Πάικο: Επισκέψιμος καστανεώνας

Η μαγεία του Πάικου, όπως τη βίωσαν από τις ταξιδιωτικές εμπειρίες τους, αλλά και η αναζήτηση ενός δημιουργικού τρόπου απασχόλησης, έσπρωξαν ένα ζευγάρι από τη Θεσσαλονίκη στην αγορά και τη δημιουργική αξιοποίηση ενός κομματιού καστανόδασους. Έτσι δημιουργήθηκε ο πρώτος επισκέψιμος καστανεώνας στην Ελλάδα, στο χωριό Καστανερή, σε απόσταση 70 χλμ. από τη Θεσσαλονίκη.

Διαβάστε το ρεπορτάζ του Φώτη Κουτσαμπάρη στην “Μακεδονία”:

Ο Δάνος Δανιηλίδης δούλεψε για πολλά χρόνια ως δημοσιογράφος με εξειδίκευση στο ταξιδιωτικό ρεπορτάζ, σε εφημερίδες και περιοδικά. Μεταξύ των άλλων προορισμών που επισκέφθηκε, βρέθηκε πολλές φορές και στο όρος Πάικο, γράφοντας για τα μονοπάτια, τη φύση, τους οικισμούς, τα έθιμα και τις γιορτές της περιοχής. «Το γαλήνιο και καταπράσινο όρος Πάικο, σε απόσταση αναπνοής από τη Θεσσαλονίκη, με μάγεψε με πολλούς τρόπους. Αγάπησα πολύ γρήγορα το καταπράσινο αυτό βουνό με τα πολλά νερά, τους γραφικούς οικισμούς, τα μοναστήρια, τα οινοποιεία και τα χιλιάδες στρέμματα καστανόδασους. Έτσι αποφάσισα να αγοράσω έναν καστανεώνα όπου θα πηγαίνουμε για να χαλαρώνουμε και να μαζεύουμε τα κάστανά μας», αναφέρει στη «ΜτΚ».

Από το 2012, ο Δάνος Δανιηλίδης και η Μάγια Κετικίδου μοιράζονται εικόνες και εμπειρίες από τη μαγεία του βουνού, όλο το χρόνο, παρέα με τους μικρούς (μαθητές) και μεγάλους επισκέπτες (γκρουπ) του καστανεώνα τους. Ανάλογα με την ηλικιακή ομάδα των σχολείων ή γκρουπ προσφέρουν ένα βιωματικό πρόγραμμα που συνδυάζει την ψυχαγωγία με τη γνώση και την ευαισθητοποίηση σε θέματα προστασίας του περιβάλλοντος. «Μας ενδιαφέρει οι μαθητές και οι ενήλικοι που μας επισκέπτονται να βιώσουν έντονα τις ομορφιές και τη χαλάρωση που προσφέρει το βουνό. Να πάρουν χρήσιμα ερεθίσματα που θα τους βοηθήσουν να αγαπήσουν και να σεβαστούν την πολύτιμη ελληνική φύση που κινδυνεύει», σημειώνει ο κ. Δανιηλίδης. Ειδικά το φθινόπωρο και το χειμώνα το κάστανο γιορτάζει στο Πάικο, το οποίο φιλοξενεί ένα από τα σημαντικότερα δάση καστανιάς της χώρας. Η χρονική περίοδος της συγκομιδής του πολύτιμου αυτού καρπού συμπίπτει με την εποχή που το βουνό αποκτά τα πιο λαμπερά χρώματά του, πλούσιες χρυσαφί και καφέ-κίτρινες αποχρώσεις.

Ιδιαίτερα το φθινόπωρο, αλλά και το δίμηνο Απριλίου – Μαΐου, δημόσια και ιδιωτικά σχολεία, πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, επισκέπτονται τον καστανεώνα της «Γλυκομαγείας». Η επισκεψιμότητα διευκολύνεται από το γεγονός ότι η οδική πρόσβαση είναι ιδιαίτερα βολική, μέσω της εθνικής οδού Θεσσαλονίκης – Ευζώνων (με έξοδο από τη γέφυρα Πολυκάστρου και στη συνέχεια πορεία στον επαρχιακό άξονα Αξιούπολης – Γουμένισσας – Γρίβας), ενώ δεν υπάρχουν σταθμοί διοδίων.

ΟΙ ΔΡΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΥΛΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ

«Προσπαθούμε να προσφέρουμε μια ποικιλία βιωματικών εμπειριών για όλες τις αισθήσεις των επισκεπτών μας», λέει ο κ. Δανιηλίδης. «Με άμεσο και εύληπτο τρόπο παρέχουμε στα παιδιά μια σειρά πληροφοριών για τη χλωρίδα και την πανίδα του βουνού, το καστανόδασος και το κάστανο (συγκομιδή, μεταποίηση, μαγειρική κ.ά.). Περπατούμε μέσα στο δάσος παρατηρώντας τους κατοίκους του, δηλαδή τη χλωρίδα και την πανίδα του. Βλέπουμε και αγγίζουμε απομεινάρια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου (ερείπια του γαλλικού στρατοπέδου), δίπλα στον καστανεώνα».

Ο κ. Δανιηλίδης περιγράφει στη «Θ» τις εμπειρίες των επισκεπτών: «Δοκιμάζουμε νοστιμιές: η Μάγια πραγματοποιεί γευσιγνωσίες σπιτικών προϊόντων (μαρμελάδων και γλυκών κουταλιού με βάση τα κάστανά μας), που ετοιμάζει η ίδια με πολύ μεράκι και χωρίς καθόλου συντηρητικά, ενώ μας προτείνει για το σπίτι και συνταγές με βάση το κάστανο. Παίζουμε στον καταπράσινο χώρο δασικής αναψυχής του Προφήτη Ηλία, με το ομώνυμο ξωκλήσι, την παιδική χαρά, τους ξύλινους πάγκους και τις βρύσες (σε απόσταση μόλις 80 μέτρων από τον καστανεώνα), όπου απολαμβάνουμε τη θέα προς την πεδιάδα και τη Θεσσαλονίκη.

Μαζεύουμε κάστανα για να τα απολαύσουμε στο σπίτι μας. Θαυμάζουμε στη θέση Πετρωτό, 50 μ. από τον καστανεώνα, δύο «γλυπτά της φύσης», δύο εντυπωσιακά κουφάρια δέντρων, απομεινάρια ενός κεραυνού. Επίσης από το σημείο αυτό βλέπουμε την πρώτη πεδιάδα της γειτονικής χώρας ΠΓΔΜ, το συνοριακό σταθμό των Ευζώνων και την πόλη της Γευγελής. Περπατούμε στα μικρά δρομάκια τού αμφιθεατρικά χτισμένου οικισμού της Καστανερής (το «μπαλκόνι» του Πάικου), με την πανοραμική θέα και την παραδοσιακή αρχιτεκτονική (300 μ. χαμηλότερα από τον καστανεώνα). Με τα μεγαλύτερα παιδιά αφήνουμε για λίγο τον καστανεώνα, ανηφορίζοντας με το λεωφορείο 3-4 χλμ. ψηλότερα στο βουνό. Στο σημείο εκείνο συναντούμε τον ξύλινο πύργο παρατήρησης, με την εντυπωσιακή θέα στο φαράγγι του Στραβοποτάμου και τον χαλαρωτικό ήχο του νερού. Από εδώ ξεκινά το κατηφορικό σημασμένο δασικό μονοπάτι Πραματάρι (ή Πριματάρι), όπου μετά από 15 – 20 λεπτά πορείας συναντούμε το πρώτο ξύλινο γεφυράκι και κινούμαστε, πλέον, παράλληλα με τα κρυστάλλινα νερά του Στραβοπόταμου. Το συνολικό μονοπάτι είναι μήκους 3,5 χλμ. και κατά τη διάρκειά του συναντούμε εννέα ξύλινα γεφυράκια, τα οποία φέρουν τα ονόματα των εννέα Μουσών. Ανάλογα με το διαθέσιμο χρόνο μπορούμε να πραγματοποιήσουμε όλη ή τμήμα της εντυπωσιακής, δασοσκεπούς αυτής διαδρομής. Πρόκειται για το εντυπωσιακότερο φυσικό αξιοθέατο του βουνού. Πριν από τη μεσημεριανή αναχώρηση, μπορούμε να γευματίσουμε μέσα στον καστανεώνα, αξιοποιώντας το τάπερ με το σπιτικό φαγητό της μαμάς. Αποτελεί μια πολύ όμορφη, συλλογική εμπειρία!».

Οι παραπάνω δράσεις, όπως διευκρινίζει ο υπεύθυνος του Καστανεώνα, προφανώς δεν μπορούν να υλοποιηθούν όλες μέσα στο πλαίσιο μιας ολιγόωρης ημερήσιας επίσκεψης. Ανάλογα με την ηλικία, τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα των μαθητών και τη στόχευση των εκπαιδευτικών, διαμορφώνεται το τελικό πρόγραμμα επίσκεψης. Στο κόστος συμμετοχής (3 ευρώ) συμπεριλαμβάνεται, εκτός των δράσεων που περιγράφονται παραπάνω, η γευσιγνωσία κάποιων από γλυκών με κάστανο.

Ο καστανεώνας είναι ασφαλής, επίπεδος, χωρίς χαμηλά κλαδιά ή άλλα εμπόδια. Είναι δεύτερος από την άσφαλτο, οπότε οι μαθητές έχουν να διανύσουν μόλις 20 μέτρα για να εισέλθουν σε αυτόν. Το παρκάρισμα είναι πολύ εύκολο για τα λεωφορεία, ακριβώς στο ύψος του καστανεώνα. Διαθέτει σύστημα άρδευσης με τρεχούμενο πόσιμο νερό από πηγή και φορητές χημικές τουαλέτες. Και ο χώρος δασικής αναψυχής του Προφήτη Ηλία, όμως, διαθέτει βρύσες και δύο χτιστές τουαλέτες. Βρίσκεται σε υψόμετρο 850 μέτρων και αποτελεί τμήμα του δάσους. Ο καστανεώνας και οι δράσεις με τα σχολεία προβάλλονται με βίντεο στο σύνδεσμο (http://youtu.be/Kz5NNKsrvrU) και στο facebook: Οικοτεχνία Γλυκομαγεία.