O ΗΠΑλληλος του μήνα
Του Κώστα Βαξεβάνη.
∆εν µπήκα ποτέ στον πειρασµό (εκφεύγει άλλωστε του επαγγελµατικού µου ενδιαφέροντος) να µετρήσω πόσες φορές χειροκροτούν τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Εγκυρος όµως δηµοσιογράφος-παρουσιαστής µάς ενηµέρωσε ότι ο πρωθυπουργός κατά την οµιλία του στο Κογκρέσο χειροκροτήθηκε 37 φορές µέσα σε 42 λεπτά. Η καταµέτρηση από τον δηµοσιογράφο-κοντέρ έγινε για να αποδείξει ότι η επίσκεψη του πρωθυπουργού στις ΗΠΑ ήταν επιτυχής.
Σε ό,τι µε αφορά προσωπικά, θα ήµουν ικανοποιηµένος ακόµη κι αν έβλεπα τα µέλη του Κογκρέσου να χειροκροτούν προωθητικά ένα µπουκάλι ελληνικό ούζο, πέρα βέβαια από το γεγονός ότι για αρκετούς από τους χειροκροτητές ενδεχοµένως να µην υπήρχε διαφορά στο τι από τα δύο χειροκροτούν.
Ο Κυρ. Μητσοτάκης χειροκροτήθηκε για λόγους αβρότητας, γιατί µε όσα είπε εξέφρασε πολλούς από τους ακροατές του στην αίθουσα, αλλά κυρίως γιατί ο πελάτης έχει πάντα δίκιο. Προσήλθε στο βήµα του Κογκρέσου εκφράζοντας πλήρως την αµερικανική πολιτική και δηλώνοντας ότι ως πελάτης είναι διατεθειµένος να ψωνίσει ό,τι του προτείνει το µαγαζί, κυρίως δε οπλικά συστήµατα. Να ξεκαθαρίσουµε όµως τα πράγµατα. Η εµφάνιση του Ελληνα πρωθυπουργού στο Κογκρέσο έγινε για να τιµηθούν τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821. Τουλάχιστον αυτό επικαλέστηκε η αµερικανική πλευρά για να τον καλέσει.
Είναι η πρώτη φορά που Ελληνας πρωθυπουργός µιλάει στο Κογκρέσο, αλλά η ερµηνεία που δίνεται ότι η πρόσκληση έγινε για να τιµηθεί ο «παγκόσµιος ηγέτης», που θα έλεγε και το αγλάισµα των κυβερνητικών εκπροσώπων Γιάννης Οικονόµου, είναι για εσωτερική κατανάλωση. Να θυµίσω ότι τον Σεπτέµβριο του 2014, µετά την κατάληψη της Κριµαίας από τους Ρώσους, είχε κληθεί να µιλήσει στο Κογκρέσο ο πρόεδρος της Ουκρανίας Πέτρο Ποροσένκο. Οχι µόνο δεν ήταν –κατά Οικονόµου– παγκόσµιος ηγέτης αλλά οι αµερικανικές εκθέσεις για το πρόσωπό του δεν ήταν καθόλου τιµητικές. Το 2006 ο Τζον Χερµπστ, πρέσβης των ΗΠΑ στην Ουκρανία, σε τηλεγραφήµατά του χαρακτήριζε τον Ποροσένκο ως ατιµασµένο ολιγάρχη, ενώ την ίδια χρονιά η Σίλα Γκουόλτνι, στέλεχος της αµερικανικής πρεσβείας στο Κίεβο, είχε πει ότι «βαρύνεται από βάσιµες κατηγορίες διαφθοράς». Φαίνεται ότι οι προσκλήσεις των Αµερικανών για να µιλήσουν ξένοι ηγέτες στο νοµοθετικό τους σώµα δεν σχετίζονται πάντα µε αποτίµηση αξιών αλλά και µε συµφέροντα.
