Μια «μάχιμη» αντιπολεμική έκθεση
«Αρχαιολογία εν καιρώ πολέμου στο Κιλκίς». Με μια «μάχιμη» έκθεση, φορητή σαν εξοπλισμός… πολέμου, με προκλητικό τίτλο και θελκτικό περιεχόμενο που εγκαινιάζεται την ερχόμενη Κυριακή 11 Noεμβρίου στο Αρχαιολογικό Μουσείο Κιλκίς η νεοσύστατη Εφορεία Αρχαιοτήτων Κιλκίς μπαίνει στο κάδρο των μεγάλων γεγονότων που αξίζει κανείς να δει από κοντά.
Η έκθεση είναι αρθρωτή και εύκολα μεταφερόμενη (υπάρχουν ήδη σχέδια για μεταφορά στο εξωτερικό Αγγλία, Γαλλία, Σερβία) και βασίζεται σε αρχειακό υλικό πολλών εγχώριων και διεθνών φορέων όπως το Imperial War Museum, η Βρετανική Σχολή Αθηνών, το Ιστορικό Αρχείο Θεσσαλονίκης και το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης. Αναπτύσσεται σε τρεις ενότητες που καλύπτουν:
α) Το ιστορικό και πολιτικό πλαίσιο του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου – σύνταξη και σύνθεση του Μακεδονικού Μετώπου και των αντιπάλων, αποβίβαση των συμμαχικών στρατευμάτων στη Θεσσαλονίκη, το αντιβασιλικό μέτωπο της Εθνικής Αμύνης υπό τον Ελ. Βενιζέλο, εθνικός διχασμός, μετακίνηση συμμαχικών στρατευμάτων και των ελληνικών μεραρχιών στο πεδίο των μαχών, δηλαδή στο βόρειο τμήμα του Κιλκίς.
β) Τα μετόπισθεν του πολέμου και το ειρηνικό Κιλκίς της αγροτικής ζωής αλλά και αυτό του πολέμου με επιλογή θέσεων στρατοπέδευσης συνήθως σε υψώματα.
γ) Τη διάνοιξη μεγάλου μήκους χαρακωμάτων, οι σκαπανείς των οποίων «συναντούν» αρχαία οικιστικά και ταφικά κατάλοιπα σε θέσεις υπερυψωμένων γηλόφων στην ευρύτερη περιοχή της κοιλάδας του Αξιού, που ήσαν προϊστορικές τούμπες ή πρωτοϊστορικές τράπεζες ή και ταφικοί τύμβοι.
Την έκθεση εμπλουτίζει πρωτότυπο αρχαιολογικό υλικό, από τη Συλλογή του Αρχαιολογικού Μουσείου Κιλκίς, το οποίο αποκαλύφθηκε σε γνωστούς χώρους ανασκαφών Αγγλων και Γάλλων, που πραγματοποιήθηκαν αμέσως μετά τον πόλεμο, όπως στην Τσαουσίτσα (Ποντοηράκλεια), την Αξιούπολη, την Καλίνδρια, τον Λιμνότοπο και το Αξιοχώρι. Θα εκτίθενται επίσης πρωτότυπα μικροαντικείμενα στρατιωτών και αξιωματικών, συμμάχων και αντιπάλων συνοδεία ηχητικών εφέ.
Πήλινο κανθαρόσχημο αγγείο με αμαυρόχρωμη διακόσμηση της Υστερης Εποχης Χαλκού (12ου αι. π.Χ.) από την Καλίνδρια
Πήλινο κανθαρόσχημο αγγείο με αμαυρόχρωμη διακόσμηση της Υστερης Εποχης Χαλκού (12ου αι. π.Χ.) από την Καλίνδρια
«Η επιλογή μας είναι καθαρή και αντιπολεμική όπως και το περιεχόμενο της έκθεσης» λέει στην «Εφ.Συν.» η προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κιλκίς, Γεωργία Στρατούλη, σημειώνοντας πως «γι’ αυτό δίνουμε έμφαση στο θέμα των δυσωδών χαρακωμάτων, θέμα που έχει καταγραφεί στη “Ζωή εν Τάφω” του Στρατή Μυριβήλη».
Ταυτόχρονα, όμως, όπως επισημαίνει, «επιδιώκουμε να φέρουμε κοντά στον Ελληνα πολίτη μια περιοχή για πολλούς εντελώς άγνωστη, η οποία σήκωσε το βάρος σημαντικών μαχών στο βόρειο τμήμα της (π.χ. Σκρα, Ρεβενέ, Δοϊράνη), που καθόρισαν το αποτέλεσμα του πολέμου με χιλιάδες νεκρούς για τις ελληνικές μεραρχίες και τα συμμαχικά στρατεύματα· για μια περιοχή-πύλη και γέφυρα της χώρας μεταξύ Αιγαίου και βαλκανικής ενδοχώρας, και κομβικό σημείο μετακινήσεων, η πρόσφατη ανάμνηση της Ειδομένης με τις προσφυγικές ροές δεν χρήζει καν επεξήγησης».
Ως αρχαιολόγος η κ. Στρατούλη θυμίζει επίσης ότι «η περιοχή του Κιλκίς, αν και έχει εξαιρετικούς αρχαιολογικούς χώρους και πλούσιο απόθεμα ευρημάτων, “συνεθλίβη” στη σκιά της Θεσσαλονίκης. Αλλά η περιοχή ήταν κομμάτι του Μακεδονικού Βασιλείου, γενέτειρα του Σέλευκου Α΄ του Νικάτορα εξ Ευρωπού –επίγονος του Αλεξάνδρου Γ΄–, του Νικάτορα ιδρυτή του ελληνιστικού βασιλείου των Σελευκιδών, και είναι μια περιοχή με εξαιρετικές δυνατότητες “προσκυνηματικού τουρισμού” ιδιαίτερα για τους Βρετανούς, λόγω των τριών βρετανικών στρατιωτικών κοιμητηρίων (σε Κρηστώνη κοντά στο Κιλκίς, Πολύκαστρο και Δοϊράνη) και του εντυπωσιακού Βρετανικού Μνημείου του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου σε ύψωμα στα νότια του χωριού της Δoϊράνης».
Απόστολος Λυκεσάς – ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ
