Περί δημοσίου συμφέροντος
Του Τάσου Παππά (ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ)
———————————————————————————————————————————————————–Επικαλούνται διαρκώς οι κυβερνητικοί παράγοντες το δημόσιο συμφέρον για να δικαιολογήσουν την απόφασή τους να επιστρατευτούν οι εκπαιδευτικοί. Πρόκειται για την κλασική λογική που προβάλλουν οι εξουσίες κάθε φορά που οι πολιτικές τους συναντούν σφοδρές αντιδράσεις και αναγκάζονται να πάρουν μέτρα αντιμετώπισής τους. Αρκετές φορές οι απαντήσεις που δίνουν κινούνται στα όρια της συνταγματικής νομιμότητας.
Πράγματι η συγκεκριμένη επιλογή είναι ευάλωτη στην κριτική τόσο στο θεσμικό επίπεδο, γιατί είχε προληπτικό χαρακτήρα, γιατί στηρίζεται σε μια αυθαίρετη ερμηνεία του Συντάγματος, γιατί μετατρέπει τη Διοίκηση σε δικαστή, όσο και στο πολιτικό επίπεδο, γιατί δεν μπορεί μια δημοκρατία να λειτουργεί με αυταρχικό τρόπο κατ’ επανάληψη. Να θυμίσουμε εδώ ότι είναι η τρίτη φορά μέσα στο 2013 που κηρύσσεται πολιτική επιστράτευση. Κάποτε η επίταξη ήταν η έσχατη επιλογή και αφού προηγουμένως είχαν εξαντληθεί όλα τα άλλα ηπιότερα μέσα για τη διευθέτηση των διαφορών. Το τελευταίο διάστημα οι κυβερνήσεις, προτάσσοντας το δημόσιο συμφέρον, τη χρησιμοποιούν καταχρηστικά.
Τι είναι όμως δημόσιο συμφέρον και ποιος το ορίζει; Εχουμε να κάνουμε με μια έννοια πολύ ελαστική. Για παράδειγμα, για την τρικομματική κυβέρνηση το δημόσιο συμφέρον επιτάσσει την πιστή εφαρμογή του Μνημονίου με όλους τους τρόπους και με κάθε θυσία γιατί, όπως ισχυρίζεται, μόνο έτσι θα σωθεί η χώρα από τη χρεοκοπία. Διακηρύσσει ότι δεν υπάρχει εναλλακτική λύση και όποιοι αρνούνται τη θεωρία του μονόδρομου είναι επικίνδυνοι, τυχοδιώκτες, οπαδοί του λόμπι της δραχμής.
Αντιθέτως, για τον ΣΥΡΙΖΑ δημόσιο συμφέρον είναι η κατάργηση των μνημονίων και η εφαρμογή μιας άλλης στρατηγικής γιατί, κατά την ανάλυσή του, μόνο τότε θα μειωθεί η ανεργία, θα έρθει η ανάπτυξη και θα σταματήσει η ανθρωπιστική καταστροφή που πλήττει την Ελλάδα. Για το ΚΚΕ το δημόσιο συμφέρον θα υπηρετηθεί με πληρότητα και προς όφελος των εργαζομένων αν η Ελλάδα φύγει από την Ευρωπαϊκή Ενωση και το ευρώ, αν μονομερώς καταργήσει το χρέος, αν κοινωνικοποιηθούν τα μέσα παραγωγής, αν σε τελική ανάλυση ανατραπεί ο καπιταλισμός.
Και οι τρεις γραμμές κατατίθενται στη δημόσια συζήτηση, συγκρούονται και προσπαθούν να κερδίσουν το εθνικό ακροατήριο. Υπάρχει περίπτωση να συναντηθούν σε κάποιο σημείο; Να συγκλίνουν; Καμία. Τις χωρίζουν σινικά τείχη. Συνεπώς ποιος ορίζει τι είναι δημόσιο συμφέρον; Αυτός που έχει την ισχύ, αυτός που έχει τη δύναμη, την πλειοψηφία, έτσι όπως αυτή εκφράζεται στις εκλογές και αποτυπώνεται στη σύνθεση του Κοινοβουλίου. Αυτός επιβάλλει την αφήγησή του ερμηνεύοντας με βάση τα συμφέροντα που εκπροσωπεί και τις ιδεολογικές κατευθύνσεις του τις διαθέσεις της κοινωνίας. Η εξυπηρέτηση του δημόσιου συμφέροντος, όπως το αντιλαμβάνονται τα κόμματα σε μια δεδομένη στιγμή, είναι το επιχείρημα που διακινούν (χτες, σήμερα, αύριο) για να εξηγήσουν τη στάση τους μέσα και έξω από τη Βουλή. Βαφτίζουν το κομματικό συμφέρον δημόσιο και πορεύονται. Επιχείρημα προδήλως μαχητό.