Το ερώτηµα δεν είναι πόσο άρεσε ο Μητσοτάκης στα µέλη του Κογκρέσου αλλά πόσο εκπροσώπησε τη χώρα του. Το ταξίδι στις ΗΠΑ, και πολύ περισσότερο η εµφάνιση στο Κογκρέσο, ήταν ένα πανηγύρι για να τιµηθεί ο ΗΠΑλληλος του µήνα. Τίτλο τον οποίο θεωρούσε ότι µπορεί να χρησιµοποιήσει ο Μητσοτάκης, µαζί µε τις οικογενειακές φωτογραφίες, ως προεκλογικό υλικό εσωτερικής χρήσης.
Από την εποχή της Φρειδερίκης είχε να εµφανιστεί η ελληνική εκπροσώπηση τόσο ταυτισµένη µε τον αµερικανικό παράγοντα. ∆εν είχε κανένας την απαίτηση από τον Ελληνα πρωθυπουργό να µετατρέψει µια πανηγυρική οµιλία σε κατηγορητήριο εναντίον της Τουρκίας. Ούτε θα ήταν σωστό. Αλλωστε η ελληνοκεντρική αντίληψη που απαιτεί από τις ΗΠΑ να έχουν ίδια στάση απέναντι σε Ελλάδα και Τουρκία είναι κατασκευή η οποία δεν πατάει σε καµιά πραγµατικότητα. Οι ΗΠΑ για λόγους γεωστρατηγικής συντάσσονται µε την Τουρκία και είναι αδύνατον να αντιµετωπίζουν τη µικρή Ελλάδα µε τους όρους που επιθυµεί. Μπορεί όµως και πρέπει η Ελλάδα να ασκεί τη δική της πολυεπίπεδη πολιτική, χωρίς να παραδίδεται ούτε στη µοίρα ούτε στις απαιτήσεις των ΗΠΑ.
Ο Μητσοτάκης φρόντισε να µην αφήσει σχεδόν καµία αιχµή εναντίον της συµµάχου Τουρκίας και πολύ περισσότερο δεν θύµισε, από το πιο κατάλληλο βήµα, ότι υπάρχει µια Ουκρανία στη Μεσόγειο που λέγεται Κύπρος. Προτίµησε την ανόητη σύγκριση µεταξύ Μαριούπολης και Εξόδου του Μεσολογγίου, σαν να σκηνοθετούσε την τηλεοπτική σειρά «Ζίνα», στην οποία µπορεί κάποιος να συναντήσει τον Ηρακλή µαζί µε τον Σούπερµαν. O πρωθυπουργός εµφανίστηκε σαν κονφερασιέ που ξέρει καλά τον ρόλο, ο οποίος δεν είναι η στήριξη της Ελλάδας αλλά η αποθέωση της Αµερικής. Αν κάποτε ο Κωνσταντίνος Καραµανλής είχε πει «ανήκοµεν εις την ∆ύσιν», προσπαθώντας να τοποθετηθεί σε έναν µοιρασµένο κόσµο, ο Κυρ. Μητσοτάκης µιλούσε σαν να αισθανόταν πολίτης του αµερικανικού νότου, µε αξίες τη λευκή Αµερική και το µπέρµπον. Ακόµη και τον Παρθενώνα θυµήθηκε, αλλά για να εκφράσει την αγαλλίαση που νιώθει όταν επισκέπτεται το µνηµείο του Λίνκολν. Ηταν σαν να προσπαθούσε για δεύτερη φορά στην καριέρα του να διπλώσει τον χάρτη αλλά για να βρεθεί η Αθήνα πάνω στην Ουάσινγκτον.
Οι προς Αµερικανούς οµιλίες του Κυρ. Μητσοτάκη δεν ήταν µια τεχνοκρατική και φιλολογική αµερικανιά για να ευχαριστήσει το κοινό. Ξεχείλιζαν από πίστη ότι δικαιούται ανά πάσα στιγµή να αναφωνήσει ένα «στρατηγέ µου, ιδού ο στρατός σας» κοιτώντας προς τον Μπάιντεν. Ο Μητσοτάκης έδωσε τα πάντα στους Αµερικανούς χωρίς να πάρει τίποτε. Αφαίρεσε από τις τοποθετήσεις του (οικειοθελώς ή µε υποδείξεις) τα στοιχεία που θα έθεταν υπό αµφισβήτηση τον καλύτερο σύµµαχο των Αµερικανών, την Τουρκία του Ερντογάν.
Κι ενώ ο πρωθυπουργός δεν εξέθεσε κανένα στοιχείο απειλής και κινδύνου για τη χώρα, δεσµεύτηκε ότι πρόκειται να προχωρήσει σε αγορά των µαχητικών F-35. Αλήθεια, από ποιον κινδυνεύουµε; Από την Αλβανία; Τη Βόρεια Μακεδονία; Τη Βουλγαρία; Είναι η δεύτερη φορά που ο Μητσοτάκης ανακοινώνει αγορά οπλικών συστηµάτων χωρίς πρώτα να υπάρξουν η εξέταση των επιχειρησιακών αναγκών και προτάσεις από τα θεσµικά όργανα των ενόπλων δυνάµεων. Αποφασίζει και διατάζει λειτουργώντας µε αντίληψη µοναρχίας και άνεση ντίλερ.
Η επίσκεψη Μητσοτάκη στις ΗΠΑ απονευρώθηκε από κάθε στοιχείο διπλωµατίας και εξωτερικής πολιτικής για να µετατραπεί σε οικογενειακή υπόθεση. Ο Ελληνας πρωθυπουργός ευχαρίστησε τον πρόεδρο Μπάιντεν για τη φιλοξενία που επιφύλαξε στον ίδιο, στη σύζυγο και στις κόρες του, σαν να εκπροσωπούσε τον θρόνο και τους διαδόχους. Λες κι έκανε επίσκεψη στον Λευκό Οίκο η Οικογένεια για να σχολιάσει τις άσπρες πορσελάνες και τα βουτήµατα και όχι ο πρωθυπουργός της Ελλάδας.
Πολύ φοβάµαι ότι στις ιδιαίτερες συζητήσεις που έκανε ο Μητσοτάκης µε τον Μπάιντεν τα πράγµατα ήταν ακόµη χειρότερα. Μέχρι στιγµής, πάντως, ο πρωθυπουργός δεν έχει ενηµερώσει τους πολιτικούς αρχηγούς για όσα έχουν διαµειφθεί πίσω από τις κλειστές πόρτες του Οβάλ Γραφείου. Είναι όµως γνωστό ότι ακόµη και δηµοσίως οι Αµερικανοί αξιωµατούχοι (συµπεριλαµβάνεται και ο ίδιος ο Ποµπέο) έχουν καλέσει την Ελλάδα να προχωρήσει σε αποστρατιωτικοποίηση των νησιών. Πιέζουν επίσης να σταλούν όπλα στην Ουκρανία, το οποίο απογυµνώνει την ελληνική άµυνα στο Αιγαίο. Επέµενε ο πρόεδρος Μπάιντεν σε αυτό το αίτηµα και τι απάντησε ο Ελληνας πρωθυπουργός;
Αναµφίβολα η πιο ενδιαφέρουσα στιγµή της επίσκεψης ήταν όταν ο Μητσοτάκης ρωτήθηκε από τον δηµοσιογράφο Ντέιβιντ Ιγκνάσιους για την κακή κατάταξη της Ελλάδας στα θέµατα ελευθερίας του Τύπου. Ηταν ενδιαφέρουσα γιατί δεν ήταν σκηνοθετηµένη για να καταλήξει σε ένα «God bless America» µητσοτακικού τύπου.
Άρθρο στο documento.gr
