100 χρόνια απ` την απελευθέρωση της Παιονίας
*Εορταστικές εκδηλώσεις σήμερα στη Γουμένισσα.
Με κωδωνοκρουσίες, Όρθρο και Θεία Λειτουργία στην Ιερά Μονή Παναγίας Γουμένισσας χοροστατούντος του μητροπολίτη Δημητρίου, ξεκίνησαν απ` το πρωί σήμερα οι εκδηλώσεις στη Γουμένισσα για την μεγάλη επέτειο της απελευθέρωσης της πόλης και της περιοχής Παιονίας. Τον πανηγυρικό της ημέρας εκφωνεί ο εκπαιδευτικός Κωνσταντίνος Ίντος.
Το σημερινό πρόγραμμα του γιορτασμού των 100 χρόνων απ` την απελευθέρωση περιλαμβάνει επίσης:
– 10:30 π.μ. : Επιμνημόσυνη δέηση για τους πεσόντες στο ηρώο των Μακεδονομάχων- Κατάθεση στεφάνων
– 11:30 π.μ. : Παρέλαση τμημάτων : Δημοτικών Σχολείων, Γυμνασίων, Λυκείων, Πολιτιστικών Συλλόγων, Σώματος Ελληνικού Οδηγισμού, τμημάτων Στρατού του Δήμου Παιονίας
– 12.30 μ.μ. : Παρουσίαση παραδοσιακών χορών στην Πλατεία 23ης Οκτωβρίου από τους Πολιτιστικούς Συλλόγους Γουμένισσας : “ΟΙ ΠΑΙΟΝΕΣ”, “ΑΓΙΟΣ ΤΡΥΦΩΝ” και ο Π.Σ. Ποντίων “ΔΙΟΓΕΝΗΣ Ο ΣΥΝΩΠΕΥΣ”.
Μετά το πέρας των εκδηλώσεων θα παρατεθεί δεξίωση από το Δήμαρχο Παιονίας, Αθανάσιο Λαπόρδα, στο ΚΑΠΗ Γουμένισσας.
Εξ` άλλου, το απόγευμα θα έχουμε:
– 07:00 μ.μ. : Διάλεξη με θέμα “Βαλκανικοί Πόλεμοι 1912-2012 : Η απελευθέρωση της Γουμένισσας” με ομιλητή τον κ. Χρήστο Π. Ίντο.
– 08:00 μ.μ. : Συναυλία από τμήμα του Δημοτικού Ωδείου Παιονίας
Πολιτιστικό Κέντρο Γουμένισσας.
ΙΣΤΟΡΙΚΟ
Αδιαμφισβήτητα, τα έτη 1912 και 1913 είναι δύο χρονολογίες ορόσημα στην ιστορία του σύγχρονου ελληνικού κράτους. Είναι τα έτη εκείνα,
κατά τα οποία, και μετά την ήττα του 1897, η Ελλάδα αναδιοργανώνεται πολιτικά και στρατιωτικά και εκμεταλλευόμενη την αστάθεια της
Τουρκίας μετά την επανάσταση των Νεοτούρκων, συμμαχεί με τις κυβερνήσεις της Βουλγαρίας, της Σερβίας και του Μαυροβουνίου, με
σκοπό την ολοκληρωτική εκδίωξη των Τούρκων από την Χερσόνησο του Αίμου και την Ευρώπη συνεπακόλουθα.
Ήδη, από το 1900 η ελληνική διπλωματία επιχειρεί τη δική της διείσδυση στα αλύτρωτα εδάφη της Μακεδονίας, μέσω των Προξενείων
της Θεσσαλονίκης και του Μοναστηρίου, ενώ αποστέλλονται και ένοπλα ανταρτικά σώματα με επικεφαλής αξιωματικούς του ελληνικού στρατού, αφενός για την αφύπνιση του πληθυσμού και αφετέρου για την υπεράσπισή του από την ανεξέλεγκτη δράση των Βουλγάρων κομιτατζήδων, οι οποίοι διεκδικούσαν το δικό τους εδαφικό μερίδιο.
