“Χάος, το λεξικό της κρίσης”

Η κιλκισιώτικης καταγωγής, Αλεξάνδρα Πασχαλίδου, δεν είναι μόνο μια λαμπερή τηλεοπτική περσόνα της Σουηδίας, που έγινε ευρύτερα γνωστή στην Ελλάδα από την παρουσίαση στην ΕΡΤ ενός Φεστιβάλ Γιουροβίζιον.

Στη φίλη χώρα του Βορρά, όπου μεγάλωσε και δημιουργεί απέδειξε ότι εκτός από τις πολιτικές της ευαισθησίες διαθέτει και συγγραφικό ταλέντο, αφού το βιβλίο της “Χάος, Το Ελληνικό Λεξικό της Κρίσης”, που συνδυάζει τα ανωτέρω, έγινε και θεατρική παράσταση από το Κρατικό Θέατρο της Σουηδίας!

Διαβάστε το σχετικό κείμενο του Άρη Βασιλειάδη, από το bizznews.gr:

Βλέποντας την επιτυχία και την απήχηση του βιβλίου της Αλεξάνδρας Πασχαλίδου “Χάος, Το Ελληνικό Λεξικό της Κρίσης”, οι υπεύθυνοι του Κρατικού Θεάτρου της Σουηδίας τής ζήτησαν αμέσως να το ανεβάσουν.

Η Αλεξάνδρα Πασχαλίδου, όμως, ήθελε να το εμπλουτίσει και να του δώσει μια μορφή πιο δραματική, με αληθινές ιστορίες προσφύγων που συνάντησε στην Ελλάδα, στη Σουηδία και σε όλη την Ευρώπη. Δεν επιδίωξε να ωραιοποιήσει τα πράγματα. Αντιθέτως, θέλησε να δείξει το ωμό πρόσωπο της κρίσης.

Η παράσταση αρχίζει με τρεις απόπειρες αυτοκτονίας. «Θέλησα να δείξω πως η κρίση δεν είναι βόλτα στην Disneyland. Καταστρέφει ζωές. Φέρνει την απόλυτη απόγνωση. Ήρωές της είναι εργαζόμενοι που χάνουν τις δουλειές τους. Ένα ζευγάρι νεόπλουτων που βλέπει τη ζωή τους να γκρεμίζεται. Η Ράσα από το Χαλέπι που βασανίστηκε στη Συρία και έχασε τα παιδιά της στη Μεσόγειο βιώνοντας τη δική της Οδύσσεια. Που τελικά είναι χιλιάδες Οδύσσειες. Άνθρωποι που ξεριζώθηκαν και δεν έχουν στον ήλιο μοίρα. Και δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι η γυναίκα είναι ο σύγχρονος Οδυσσέας. Που ψάχνει το δικαίωμα για ζωή μακριά από το σπίτι της. Που δεν κατεβάζει το κεφάλι παρά τις ταπεινώσεις και τις θυσίες».

Παρ’ όλα αυτά, η παράσταση αφήνει μια σπίθα αισιοδοξίας. Δείχνει τη διέξοδο και την ελπίδα. «Άλλωστε αυτή δεν είναι η ιστορία του ανθρώπου;» αναρωτιέται η Αλεξάνδρα. «Μια διαρκής μετανάστευση για κάτι καινούριο, κάτι καλύτερο και πιο ανθρώπινο». Αυτό τονίζει με το κείμενό του στο πρόγραμμα της παράστασης και ο Έλληνας συγγραφέας που ζει στη Σουηδία, Θοδωρής Καλλιφατίδης, γράφοντας για το δικαίωμα ασύλου στην αρχαιότητα.

