Aλήθεια, αξίζει τον κόπο;

Tου Τάσου Παππά (ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ)

———————————————————————————————————————————————————————————————Μέχρι πριν από μερικούς μήνες, όταν κάποιος μου έθετε το ερώτημα «αξίζει τον κόπο να μείνουμε πάση θυσία στο ευρώ;», ήμουν κάθετος, επιθετικός και πειστικός (έτσι νόμιζα):«Ναι, αξίζει τον κόπο να παραμείνουμε πάση θυσία στο ενιαίο νόμισμα, γιατί έξω απ’ αυτό μας περιμένει η άτακτη χρεοκοπία, η μαζική φτώχεια. Αλλωστε, μας συμφέρει και από γεωπολιτική άποψη».

Ο συνομιλητής μου (αν δεν ανήκε στο ΚΚΕ ή στο «Αριστερό Ρεύμα» του ΣΥΡΙΖΑ) τις περισσότερες φορές υποχωρούσε. Με αμφιβολίες και διατυπώνοντας ορισμένες απορίες, που είχαν να κάνουν με την εκκωφαντική απουσία της αλληλεγγύης στην ευρωζώνη, με την τιμωρητική διάθεση της Γερμανίας και των συμμάχων της απέναντι στις αδύναμες χώρες, αλλά υποχωρούσε. Δεν είχε να αντιπροτείνει κάτι ολοκληρωμένο, απλώς ψέλλιζε κάποιες δειλές ενστάσεις για την αντοχή της ευρωζώνης σε βάθος χρόνου. Τίποτε εθνικιστικό, τίποτε μαξιμαλιστικό, τίποτε εξτρεμιστικό. Μόνο την αγωνία του για το αύριο της Ευρώπης εξέφραζε.

Σήμερα, είμαι βέβαιος, ύστερα απ’ όσα συμβαίνουν στη χώρα, στην Κύπρο και γενικότερα στον Νότο της Ευρώπης, θα δυσκολευτώ πολύ να τον αντικρούσω. Ισως γιατί και το δικό μου σύστημα ιδεών έχει κλονιστεί από τη βία της πραγματικότητας. Αλλά δεν δυσκολεύομαι μόνον εγώ. Το ίδιο πρόβλημα φαίνεται ότι έχουν και οι πολιτικές δυνάμεις που συγκροτούν την τρικομματική κυβέρνηση, οι οποίες, για να μην ξεχνιόμαστε, ένα επιχείρημα χρησιμοποίησαν προκειμένου να δικαιολογήσουν αυτήν τη συνύπαρξη: να μείνει η χώρα στην ευρωζώνη. Τα άλλα, περί δομικών μεταρρυθμίσεων, διαρθρωτικών παρεμβάσεων, ριζοσπαστικών τομών στο κράτος και την οικονομία ήταν οι «μεζέδες» για να πειστούν οι ιθαγενείς ότι το μενού είναι πλούσιο και να κάτσουν στο τραπέζι. Οι «μεζέδες» ακόμη δεν έχουν σερβιριστεί και το κυρίως πιάτο δεν μοιάζει πια τόσο ελκυστικό, ενώ είναι και πανάκριβο.

Οταν ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κάρ. Παπούλιας λέει ότι «η απόφαση της ευρωζώνης για την Κύπρο είναι μη ανεκτή γιατί είναι επιλεκτική», ποια γνώμη πρέπει να σχηματίσει ο απλός πολίτης; Γιατί να εξακολουθήσει να πιστεύει ότι πρέπει να μείνουμε με κάθε τρόπο σε μια ένωση που δεν μπορεί να προστατεύσει όλα τα μέλη της, που, αντί να μειώνει το χάσμα Βορρά-Νότου, το διευρύνει, που ανέχεται ποσοστά ανεργίας πρωτοφανή, που κατεδαφίζει το κοινωνικό κράτος;

Οταν ο κυβερνητικός εκπρόσωπος υποστηρίζει ότι οι αποφάσεις, παλιότερα για την Ελλάδα, τώρα για την Κύπρο, είναι μεν επώδυνες, αλλά αναγκαίες γιατί δεν υπάρχει εναλλακτική λύση, δικαιούται ο καθένας να ρωτήσει, αν τελικώς έχει νόημα η παραμονή μας στο ευρώ με τόσο μεγάλο τίμημα.

Οταν ο πληθωρικός πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ δηλώνει ότι η απόφαση για την Κύπρο ήταν ιστορικό λάθος, επιπόλαιη και ερασιτεχνική, αλλά οι συσχετισμοί στην ευρωζώνη δεν επιτρέπουν να χαραχτεί άλλος δρόμος στις παρούσες συνθήκες, ποιο μήνυμα στέλνει στην κοινωνία; Κάντε υπομονή και κάποτε θα ανατραπούν οι δυσμενείς συσχετισμοί; Ωστόσο, είναι αυτός που μας έλεγε ότι με την εκλογή Ολάντ τα πράγματα θα βελτιωθούν και θα αρχίσει να ξηλώνεται σιγά σιγά η πολιτική της λιτότητας. Τώρα που οι προσδοκίες διαψεύστηκαν και ο Γάλλος πρόεδρος έχει βαλθεί να δικαιώσει τον αφορισμό Τσίπρα περί Ολαντρέου, τι έχει να πει ο κ. Βενιζέλος; Πού πρέπει να ποντάρουμε; Στην ήττα της Μέρκελ στις εκλογές του φθινοπώρου; Μα, και οι Γερμανοί Σοσιαλδημοκράτες να κερδίσουν (απίθανο, αλλά ας το δεχτούμε για να διατηρήσουμε ζωντανές κάποιες ελπίδες) τι θα αλλάξει; Τα δείγματα γραφής που έχουμε δεν αφήνουν περιθώρια αισιοδοξίας. Αυτούς δεν φωτογράφιζε ο κ. Βενιζέλος μιλώντας για στελέχη της ευρωπαϊκής Σοσιαλδημοκρατίας που γίνονται «κήρυκες μιας βαθιάς νεοφιλελεύθερης προσέγγισης που δεν έχει κανένα σοσιαλιστικό χαρακτηριστικό»;

Οταν ο πρόεδρος της ΔΗΜΑΡ επιτίθεται στην ηγεσία της ευρωζώνης, καταγγέλλει τον γερμανικό ηγεμονισμό, κάνει λόγο για σκληρές επιλογές, αλλά ταυτοχρόνως ζητεί να κλείσουμε τα αυτιά μας στις δημαγωγικές κορόνες και στους παχυλούς λαϊκισμούς, γιατί πάνω απ’ όλα είναι η σωτηρία της πατρίδας, δεν νομιμοποιείται κάποιος να του αντιγυρίσει, χωρίς καμιά διάθεση ειρωνείας, «μα, αγαπητέ πρόεδρε, είσαι βέβαιος ότι έτσι θα σωθεί η πατρίδα;».

Συμπερασματικά: Οι δυνάμεις που υπερασπίζονται το ευρώ περιγράφουν με ακρίβεια την πραγματικότητα, κάνουν τη σωστή κριτική στις επιλογές του διευθυντηρίου της ευρωζώνης, αλλά δεν έχουν να προτείνουν κάτι διαφορετικό. Απλώς συστήνουν κουράγιο. Δεν αρκεί όμως. Απόδειξη; Το ρεύμα του ευρωσκεπτικισμού κερδίζει συνεχώς έδαφος. Κι αυτό δεν αντιμετωπίζεται ούτε με ξόρκια ούτε με στρατηγικές φόβου.

t.pappas@efsyn.gr