Προετοιμάζοντας το έδαφος κατά τον τρόπο αυτό, ήταν πλέον θέμα χρόνου οι οργανωμένες ελληνικές στρατιωτικές επιχειρήσεις, η έναρξη των οποίων έγινε στις 6 Οκτωβρίου 1912 με τη μάχη της Ελασσόνας. Ακολούθησαν, η μάχη στο Σαραντάπορο, η απελευθέρωση της Κοζάνης, της Βέροιας, της Κατερίνης και των Γιαννιτσών και στις 26 Οκτωβρίου του 1912 η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης.
Ο πόλεμος κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας έλαβε τέλος και τυπικά με τη Συνθήκη του Λονδίνου τον Μάιο του 1913 και αφού είχε ήδη επιτευχθεί η απελευθέρωση των Ιωαννίνων και των νησιών του Βορείου Αιγαίου, ενώ η απελευθέρωση και της λοιπής Μακεδονίας ολοκληρώθηκε τον Ιούνιο του 1913 με τη μάχη του Κιλκίς και την απελευθέρωση των Σερρών.
Η σηµαία της ελευθερίας υψώθηκε στη Γουµένισσα µετά την ιστορική µάχη των Γιαννιτσών, στις 23 Οκτωβρίου 1912. Λίγο πριν την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης και η Γουµένισσα αποτίνασσε την µακραίωνη τουρκική σκλαβιά.
Την περίοδο του Α’ Παγκοσµίου Πολέµου βρίσκεται στη γραµµή του γνωστού Μακεδονικού Μετώπου. Οι Γάλλοι την κάνουν έδρα τους και ψηλά στο Σκρά γράφεται µια νέα ιστορία δόξας το Μαΐο του 1917. Οι συµµαχικές δυνάµεις νικούν τους Γερµανοβουλγάρους.
Η περιοχή του Πολυκάστρου απελευθερώθηκε στον Α` Βαλκανικό Πόλεμο, το 1912, μετά τη μάχη των Γιαννιτσών και την απελευθέρωση της Θεσσαλινίκης, μαζί με τη δυτική όχθη του Αξιού (περιοχή Γουμένισσας). Στις 31 Οκτωβρίου του 1912 δόθηκε διαταγή σε απόσπασμα Ευζώνων να απελευθερώσουν τη Γευγελή. Το μεσημέρι της 1 Νοεμβρίου, το απόσπασμα Ευζώνων υπό τον συνταγματάρχη Κωνσταντινόπουλο, αναχώρησε από τη Θεσσαλονίκη σιδηροδρομικώς και το βράδυ της ίδιας μέρας αποβιβάστηκαν στο Σιδηροδρομικό Σταθμό Καρασουλίου. Χρειάστηκε να διανυκτερεύσουν στην κωμόπολη του Καρασουλίου, ώστε να εδραιώσουν την Ελληνική κρατική παρουσία, και την επόμενη το πρωί αναχώρησαν για τη Γευγελή, όπου κατέφθασαν μετά από επτάωρη πεζοπορία (για να διαπιστώσουν ότι ήδη στην πόλη βρίσκονταν σερβικός λόχος). Κατά την απελευθέρωση η Ελληνική κοινότητα του Πολυκάστρου, με πρόεδρο τον Αθανάσιο Νάντσιο αριθμούσε 46 οικογένειες (146 κάτοικοι).
Οι κάτοικοι του Δήμου Αξιούπολης είχαν σημαντική συμμετοχή στο Μακεδονικό Αγώνα. Στις 22 Οκτωβρίου του 1912, η περιοχή απελευθερώθηκε από τους Τούρκους. Οι κάτοικοι της Αξιούπολης έπαιξαν σημαντικό ρόλο στις μάχες Κιλκίς-Λαχανά.