Στην Ελλάδα ήθισται οι μνημονιακές κυβερνήσεις να δικαιολογούν τις πολιτικές τους επιλογές πάντα στο όνομα του “δημοσίου συμφέροντος”, προκειμένου να “νομιμοποιούν” τις πράξεις τους ακόμα και άν αυτές αντιβαίνουν το Σύνταγμα. Παράλληλα, εφαρμόζουν τεχνηέντως το δόγμα του διαίρει και βασίλευε ή ακόμα και το δόγμα του Σοκ, χρησιμοποιώντας και τα μεγάλα ΜΜΕ, με τα οποία υπάρχει αγαστή συνεργασία λόγω μιας ανομολόγητης διαπλοκής. Στην ουσία υπάρχει μια τηλεκυβέρνηση που απο το πρωί μέχρι το βράδυ στα τηλεπαράθυρα παίζει το παιγνίδι της εξουσίας σε μιά ατέρμονη προσπάθεια χειραγώγησης της κοινής γνώμης. Τώρα επι του προκειμένου, στο τί ορίζει το δημόσιο συμφέρον, ας αφήσουμε για λίγο το τί πιστεύει υποκειμενικά το κάθε κόμμα και ας δούμε ένα ζωντανό παράδειγμα που συντελέστηκε στην Ισλανδία και καθόρισε έμπρακτα ποιό είναι το δημόσιο συμφέρον. Εκεί λοιπόν η κυβέρνηση θεώρησε οτι αφού την κρίση την δημιούργησαν εν πολλοίς οι τράπεζες, λογικά ως υπεύθυνες έπρεπε να πληρώσουν αυτές για την κρίση που δημιούργησαν στην κοινωνία…και τις άφησαν να πτωχεύσουν αντί να τις ανακεφαλαιώσουν, μείωσαν δραστικά την φορολογία, δώσαν σοβαρά κίνητρα στο επιχειρείν και τέσσερα χρόνια μετά η Ισλανδία καταγράφει μια αξιοζήλευτη ανάπτυξη που δίνει διέξοδο στα προβλήματα της κρίσης. Βέβαια κάποιοι θα πούν “καλά, εδώ είναι Ελλάδα”. Αυτό όμως δεν είναι επιχείρημα, είναι μια μοιρολατρική αντίληψη που μας καθηλώνει και μας κρατάει σε ατομική και συλλογική απραξία. Απο την άλλη το ερώτημα είναι, γιατί δεν μπορεί η κυβέρνηση να μιμηθεί το παράδειγμα της Ισλανδίας; Αφού όλοι καταλαβαίνουν οτι το δημόσιο εσωτερικό και εξωτερικό χρέος είναι αδύνατο να εξυπηρετηθεί, προς τί οι οικονομικές και οι ανθρώπινες θυσίες στο βωμό των τραπεζών και των ξένων δανειστών; Είναι λοιπόν ξεκάθαρα θέμα ανθρώπων της εξουσίας, που στην ελληνική πολιτική σκηνή τυχαίνει είναι πολύ “μικροί” για να λειτουργήσουν με γνώμονα το πραγματικό δημόσιο συμφέρον. Με λίγα λόγια το δημόσιο συμφέρον είναι το αντίθετο του συμφέροντος των δανειστών και των τραπεζών. Τόσο απλό…γι’ αυτό είναι τόσο δύσκολο να το αντιληφθούν κάποιοι μεγαλοσχήμονες περι του Μαξίμου…εκτός κι’ αν υπάρχει προμελετημένο σχέδιο της ντόπιας και της ξένης τρόικας, ώστε η Ελλάδα να γίνει Βουλγαρία. Παίζει κι’ αυτό σφόδρα και όχι σαν σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Αυτό που λείπει δυστυχώς απο την κοινωνία είναι το όραμα. Και μια κοινωνία χωρίς όραμα και αποφασιστικότητα είναι το τέλειο θύμα στις ορέξεις των απανταχού τσαρλατάτων της οικονομίας(δές αγορές), αφού πρώτα αυτοί έχουν επικρατήσει επι των πολιτικών και της πολιτικής.