Το «zafer Bayrami» των…
…Τούρκων εθνικιστών και η αποκατάσταση της ιστορίας.
Του Βλάση Αγτζίδη.
Κάθε χρόνο, τέτοιες μέρες, οι Τούρκοι εθνικιστές, κεμαλιστές, ισλαμιστές, ψευτο-κομμουνιστές γιορτάζουν την “εθνική τους νίκη” κατά των Ελλήνων το 1922 κάτω από τον όρο “zafer Bayrami” …
Εμείς από την άλλη θυμόμαστε τη “μεγάλη εικόνα”. Το πραγματικό ιστορικό διακύβευμα εκείνης της εποχής… αλλά και τους ενόχους της τότε κυβέρνησης του Λαϊκού Κόμματος (Γούναρης-Πρωτοπαδάκης…) που απαγόρευσαν την έξοδο των Μικρασιατικών πληθυσμών και τους παρέδωσαν κυνικά στο μαχαίρι των νικητών….
Στο πλαίσιο της κατανόησης εκείνης της ιστορικής στιγμής αναδημοσιεύονται στη συνέχεια οι απαντήσεις που είχα δώσει σε εύστοχες ερωτήσεις του ΑΠΕ-ΜΠΕ:
-Κύριε Αγτζίδη, μπορείτε να μας περιγράψετε το ιστορικό πλαίσιο μέσα στο οποίο συντελέστηκαν οι βιαιότητες σε βάρος των Ποντίων και ποια ήταν τα αίτια;
-Κατ’ αρχήν να διευκρινίσουμε ότι οι Πόντιοι είναι μια εθνοτοπική ομάδα των Ελλήνων. Η γενοκτονία δεν έγινε μόνο κατά των Ποντίων, αλλά κατά όλων των Ελλήνων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Οι Τούρκοι εθνικιστές, γιατί αυτοί πραγματοποίησαν τις γενοκτονίες, δεν εξόντωσαν Πόντιους, εξόντωσαν Ρωμιούς σε όλη την έκτασή της, όπου τους έβρισκαν, με τις συνθήκες που διαμορφώνονταν σε κάθε ιστορική στιγμή. Γι αυτό ακριβώς, ξέρουμε πια ξεκάθαρα ότι η γενοκτονία είναι μια και ενιαία στο σύνολο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Απλώς στο εσωτερικό της έχει διάφορες υποδιαιρέσεις. Αλλιώς έγινε στον Πόντο, αλλιώς στην Ανατολική Θράκη, αλλιώς στην Ιωνία και στη Βιθυνία.
Για μας τους ιστορικούς είναι ξεκάθαρο το ιστορικό πλαίσιο το οποίο καθορίζεται από την πολιτική του νεοτουρκικού εθνικισμού κατά των χριστιανικών κοινοτήτων, όπως διατυπώθηκε στο συνέδριό τους που έκαναν στην Οθωμανική Θεσσαλονίκη τον Οκτώβριο του 1911. Έτσι, στον χώρο της Ανατολικής Θράκης και της Ιωνίας η γενοκτονία ξεκινά το 1914, στον Πόντο ξεκινά το 1916. Όλα τα επί μέρους γεγονότα κορυφώνονται τον Σεπτέμβρη του 1922, με τη σφαγή της Σμύρνης. Τα όσα έγιναν εκείνη τη εποχή πρέπει να τα βλέπουμε ως ένα ενιαίο ιστορικό φαινόμενο. Θα λέγαμε ότι η γενοκτονία στον Πόντο είναι τμήμα της γενοκτονίας του συνόλου των Ελλήνων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η οποία με τη σειρά της είναι μέρος του χριστιανικού ολοκαυτώματος που συμπεριλαμβάνει αναμφίβολα και τους Αρμένιους και τους Ασσύριους.
-Ποια ήταν αυτή η πολιτική, κ. Αγτζίδη; Και πώς εφαρμόστηκε;
-Έχουμε το τραγικό προνόμιο, η Θεσσαλονίκη να είναι η κοιτίδα του τουρκικού εθνικισμού. Από τη μια να είναι η πόλη όπου διαμορφώθηκε η ιδέα των γενοκτονιών και από την άλλη να είναι η πόλη που εγκαταστάθηκαν τα θύματά τους. Είναι, θα λέγαμε, ιστορική ειρωνεία αλλά αυτή είναι η πραγματικότητα.
Στη Θεσσαλονίκη, λοιπόν, τον Οκτώβριο του 1911, το κομιτάτο «Ένωση και Πρόοδος», δηλαδή, η εθνικιστική ακραία οργάνωση των Νεότουρκων που έχει πάρει την εξουσία με ένα πραξικόπημα, αποφασίζουν να εξοντώσουν τις χριστιανικές ομάδες της Αυτοκρατορίας. Το σχέδιό τους είναι ξεκάθαρο: «Η Τουρκία στους Τούρκους»….Το προωθούν συστηματικά και οξύνουν τις πολιτικές τους κατά των μη μουσουλμανικών μειονοτήτων. Οι Νεότουρκοι, επί χάρτου, σε πολύ ειρηνικές περιόδους διαμορφώνουν μια ιδεολογία αποκλεισμού των μη μουσουλμανικών κοινοτήτων, την οποία διαχέουν μέσα στην κοινωνία για να τη διασπάσουν σε αλληλομισούμενες ομάδες. Δημιουργούν μηχανισμούς, παρακρατικούς, με στόχο να τους θέσουν την κατάλληλη στιγμή σε κίνηση. Περιμένουν υπομονετικά να έρθει αυτή η στιγμή.
Και η στιγμή έρχεται με τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το «πείραμα» ξεκινάει, όχι με τους Αρμενίους, αλλά με τους Έλληνες. Η πρώτη μεγάλη δίωξη γίνεται στην Ανατολική Θράκη, άγνωστη τελείως και στην Ιωνία. Τον Ιούνιο του 1914 γίνεται η μεγάλη σφαγή της Φώκαιας, ογδόντα χιλιόμετρα βόρεια της Σμύρνης. Εκατόν πενήντα, με διακόσιες χιλιάδες Έλληνες, Μικρασιάτες και Ανατολικοθρακιώτες, έρχονται στην Ελλάδα, το 1914. Αυτός είναι ο πρώτος διωγμός που σε νομικό επίπεδο θα λέγαμε ότι αποτελεί την πρώτη φάση της γενοκτονίας.
Ο ιστορικός Ταμέρ Ακσάμ, ένας κορυφαίος Τούρκος ιστορικός, που μελέτησε συστηματικά τη γενοκτονική πρακτική του τουρκικού εθνικισμού, υποστηρίζει ότι οι Νεότουρκοι αντιλήφθηκαν ότι ήταν πετυχημένη αυτή η πολιτική της εθνικής εκκαθάρισης, που εφάρμοσαν κατά των ελληνικών πληθυσμών της δυτικής Μικράς Ασίας. Ακριβώς γι αυτό επιχείρησαν το 1915 τη Γενοκτονία των Αρμενίων. Οι τακτικές των Νεότουρκων ήταν παρόμοιες. Η διαφορά είναι ότι τους Αρμένιους τους εξόντωσαν μέσα σε λίγους μήνες.
Το 1916, το φθινόπωρο, το χειμώνα, ξεκίνησε η γενοκτονία στον βορρά της Μικράς Ασίας, τον Πόντο. Ανατολικά βρισκόταν το ρωσοτουρκικό μέτωπο. Οι Ρώσοι είχαν κατανικήσει τον τουρκικό στρατό, είχαν προελάσει και είχαν καταλάβει τον μισό Πόντο, φτάνοντας ως την Τρίπολη. Τότε ξεκίνησε η μεγάλη γενοκτονία κατά των ελληνικών πληθυσμών του δυτικού Πόντου, με πορείες θανάτου μέσα στο χειμώνα, με καταστροφή και πυρπόληση χωριών, με εκτελέσεις, με πολλές βιαιότητες κατά του άμαχου πληθυσμού. Παράλληλα αναπτύχθηκε ένα αξιοσημείωτο αντάρτικο κίνημα. Η δεύτερη φάση της γενοκτονίας θα συμπέσει με τον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1919-1922. Οι σφαγές στον Πόντο θα ξεκινήσουν από το 1921.
-Σε ποιες φάσεις, κ. Αγτζίδη θα διαχωρίζατε αυτή την ιστορική περίοδο των βιαιοτήτων και των διωγμών;
-Η πρώτη φάση ταυτίζεται με τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, δηλαδή 1914-1918. Ειδικά στον Πόντο θα γίνει το διάστημα 1916- 1918, κυρίως στις περιοχές του κεντρικού και δυτικού Πόντου. Στην πρώτη περίοδο, ο ανατολικός Πόντος αυτή την περίοδο έχει καταληφθεί από τον ρωσικό στρατό και εκεί δεν υφίστανται τέτοιες πολιτικές. Η δεύτερη περίοδος είναι η περίοδος του ελληνοτουρκικού πολέμου, η μικρασιατική εκστρατεία και καταστροφή (1919-1922). Σε αυτή την περίοδο, όμως, έχει επικρατήσει ο Μουσταφά Κεμάλ, στέλεχος μεσαίας δυναμικής την εποχή των Νεοτούρκων, που όμως πλέον ενσαρκώνει το όραμα για «μια καθαρή Τουρκία» και «η Τουρκία στους Τούρκους». Ξεκινάει τον αγώνα του στη βάση τού να αποτραπούν τα ελληνικά και τα αρμενικά «σχέδια». Είναι, δηλαδή, όχι ένας «αντιιμπεριαλιστικός», αλλά ένας «αντιμειονοτικός» αγώνας.
