Αληθινές ψευδαισθήσεις

Του Απόστολου Λυκεσά.

Το τελευταίο βιβλίο που αγόρασα από το βιβλιοπωλείο του «Σαββάλα» στη Θεσσαλονίκη ήταν το «Ψευδαισθήσεις» του Ολιβερ Σακς (εκδ. Ροπή), αλλά ατυχώς μόνο ψευδαίσθηση δεν ήταν τα στρατσόχαρτα που έκλειναν το οπτικό πεδίο στη βιτρίνα μπροστά στην οποία πάντα σταματούσα.

Το βιβλιοπωλείο του «Σαββάλα» ήρθε στη Θεσσαλονίκη πριν από δεκαεννέα χρόνια την εποχή της μεγέθυνσης. Οι «μπαγιάτηδες» το είχαν κοιτάξει με καχυποψία. Η εντοπιότητα παίζει μεγάλο ρόλο στην επιχειρηματικότητα της πόλης μας. Οι λογοτεχνικές παρέες μπορεί να μην ήταν πλέον ευδιάκριτες, να μη συνιστούσαν αυτοτελείς σχολές ήθους και ύφους, αλλά και τα ξέφτια τους περιέφεραν ανάμεσα στα ράφια των βιβλιοπωλείων τις προσωπίδες των παλαιών κτητόρων της πνευματικής αίγλης.

Τότε, καταμεσής της πόλης, στη Βασιλέως Ηρακλείου, στήθηκε το βιβλιοπωλείο «Σαββάλας», που έσβησε τις «ξινίλες» γιατί επέλεξε παιδιά της πόλης να το λειτουργήσουν. Και στα βιβλιοπωλεία ως γνωστόν δεν πας μόνο να αγοράσεις. Πηγαίνεις πρώτα να χαιρετήσεις τους ανθρώπους που τα δουλεύουν, επειδή τους συμπαθείς από παλιά ή τους συμπάθησες στην πορεία, διότι αποδείχτηκαν ιδανικοί ανιχνευτές του θησαυρού που ο καθείς μας ψάχνει στα ράφια. Στο «Κεντρί» πάω για τον Αντώνη, στις «Ακυβέρνητες Πολιτείες» για τον Χρήστο -πήγαινα για τη Λίνα πριν αποχωρήσει του συνεργατικού σχήματος και τραβήξει κατά Χίο μεριά-, στο «Κέντρο του Βιβλίου» για την Ανθούλα, στον «Σαββάλα» για την κυρία Ρούλα (κι ας με συμπαθάνε οι υπόλοιπες και υπόλοιποι).

Ηθελα χθες κάτι να πω στην κυρία Ρούλα, πως πέρασαν κιόλας δυο δεκαετίες, βράδια με ωραίες λογοτεχνικές βεγγέρες και το πιάνο να παίζει, μεσημέρια με κουβεντολόι πάνω στις καινούργιες εκδόσεις, βιβλιοφιλικά, περιστατικά, συναντήσεις, να διαφωνήσει ή να συγκατανεύσει για τα γραφόμενα στην εφημερίδα μας, να θυμάται τα παλιά, «Σύγχρονη Εποχή», τέτοια μυθικά… αλλά από χθες οχτώ άνθρωποι είναι στην ανεργία και δεν μπορείς από κανένα πραγματικό περιστατικό να κρατηθείς για να τους δώσεις ελπίδα. Πήρα την απελπισία μου και αποχώρησα μην τους αφήσω και άλλο βάρος.

Το κλείσιμο του «Σαββάλα» είναι το επιστέγασμα μιας σειράς λουκέτων σε βιβλιοπωλεία που ήταν κάτι παραπάνω από πωλητήρια βιβλίων: «Ραγιάς», «Το Κατώι του Βιβλίου», «Λοξίας», «Παρατηρητής», «Προμηθέας», «Μόλχο», αυτά θυμάμαι πρόχειρα αλλά ουχί προχείρως…

Περνώντας χθες από του «Σαββάλα» πρώτη φορά δεν είχα τίποτα να πω στα κορίτσια και δεν είχαν τίποτα να μου πουν. Κάτι λίγα τυπικά, για χρωστούμενα που ευτυχώς δεν υπάρχουν, για αποζημιώσεις, περισσότερο γνέψαμε μεταξύ μας. Χαιρετισμός και κρυφό σήμα ή παραλλάσσοντας κάτι που αναφέρεται στο βιβλίο του Σακς οι ελπίδες μας -που κάποιοι τις λένε ψευδαισθήσεις- είναι επεισόδια αγώνων που θα γυριστούν στο μέλλον και με την παρέα που θα έχουμε επιλέξει…

Άρθρο στην ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