Μας αξίζει κάτι καλύτερο
Του Νίκου Ξυδάκη.
Την 31η Ιανουαρίου σε μια πρωινή τηλεοπτική εκπομπή είπα το εξής τρομερό και ρηξικέλευθο: «Νομίζω, έχουμε φτάσει σ’ ένα σημείο όπου δεν υπάρχουν άλλες αντοχές. Και δεν είναι πολιτικές αντοχές, είναι φυσικές αντοχές ενός πληθυσμού.
Νομίζω ότι πρέπει να γίνει μια συζήτηση επί της ουσίας, πολιτική, εθνική, τέτοια που δεν έχει γίνει όλα αυτά τα επτά χρόνια. Πρέπει να ξεκινήσει από τη Βουλή, δεν μπορεί να συζητούν οι άνθρωποι στα καφενεία ή στα σπίτια τους και να μην κουβεντιάζουν οι αιρετοί».
Είπα δηλαδή το αυτονόητο, έπειτα από επτά χρόνια ύφεσης, ανεργίας και κατήφειας. Διευκρίνισα: «Δεν υπάρχουν ταμπού, πρέπει να συζητάμε για τη μοίρα ενός λαού, ενός έθνους. Πρέπει να συζητάμε, να φτιάχνουμε σενάρια, να βλέπουμε την ιστορική εμπειρία, να βλέπουμε το ιστορικό περιβάλλον πώς διαμορφώνεται, με ποιους συσχετισμούς».
Η έκκληση για σοβαρή συζήτηση, με φόντο το Brexit και τις οξείες δηλώσεις του περιβάλλοντος του προέδρου Τραμπ για την Ε.Ε., εξελήφθη ακαριαία ως σύνθημα για επιστροφή στη δραχμή, κάτι το οποίο δεν έχω πει ή γράψει ποτέ.
Εδωσα εξηγήσεις πολλές και με πολλούς τρόπους, ακόμη και στη Βουλή απαντώντας στον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Οταν όλα γύρω σου αλλάζουν, πρέπει να σκεφτείς, να κινηθείς, να προσαρμοστείς, υποστήριξα. Και να μην απαγορεύεται η σκέψη. Μάταια.
Η δαιμονοποίηση είχε επέλθει. Και μάλιστα όχι με πολιτικά επιχειρήματα, αλλά με όρους προσωπικής απαξίωσης και λοιδορίας. Εχουμε τον δημόσιο διάλογο που μας αξίζει.
Ας δούμε όμως τι συνέβη στην Ε.Ε. τις αμέσως επόμενες ημέρες.
3 Φεβρουαρίου, Μάλτα: τρία 24ωρα μετά το ευρωφοβικό-ευρωφιλικό συμβάν των Αθηνών, στη σύνοδο κορυφής η καγκελάριος Μέρκελ, συμφωνώντας με τον πρόεδρο Ολάντ, δηλώνει: «Τα τελευταία χρόνια έδειξαν πως θα υπάρξει μια Ε.Ε. πολλαπλών ταχυτήτων και ότι δεν πρέπει να συμμετέχουν πάντα όλες οι χώρες-μέλη στα ίδια στάδια της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης… Η Ευρώπη έχει στα χέρια της τη μοίρα της».
Κάτι τρέχει λοιπόν. Κάτι σκέφτονται και σχεδιάζουν, σοβαρά και μεθοδικά, για το άμεσο μέλλον, οι μεγάλες χώρες. Πολύ λίγες σκέψεις πυροδοτήθηκαν πάντως εξ αυτού στην Ελλάδα.
23 Φεβρουαρίου, Χάγη: η μελλοντική σχέση της Ολλανδίας με το ευρώ θα συζητηθεί στο Κοινοβούλιο μετά τις εκλογές της 15ης Μαρτίου. Οι βουλευτές ζήτησαν από το Συμβούλιο της Επικρατείας να καταρτίσει αναλυτική έκθεση για το μέλλον του ενιαίου νομίσματος. Το ψήφισμα εισηγήθηκε βουλευτής του κυβερνώντος Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος και εγκρίθηκε ομόφωνα.
1 Μαρτίου, Βρυξέλλες: ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζ.-Κλ. Γιούνκερ παρουσιάζει στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου τη Λευκή Βίβλο για το μέλλον της Ευρώπης, τη συμβολή της Επιτροπής στη σύνοδο κορυφής της Ρώμης της 25ης Μαρτίου. Ο πρόεδρος επαναλαμβάνει τα λόγια της κ. Μέρκελ: «Η μοίρα της Ευρώπης των “27” είναι στα χέρια μας».
Τι περιέχει η Λευκή Βίβλος; Πέντε σενάρια για το πώς θα μπορούσε να εξελιχθεί η Ε.Ε. μέχρι το 2025. Ξεκινούν από ένα μοντέλο πολλών ταχυτήτων, όπου κάθε κράτος επιλέγει αν θα ακολουθήσει τις διαδικασίες της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, και φτάνουν μέχρι την ομοσπονδιοποίηση.
Ενδιαφέρον έχει το Σενάριο Νο 3: Αυτοί που θέλουν περισσότερα κάνουν περισσότερα – Η Ε.Ε. των «27» προχωρά όπως σήμερα, αλλά επιτρέπει στα κράτη-μέλη που το επιθυμούν να αναπτύξουν μεγαλύτερη δράση σε συγκεκριμένους τομείς. Διαμορφώνονται μία ή περισσότερες «συμμαχίες πρόθυμων κρατών».
Η ελληνική δημόσια συζήτηση κατακλύζεται από προφητείες και έριδες για τη β’ αξιολόγηση.
6 Μαρτίου, Βερσαλλίες: οι ηγέτες Γαλλίας, Γερμανίας, Ιταλίας, Ισπανίας τάσσονται από κοινού υπέρ μιας Ευρώπης πολλών ταχυτήτων. Ολάντ: Ορισμένες χώρες θα μπορούσαν να προχωρήσουν γρηγορότερα, χωρίς οι άλλες να αποκλείονται, αλλά και χωρίς να μπορούν να αντιταχθούν. Μέρκελ: Οι Ευρωπαίοι θα πρέπει να έχουν το θάρρος να αποδεχτούν ότι ορισμένες χώρες προχωρούν πιο γρήγορα από τις άλλες, χωρίς να κλείνει ο δρόμος για εκείνες που έχουν καθυστερήσει.
25 Μαρτίου, Ρώμη: όλα δείχνουν ότι στην 60ή επέτειο της ενωμένης Ευρώπης, οι ηγέτες των μεγάλων κρατών πηγαίνουν με σχεδιασμούς, προτάσεις, εναλλακτικές λύσεις, σενάρια, κατασκευάζοντας συμμαχίες για μια όσο το δυνατόν ευνοϊκότερη θέση στο νέο τοπίο. Η Ευρώπη των πολλών ταχυτήτων και των opt-outs έχει συμβεί πολιτικά· απομένει το θεσμικό περιτύλιγμα, αυτό που θα στείλει στο αρχείο τις Συνθήκες του Μάαστριχτ και της Λισαβόνας.
Επιμύθιο: Η οικονομική κρίση του 2008, η κρίση χρέους του 2009 που συνεχίζεται, η διαρκούσα τραπεζική κρίση στον ευρωπαϊκό Νότο, η προσφυγική-μεταναστευτική κρίση από το 2014 και μετά, το Brexit, το κύμα ευρωσκεπτικισμού και ακροδεξιού εθνικισμού, η αυξανόμενη αστάθεια στα Βαλκάνια, ο διαρκής πόλεμος στη Μέση Ανατολή, οι τεκτονικές αλλαγές στην Τουρκία, όλα κλονίζουν έως διαρρήξεως τους παραδοσιακούς δεσμούς συνοχής της Ε.Ε. και επηρεάζουν βαθύτατα την Ελλάδα.
Ποια σοβαρή δημόσια συζήτηση διεξάγεται σχετικά με όλα αυτά στη χώρα μας, τη βαριά πληγωμένη από οκταετή ύφεση, βαριά ανεργία, δημογραφικό μαρασμό και μεταναστευτικές απορροές; Φοβούμαι ότι στον δημόσιο διάλογο υπερισχύουν προσώρας η υποκρισία, η δαιμονοποίηση, η διάχυτη μνησικακία.
Μας αξίζει κάτι καλύτερο. Η Ελλάδα μπορεί, με εμπλουτισμό των συμμαχιών της και αξιοποίηση της γεωπολιτικής της μοναδικότητας, να βρεθεί στον πυρήνα των ευρωπαϊκών εξελίξεων και να ανοίξει ένα παράθυρο στις νέες γενιές.
Άρθρο στην ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ
