Το εκκρεμές των αριστερών τάσεων
Του Τάσου Παππά.
Η ιστορία των κομματικών ανταγωνισμών στην ευρύτερη οικογένεια της Αριστεράς, που τις περισσότερες φορές είχαν την ένταση και τη βιαιότητα σκληρού εμφυλίου, δείχνει ότι η «μοίρα» των αριστερών αντιπολιτεύσεων είναι είτε η ενσωμάτωση είτε η περιθωριοποίηση είτε ο εξοστρακισμός τους. Ποτέ όμως η επικράτησή τους.
Το είδαμε να συμβαίνει στο μακρινό παρελθόν (οι περιπτώσεις του Τρότσκι στο μπολσεβίκικο κόμμα και λίγο πριν της Αλεξάνδρας Κολοντάι με την Εργατική Αντιπολίτευση), το είδαμε στα μαζικά σοσιαλιστικά κόμματα τις προηγούμενες δεκαετίες (Εργατικό Κόμμα Αγγλίας, SPD, ΠΑΣΟΚ της πρώτης φάσης), το βλέπουμε να γίνεται σήμερα στα ευρωπαϊκά σοσιαλδημοκρατικά κόμματα, όπου οι αριστερές τάσεις (Γαλλία, Ιταλία) κινούνται σαν εκκρεμές: από την απειλή της διάσπασης έως τον ηττοπαθή συμβιβασμό.
Οι ηγετικές ομάδες, όταν μάλιστα είναι στην κυβέρνηση ή τη διεκδικούν με αξιώσεις, έχουν την ικανότητα, άλλοτε με ανέξοδες υποσχέσεις, άλλοτε με πλαγιοκοπήσεις ιδεολογικού χαρακτήρα, άλλοτε με διοικητικά μέτρα, άλλοτε επιστρατεύοντας τον ρεαλισμό και την ανάγκη της ενότητας, να εξουδετερώνουν τις ριζοσπαστικές πτέρυγες.
Οι αριστερές αντιπολιτεύσεις έχουν το ηθικό πλεονέκτημα, γιατί επικαλούνται τις αρχές και το πρόγραμμα, από τα οποία παρεκκλίνουν οι ηγεσίες για να καταλάβουν την εξουσία ή για να παραμείνουν σ’ αυτήν. Με άλλα λόγια, έχουμε μια σύγκρουση ανάμεσα στην ιδεολογική καθαρότητα και την πολιτική συνέπεια και στην τακτική της υποχώρησης, που προβάλλεται ως αναγκαστική προσαρμογή στις συνθήκες, επειδή οι συσχετισμοί είναι δυσμενείς.
Σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις το πεδίο της εσωτερικής σύγκρουσης ήταν ο κλειστός χώρος του κομματικού μηχανισμού ή, ακόμη χειρότερα για τους διαφωνούντες, η στεγανή περιοχή της στελεχικής γραφειοκρατίας. Ελάχιστες φορές επιχειρήθηκε να μεταφερθεί η αναμέτρηση στο επίπεδο των κινημάτων και της κοινωνίας και, όταν εκδηλώθηκε με μεγάλη καθυστέρηση μια τέτοιου τύπου πρωτοβουλία, η μάχη είχε ήδη κριθεί. Συνεπώς δεν φτάνει να έχεις δίκιο, πρέπει να διαθέτεις την οξυδέρκεια να το διαχειριστείς και τη δύναμη να το επιβάλεις.
Πιθανότατα μια εκδοχή του ίδιου έργου να δούμε σύντομα στον ΣΥΡΙΖΑ. Η Αριστερή Πλατφόρμα, αλλά και βουλευτές και κομματικοί παράγοντες που δεν ανήκουν στον αστερισμό της, δεν ζητούν τίποτε παραπάνω από την εφαρμογή του προγράμματος της Θεσσαλονίκης. Συνειδητοποιούν όμως ότι η υλοποίησή του δεν μπορεί να προχωρήσει, γιατί οι δανειστές απαιτούν από την κυβέρνηση να το ξεχάσει, αν θέλει ρευστότητα.
Το πώς θα πορευτούν αν προκύψει μια μη υπερασπίσιμη συμφωνία, μάλλον δεν το έχουν αποφασίσει. Οι επιλογές πάντως δεν είναι πολλές: Παραμονή στην κυβέρνηση και προσπάθεια λείανσης των πιο επαχθών πλευρών της συμφωνίας. Εξοδος από την κυβέρνηση και οργάνωση των δυνάμεών τους εντός του κομματικού πλαισίου. Σύγκρουση, αποχώρηση και αναζήτηση αυτόνομου ρόλου στην πολιτική σκηνή.
Ανάγωγα
Υστερα από κάθε εκλογική καθίζηση σε εθνικό, περιφερειακό ή δημοτικό επίπεδο και από πολύ κακές δημοσκοπήσεις, οι ηγεσίες των σοσιαλιστικών κομμάτων αλλά και οι διαφωνούντες παραπέμπουν στο ΠΑΣΟΚ. Οι πρώτες, για να καθησυχάσουν το ακροατήριό τους λένε ότι «εμείς δεν θα γίνουμε ΠΑΣΟΚ», οι αντίπαλοί τους προειδοποιούν για τον ορατό κίνδυνο «πασοκοποίησης». Αυτό θα πει παράδειγμα προς αποφυγήν.
Άρθρο στην ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ
