσώπευσης και του μη ανατάξιμου βραχυκυκλώματος. Η εξεγερσιακή διαμαρτυρία που πυροδότησε η αστυνομική βία στη Μινεάπολη παραπέμπει στις μεγάλες διαμαρτυρίες κατά των φυλετικών διακρίσεων της δεκαετίας του ‘60, με τη διαφορά όμως αυτή τη φορά του αυξημένου ποσοστού συμμετοχής λευκών.

Την ίδια στιγμή καταγράφεται επίσημα η υπέρβαση των 100.000 νεκρών από την πανδημία, μια ζοφερή πραγματικότητα που ανακαλεί στη συλλογική μνήμη την πανδημία της ισπανικής γρίπης του 1918, που έπληξε σκληρά τις ΗΠΑ.

Ταυτόχρονα με τα παραπάνω γίνεται γνωστό ότι τις τελευταίες δέκα βδομάδες 40 εκατομμύρια εργαζόμενοι καταγράφηκαν επισήμως ως άνεργοι. Μια εκτίναξη της ανεργίας που παραπέμπει στην κρίση του 1929 και τη Μεγάλη Υφεση που επακολούθησε μέχρι και την εκλογή του Ρούζβελτ το 1932.

Όλα τα παραπάνω δεν αντανακλώνται πουθενά στην αντιπαράθεση Τραμπ-Μπάιντεν. Ο ένοικος του Λευκού Οίκου δεν έχει να αντιμετωπίσει μια συνολική εναλλακτική πρόταση για την αποκατάσταση της συνοχής της αμερικανικής κοινωνίας, καθώς ο Μπάιντεν κυρίως τον εγκαλεί για την απόκλισή του από την πολιτική ορθότητα. Είναι άλλωστε ενδεικτικό ότι ο Σάντερς αποσύρθηκε νωρίς αλλά και ότι η εκρηκτική εσωτερική κοινωνική και οικονομική συγκυρία στις ΗΠΑ δεν έχει εκφραστεί σε μια τρίτη ανεξάρτητη υποψηφιότητα.

Με τα σημερινά δεδομένα, η δυσαρέσκεια, η απογοήτευση και η οργή είναι βέβαιο ότι θα οδηγήσουν στη διόγκωση της αποχής. Η πανδημία βρήκε τις ΗΠΑ σε μια μακράς διάρκειας κρίση του πολιτικού τους συστήματος την οποία οδηγεί σε παροξυσμική κορύφωση. Το ποσοστό των κοινωνικά αποκλεισμένων, αυτών δηλαδή που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, ήταν υψηλό μετά την επέλαση του Ρίγκαν και σταθεροποιήθηκε στα πρώτα χρόνια του νέου αιώνα στο 40%. Οι ΗΠΑ εδώ και τρεις δεκαετίες δίνουν την εικόνα μιας βαθιά διχασμένης και πολωμένης χώρας:

● Από τη μια η Ανατολική και η Δυτική ακτή με κύριο χαρακτηριστικό την πολυπολιτισμικότητα και την ανεκτικότητα.

● Από την άλλη η Βαθιά Αμερική, οι Μεσοδυτικές Πολιτείες και ο Νότος, περιχαρακωμένα σε κάθε μορφής ακραίο θρησκευτικό φανατισμό και με μηδενική ανοχή σε κάθε είδους διαφορετικότητα.

Την παραπάνω ακραία πόλωση είχε αποτυπώσει ανάγλυφα η μετεκλογική κρίση του 2000, όταν ο υποψήφιος των Δημοκρατικών Γκορ αμφισβήτησε για έναν και πλέον μήνα την εκλογική νίκη του Τζορτζ Μπους υιού.

Αλλωστε το πιο πρόσφατο και παροξυσμικό σύμπτωμα της κρίσης δεν είναι άλλο από την εκλογή του Τραμπ το 2016.

Το πολιτικό σύστημα των ΗΠΑ επέτρεψε τη στροφή του New Deal από τον Ρούζβελτ το 1932, μια πολιτική που συνέχισε όχι μόνον ο Τρούμαν αλλά και ο Ρεπουμπλικανός Αϊζενχάουερ. Τη σκυτάλη του κρατικού διορθωτικού παρεμβατισμού πήρε ο Τζόνσον, με χαρακτηριστικά παραδείγματα το πρόγραμμα «Μεγάλη Κοινωνία» για την ενσωμάτωση των κοινωνικά αποκλεισμένων, αλλά και την επιβολή της κατάργησης των φυλετικών διακρίσεων στις Πολιτείες του Νότου.

Στις εκλογές του 2016 οι ψηφοφόροι του Ομπάμα που δεν ήθελαν να ψηφίσουν τη διαπλεκόμενη Κλίντον επέλεξαν την αποχή, η οποία ευνόησε τον Τραμπ.

Με ένα άχρωμο κεντρώο στίγμα, στο όνομα προφανώς της πολυσυλλεκτικότητας, ο Μπάιντεν εκ των πραγμάτων αφήνει ανοιχτό όχι μόνον το ενδεχόμενο επανεκλογής Τραμπ, αλλά κυρίως την εμβάθυνση του αδιεξόδου της συνολικής κρίσης του πολιτικού συστήματος των ΗΠΑ.

Άρθρο στην ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