Οι διάλογοι του έργου, που σε μερικές σκηνές μάλιστα είναι στα ελληνικά, έκαναν αίσθηση στο σουηδικό κοινό. «Οι Σουηδοί μιλούν λίγο, λακωνικά, δεν εκφράζουν τα συναισθήματά τους. Αντιθέτως, το θεατρικό μου έχει παλμό, νεύρο, ένταση. Οι ήρωές μου φωνάζουν, διεκδικούν, ερωτεύονται, τσακώνονται, παθιάζονται». Είναι γνήσια ελληνικό. «Στη μια σκηνή ενθουσιαζόμαστε με την Ελλάδα του 2004, της Ολυμπιάδας, της κατάκτησης του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος Ποδοσφαίρου, της πρωτιάς στη Eurovision την επόμενη χρονιά. Μιας ξέφρενης μέθης και ευδαιμονίας. Και στην άλλη παρακολουθούμε διαγγέλματα του Γιώργου Παπανδρέου, του Λουκά Παπαδήμου και του Αλέξη Τσίπρα, καθώς και πώς το “όχι” ενός δημοψηφίσματος έγινε “ναι”. Το πώς η πολιτική καταδικάζει ένα λαό. Όμως τα λόγια των ηρώων του έργου δεν τα ακούμε μόνο στην Ελλάδα. Είναι ίδιες οι εκφράσεις σε όλη την Ευρώπη. Με την ίδια απογοήτευση. Την ίδια τραγικότητα».

Από το Κιλκίς στη Σουηδία

Παρά τις επιτυχίες της –πρόσφατα μάλιστα ψηφίστηκε για μία ακόμα φορά Γυναίκα της Χρονιάς από έγκριτο σουηδικό περιοδικό–, η Αλεξάνδρα Πασχαλίδου δεν ξεχνάει πως και η δική της οδύσσεια κάπως έτσι άρχισε. Έμενε με τη γιαγιά της σε ένα μικρό χωριό στο Κιλκίς. Η μητέρα της δούλευε σε υφαντουργείο στη Θεσσαλονίκη και ο πατέρας της ήταν φαντάρος στην Κομοτηνή.

Ένα πρωί τής είπαν πως θα πάνε στη Σουηδία. «Ούτε που ξέραμε πού είναι η Σουηδία. Με τρία πορτοκάλια και δύο ψωμιά μπήκαμε σε ένα τρένο και μετά από τρεις μέρες κατεβήκαμε σε μια χώρα με χιόνια, χωρίς να ξέρουμε ούτε μία σουηδική λέξη και δίχως να έχουμε ιδέα τι μας περίμενε. Χαρτιά μάς έδωσαν ύστερα από δυόμισι χρόνια. Άλλοι έφτασαν εκεί διωγμένοι από τη δικτατορία. Άλλους τους οδήγησε εκεί η φτώχεια. Όλοι, όμως, θέλαμε να επιστρέψουμε στην πατρίδα. Κανείς δεν γύρισε. Μείναμε μετέωροι. Όπως τραγουδούσε ο Στέλιος Καζαντζίδης, “Στα ξένα είμαι Έλληνας και στην Ελλάδα ξένος”, στο οποίο αναφέρομαι στην παράσταση και μάλιστα το τραγουδάει ένας Σουηδός ηθοποιός.

Η δική μου οικογένεια σκόρπισε στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα. Από τη Γερμανία μέχρι την Αμερική και από τη Σουηδία μέχρι την Αυστραλία». Και βέβαια, παρά την αναγνώριση, ακόμα δεν είναι ρόδινα τα πράγματα για εκείνη στη Σουηδία. «Αν και η χώρα με βοήθησε να σπουδάσω, να εξελιχθώ και με ανέδειξε, έχει και αυτή τις σκοτεινές πλευρές της. Με έχουν απειλήσει πολλές φορές. Πρόσφατα ήμουν σε ένα εστιατόριο με φίλη μου ηθοποιό και μας περικύκλωσαν απειλητικά ακροδεξιοί που εξυμνούσαν τον Χίτλερ. Το ίδιο έγινε πριν από λίγο καιρό σε εγκαίνια βιβλιοθήκης όπου ήμουν μαζί με την κόρη μου. Αλλά δεν αφήνω το φόβο να περιορίσει τη ζωή μου. Αντιτάσσω την αντίσταση, την ανθρωπιά, την αλληλεγγύη». Κι αυτό είναι και το νόημα της παράστασής της.