Aυγά και πτηνοαυγοπώλες

Του Θανάση Βαφειάδη.

Με την τιμή ενός αυγού να φθάνει στο 0,60€ «χάσαμε τ’ αυγά και τα καλάθια» όπως λέει η γνωστή λαϊκή φράση και κινδυνεύουμε να χάσουμε «τ’ αυγά και πασχάλια» τις πασχαλινές μέρες που διανύουμε. Οι μέρες του Πάσχα ήταν πάντοτε η περίοδος που οι αυγοπώλες έκαναν χρυσές δουλειές καθώς γαστριμαργικός πυρετός καταλάμβανε όλους τους εν Χριστώ αδελφούς που είχαν διανύσει μια εβδομάδα αυστηρής νηστείας. Φτωχοί και πλούσιοι συνήθιζαν να γιορτάσουν το Πάσχα όχι μόνο με τον παραδοσιακό οβελία αλλά και τσουγκρίζοντας τα πασχαλινά αυγά, βαμμένα κόκκινα και όχι σε διάφορους χρωματισμούς όπως καθιερώθηκε αργότερα. Έτσι, ένα πλήθος ανδρών και γυναικών, επέδραμαν στα κρεοπωλεία, οπωροπωλεία, παντοπωλεία και φυσικά στα αυγοπωλεία, υπαίθρια ή στεγασμένα. Οι πλανόδιοι αυγοπώλες ή «αυγουλάδες» κατά το κοινώς λεγόμενον προμηθεύονταν τα αυγά από χωρικούς ή ήταν οι ίδιοι εκτροφείς ορνίθων που μετέφεραν τα εμπόρευμα τους στην αγορά μέσα σε καλάθια με άχυρο, κρεμασμένα στις ράχες υποζυγίων.

Στο προπολεμικό Κιλκίς υπήρχε μόνο οικόσιτη ορνιθοτροφία περιορισμένη στην εκτροφή λίγων πουλερικών, που αρκούσαν για να καλύψουν τις οικογενειακές ανάγκες σε κρέας και αυγά. Ο αριθμός των ορνίθων που εκτρεφόταν στην πόλη στα τέλη της δεκαετίας του 1930 μόλις που ξεπερνούσε τις 9.000, ενώ υπήρχε δυνατότητα εκτροφής τουλάχιστον διπλάσιου αριθμού. Η ορνιθοτροφία ήταν υποτιμημένη στις αντιλήψεις των κατοίκων που μειδιούσαν όταν άκουγαν για περιποίηση ή εμβολιασμό των ορνίθων. Ακόμη κι όταν οι όρνιθες ψοφούσαν δεν ανησυχούσαν κι αυτό εκφραζόταν με τη χαρακτηριστική φράση: «Το άλογο μου και η αγελάδα μου να είναι καλά και οι κότες δεν πειράζει… κότες είναι». Αντίθετα οι κάτοικοι των γειτονικών χωριών επιδίδονταν στην ορνιθοτροφία που είχε γι’ αυτούς μεγάλη οικονομική σπουδαιότητα. Η εκτροφή των πουλερικών γινόταν σε πρόχειρους ορνιθώνες, που υπήρχαν στην αυλή κάθε αγροτικού σπιτιού. Οι χωρικοί μάζευαν τα αυγά της εβδομάδας, τα τοποθετούσαν σε καλάθια και τα πουλούσαν στο σαββατιάτικο παζάρι.

Σταθεροί πελάτες των αυγοπωλών ήταν οι παντοπώλες, οι ζαχαροπλάστες και οι εστιάτορες της πόλης. Οι αυγοπώλες ενίοτε έπεφταν θύματα της κερδοσκοπικής διάθεσης κάποιων παντοπωλών, που ο τίτλος «Η ειλικρίνεια» ή «Η τιμιότης» ο οποίος αναγραφόταν στις ταμπέλες των παντοπωλείων τους ουδεμία σχέση είχε με τα συναλλακτικά τους ήθη. Είναι γνωστό στους παλαιότερους το τέχνασμα που χρησιμοποιούσε παντοπώλης της πόλης μας για να πληρώσει στους αυγοπώλες λιγότερα χρήματα απ’ όσα δικαιούνταν. Όταν, λοιπόν, του έφερναν τα προς πώληση αυγά, τα τοποθετούσε σε ένα σακί με ρύζι για να τα μετρήσει. Την ώρα της καταμέτρησης όμως, χωρίς να γίνει αντιληπτός, πίεζε με τα δάκτυλα του 2-3 από τα αυγά στο εσωτερικό του τσουβαλιού, εξαφανίζοντας τα από την επιφάνεια των κόκκων του ρυζιού. Έτσι, ο ανυποψίαστος αυγοπώλης ξαναμετρούσε μόνο όσα είχαν απομείνει στην επιφάνεια και έμενε με την εντύπωση ότι τα αυγά ήταν όντως λιγότερα από όσα νόμιζε ότι είχε φέρει.

Ο πλανόδιος αυγοπώλης διαλαλούσε το εμπόρευμά του βεβαιώνοντας πως τα αυγά του είναι «ημέρας», γιατί όσο πιο φρέσκο είναι το αυγό τόσο λιγότερες τοξίνες έχει. Οι πελάτες είτε επαφίονταν στις διαβεβαιώσεις του αυγοπώλη ότι τα αυγά του είναι φρεσκότατα, είτε προσπαθούσαν να το εξακριβώσουν από τον ήχο που έκαναν αν τα κουνούσαν με το χέρι τους.

Εκτός από τους πλανόδιους υπήρχαν και ορνιθοπώλες που διέθεταν κατάστημα εμπορίας ωών και πουλερικών. Ένας από αυτούς ήταν ο Περικλής Δρεπανίδης που κατάστημα του βρισκόταν επί της οδού Λέοντος Σοφού 17. Το εμπόρευμα του το προμηθευόταν από τους χωρικούς των γειτονικών οικισμών, με τους οποίους φρόντιζε να διατηρεί άριστες σχέσεις για να τον προτιμούν. Οι ορνιθοτρόφοι μετέφεραν τα πουλερικά στο κατάστημα με τα κάρα ή τα γαϊδουράκια τους, έχοντας τα κρεμασμένα ανάποδα και προσέχοντας να μη γδαρθούν. Στο κατάστημα τα πουλερικά στοιβάζονταν σε ξύλινους κλωβούς, που ήταν τοποθετημένοι ο ένας πάνω στον άλλο. Κάθε κλωβός είχε κενά μεταξύ των σανίδων ώστε να υπάρχει αερισμός. Επίσης σε κάθε κλωβό τοποθετούνταν όμοια είδη, κόκορες, κότες, νεοσσοί. Στο βάθος του καταστήματος υπήρχε η αποθήκη με τα σιτηρά για την τροφή των πτηνών και το άχυρο, πάνω στο οποίο τοποθετούνταν τα αυγά. Ο συγκεκριμένος ορνιθέμπορος που ήταν γνωστός για το μεγάλο μέγεθος που είχαν οι παλάμες του, έπαιρνε 5 αυγά σε κάθε χέρι! και τα αράδιαζε στο άχυρο. Τα κοτόπουλα τα συντηρούσε επί μια εβδομάδα το πολύ και τα περισσότερα πωλούνταν την ημέρα του Σαββάτου που υπήρχε και η περισσότερη κίνηση.

Εμπόριο πουλερικών και αυγών έκανε ο Θεοφύλακτος Τουμανίδης που διατηρούσε κατάστημα στην οδό Τσιρογιάννη από το 1939. Σύμφωνα με τον πρώτο κατάλογο του ΙΚΑ ορνιθεμπόριο έκανε και η Φανή Δανιήλ. Στο βιβλίο μητρώου μελών του εμποροεπαγγελματικού συλλόγου Κιλκίς εμπόρους πουλερικών – ωών με αντίστοιχη ημερομηνία εγγραφής βρίσκουμε τους: Μουρατίδης Μελέτιος (1945), Χατζηχρήστου Δημήτριος (1948), Λεόπουλος Βασίλειος (1968 – 21ης Ιουνίου 229), Κοτανίδου Αλεξάνδρα (1978 – Βενιζέλου 7), Τσαβταρίδης Ιωσήφ (Τσιρογιάννη 2), Χωλίδης Χριστόφορος (1980 – Γ. Καπέτα 18)

Αυτά τα ολίγα περί ωών, τα οποία εκτός από τη βρώση χρησίμευαν ενίοτε και ως μέσο αποδοκιμασίας σε πολιτικά πρόσωπα που είχαν εξοργίσει αντιπάλους ή εξαπατηθέντες ψηφοφόρους. Αυτά βέβαια σε παλαιότερες εποχές γιατί σήμερα με την τιμή του αυγού να κάνει τους καταναλωτές να πιθανολογούν ότι οι κότες γεννούν τα αυγά τους σε ιδιωτικές μαιευτικές κλινικές ποιός θα είχε την απερισκεψία να χαραμίσει ένα αυγό πετώντας το σε έναν πολιτικάντη; Άσε που και να το πετούσε λίγοι είναι αυτοί που θα το έπαιρναν κατάκαρδα, καθώς οι περισσότεροι από δαύτους ουδεμία σκορδοκαΐλα έχουν για τον αν ο κοσμάκης τα φέρνει βόλτα, αφού οι ίδιοι έχουν ανακαλύψει την κότα με τα χρυσά αυγά.

Ανάρτηση στο Facebook