Τα ολιγοπώλια της πορνογραφίας
Του Άρη Χατζηστεφάνου.
Δύο εταιρείες ελέγχουν ή διαχειρίζονται σχεδόν όλα τα βίντεο για ενήλικες που βλέπουμε στο Ιντερνετ. Κανένας όμως δεν θέλει να μιλήσει για ένα ολιγοπώλιο που καθορίζει τις τύχες δεκάδων χιλιάδων εργαζομένων και τις συνήθειες δισεκατομμυρίων καταναλωτών.
Στα μέσα του καλοκαιριού ορισμένα από τα μεγαλύτερα μουσεία του κόσμου, όπως το Λούβρο και το Πράδο, ανέθεσαν στις νομικές υπηρεσίες τους μια περίεργη αποστολή: να εξετάσουν αν θα μπορούσαν να μηνήσουν το Pornhub! Ο λόγος ήταν ότι η μεγαλύτερη πλατφόρμα με βίντεο ερωτικού περιεχομένου στο Ιντερνετ είχε μόλις δημιουργήσει τη συλλογή Classic Nudes, που παρουσίαζε τα γυμνά έργα στα σημαντικότερα μουσεία του κόσμου. Ο οδηγός περιελάμβανε χάρτες με τη θέση κάθε πίνακα στο κτίριο (με λιγότερο ή περισσότερο σοβαρές περιγραφές των καλλιτεχνών) αλλά και αναπαραστάσεις που πραγματοποιούσαν γνωστοί πορνοστάρ.
Αναλύοντας την εταιρική δομή τού Pornhub, οι δικηγόροι αλλά και δημοσιογράφοι που ασχολήθηκαν με το θέμα βρέθηκαν αντιμέτωποι με ένα από τα πιο γνωστά «μυστικά» της βιομηχανίας ταινιών για ενήλικες: ότι σχεδόν το σύνολο των sites διαμοιρασμού πορνογραφικού περιεχομένου (τα λεγόμενα tubes που λειτουργούν στο πρότυπο του YouΤube) ελέγχεται από δύο εταιρείες. Η MindGeek, με έδρα το Μόντρεαλ, πιστεύεται ότι ελέγχει οχτώ από τα δέκα δημοφιλέστερα tubes, όπως το Pornhub και το YouPron, αλλά και ορισμένα από τα μεγαλύτερα κινηματογραφικά στούντιο πορνογραφίας, όπως το Digital Playground και το Brazzers. Η δεύτερη εταιρεία, με έδρα την Τσεχία, ονομάζεται WGCZ Holding και ελέγχει πλατφόρμες όπως η Xvideos και η Xnxx.
Το 2019, πριν ακόμη η πανδημία εκτοξεύσει την προσέλευση θεατών στις συγκεκριμένες πλατφόρμες, μόνο το Pornhub συγκέντρωνε 42 δισεκατομμύρια επισκέψεις τον χρόνο και χρησιμοποιούσε όσο bandwidth κατανάλωνε το σύνολο του Ιντερνετ το 2002. Κάθε μέρα στις σελίδες των εταιρειών τής MindGeek ανεβαίνουν 15 terabytes νέου υλικού, περίπου δηλαδή όσο το μισό περιεχόμενο του Netflix.
Παρά το γεγονός όμως ότι οι δύο αυτοί κολοσσοί ελέγχουν ένα διόλου αμελητέο ποσοστό των δεδομένων που διακινούνται στο Ιντερνετ, γνωρίζουμε ελάχιστα για τη δομή και τη λειτουργία τους. Μόλις το 2020, ύστερα από έρευνα των «Financial Times», έγινε γνωστό ότι επικεφαλής τής MindGeek είναι κάποιος Μπέρναρντ Μπέργκεμερ, τον οποίο είχαν ακούσει μόνο λίγα υψηλόβαθμα στελέχη της εταιρείας. Ακόμη και τραπεζικοί κολοσσοί, όπως η JPMorgan, που χρηματοδότησαν τα πρώτα βήματα της MindGeek, δίνουν ελάχιστα στοιχεία για τη συνεργασία τους με τους βαρόνους της αυτοκρατορίας του πορνό.
Ακαδημαϊκοί που μελετούν για χρόνια το θέμα, όπως η Σίρα Τάραντ, συγγραφέας του βιβλίου «The Pornography Industry» (Η βιομηχανία της πορνογραφίας), δηλώνουν άγνοια για τα πραγματικά έσοδα του κλάδου. Από την πλευρά τους οι μεγαλύτερες εταιρείες υποστηρίζουν ότι τα κέρδη τους είναι περιορισμένα, αναλογικά με άλλα τμήματα της βιομηχανίας του θεάματος, λόγω της εκτεταμένης πειρατείας. Συγκεκριμένα η MindGeek οδηγεί συνεχώς στα δικαστήρια τους μικρότερους ανταγωνιστές της μέσω μιας θυγατρικής της στην Κύπρο, η οποία σύμφωνα με τους «Finanacial Times» έχει αποστείλει 213 εκατομμύρια αιτήματα στην Google να μην παρουσιάζει στις αναζητήσεις της πειρατικό υλικό.
To 2018 το Quartz υπολόγιζε ότι τα έσοδα της βιομηχανίας της πορνογραφίας αγγίζουν τα 15 δισεκατομμύρια δολάρια το χρόνο (το Χόλιγουντ συγκέντρωνε 11,1 δισ.), κανείς όμως δεν μπορεί να επιβεβαιώσει ή να διαψεύσει τη συγκεκριμένη εκτίμηση.
Καθώς συνήθως η συζήτηση για την πορνογραφία καλύπτεται από πουριτανικές και θεοκρατικές κορόνες (ή από καταγγελίες για αύξηση της σεξουαλικής βίας, η οποία δεν επιβεβαιώνεται με στοιχεία), οι βαρόνοι του πορνό μένουν πάντα στο απυρόβλητο σε σχέση με τις επιχειρηματικές τους κινήσεις. Πολλές από τις μικρότερες εταιρείες του χώρου καταγγέλλουν διαρκώς ολιγοπωλιακές πρακτικές που τις ωθούν στο περιθώριο και οι οποίες σε άλλους κλάδους θα κινητοποιούσαν τις επιτροπές ανταγωνισμού κάθε χώρας.
Ανάλογο σκοτάδι καλύπτει όμως και τις συνθήκες εργασίας των δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων που απασχολούνται στη βιομηχανία της πορνογραφίας, μπροστά και πίσω από τις κάμερες. Τα μονοπώλια ωθούν πάντα τους μισθούς προς τα κάτω και επιδεινώνουν τις συνθήκες εργασίας και θα ήταν άτοπο να πιστεύει κανείς ότι η βιομηχανία του πορνό θα αποτελεί εξαίρεση. Στη συγκεκριμένη περίπτωση μάλιστα η αδιαφάνεια λειτουργεί σε βάρος της ασφάλειας όσων εργάζονται στον κλάδο. Η εκμετάλλευση μπορεί να είναι φυλετική, έμφυλη, αλλά και βαθιά ταξική.
Τα μονοπώλια όμως επηρεάζουν πάντα και τους καταναλωτές, αν και στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι απίθανο οι ίδιοι να καταγγείλουν δημόσια το πορνογραφικό προϊόν που παρακολουθούν (συνήθως δωρεάν) στον ελεύθερο χρόνο τους. Οπως συμβαίνει και με τις υπόλοιπες πλατφόρμες του διαδικτύου, όπως π.χ. της Facebook, οι αλγόριθμοι προτείνουν περιεχόμενο ανάλογα με τις προηγούμενες προτιμήσεις του θεατή, εγκλωβίζοντάς τον σε έναν μικρόκοσμο όπου αναπαράγονται στερεότυπα για το σεξ, τις σχέσεις των φύλων κ.ο.κ. Παράλληλα τα στοιχεία που συλλέγονται από αυτούς τους αλγόριθμους επιστρέφουν άμεσα στα κινηματογραφικά στούντιο, όπου πραγματοποιούνται νέα γυρίσματα ανάλογα με το τι «πούλησε» περισσότερο τους προηγούμενους μήνες ή εβδομάδες. Οι τάσεις της αγοράς καθορίζουν κυριολεκτικά τις στάσεις των ηθοποιών.
Πολιτικοί, οικονομικές αρχές αλλά ακόμα και ακαδημαϊκοί κάνουν εδώ και χρόνια τα στραβά μάτια απέναντι στη λειτουργία μιας κολοσσιαίας βιομηχανίας, γιατί το περιεχόμενο που προβάλλει θεωρείται ταμπού. Αρκετοί από όσους ασχολούνται το κάνουν με όρους ηθικής και βαθιά πουριτανικές αρχές ζητώντας την παρέμβαση της Εκκλησίας ή του Θεού – ενώ θα αρκούσε μια ομάδα ορκωτών ελεγκτών-λογιστών.
info-war.gr – ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ
