Και κληρονομείται και…

…τεμαχίζεται.

Του Τάσου Παππά (efsyn.gr)

—————————————————————«Το ΠΑΣΟΚ δεν χαρίζεται, δεν κληρονομείται, δεν τεμαχίζεται σε τιμάρια» έλεγε ο Α. Παπανδρέου λίγο πριν από τον θάνατό του. Διαψεύστηκε ως προς το «κληρονομείται», αφού ο γιος του επί της ουσίας το κληρονόμησε το 2004, παραλαμβάνοντας το δαχτυλίδι από τον Κ. Σημίτη, και σήμερα το κόμμα, που αυτός ίδρυσε το 1974 και κυβέρνησε τη χώρα επί πολλά χρόνια, φλερτάρει με το ρήμα «διαλύεται». Δεν είναι υπερβολή. Η «μαύρη τρύπα» που υπάρχει στα οικονομικά του κόμματος έχει οδηγήσει τον Ευάγγ. Βενιζέλο σε μετωπική σύγκρουση με τον Γ. Παπανδρέου και απειλεί το πάλαι ποτέ κραταιό κόμμα με εξαφάνιση.

Η αυτοδιάλυση του ΠΑΣΟΚ, με ομαλό όμως τρόπο, «έπαιξε» ως σενάριο κι άλλες φορές στο παρελθόν. Ο Γ. Παπανδρέου το σκέφτηκε αμέσως μετά τις εθνικές εκλογές του 2004. Οι οπαδοί του ΠΑΣΟΚ απογοητευμένοι από την ήττα φώναζαν με κάθε ευκαιρία στον αρχηγό τους «Γιώργο άλλαξέ τα όλα». Στο «όλα» περιλαμβανόταν η αλλαγή του τίτλου και των συμβόλων. Πιθανότατα, αν προχωρούσε τότε, δεν θα συναντούσε ισχυρές ενστάσεις. Με το μέρος του ήταν οι πάντες: τα περισσότερα στελέχη, η βάση του κόμματος, οι ψηφοφόροι του. Αλλωστε αν κάποιος δικαιούνταν (στη συνείδηση των παπανδρεϊκών) να κάνει αυτή την κίνηση, ήταν ο γιος του ιδρυτή. Και μόνο το όνομα Παπανδρέου ήταν η εγγύηση.

Για πολλούς το ΠΑΣΟΚ ήταν και παραμένει ένα παπανδρεϊκό κόμμα. Οι δημοσκοπήσεις του 2007 με αφορμή την αναμέτρηση για την αρχηγία ανάμεσα στον Παπανδρέου και τον Βενιζέλο είναι ο αψευδής μάρτυρας. Το 30% αυτών που ψήφισαν Παπανδρέου στο εσωκομματικό δημοψήφισμα δήλωσε ότι προτίμησε τον Γιώργο επειδή «είναι ο γιος του Ανδρέα». Δεν τόλμησε το βήμα ο Γ. Παπανδρέου ούτε το 2004 ούτε το 2007. Προσπάθησε με μερεμέτια οργανωτικού χαρακτήρα (πανελλαδική ψηφοφορία για την εκλογή του προέδρου) και κάποιες δειλές μεταρρυθμίσεις συμμετοχικής δημοκρατίας να το ξαναζωντανέψει. Απέτυχε. Η δουλειά έμεινε στη μέση και ύστερα από λίγο εγκαταλείφθηκε, αφού πρυτάνευσε η λογική «πάση θυσία να επιστρέψουμε στην εξουσία». Κάτι που έγινε το 2009 με τα γνωστά αποτελέσματα για τη χώρα και το ΠΑΣΟΚ.

Κάτω από άλλες συνθήκες (εκλογική συντριβή) και με διαφορετικούς όρους (από θέση αδυναμίας) με την ιδέα της διάχυσης του ΠΑΣΟΚ σε ένα ευρύτερο σχήμα ερωτοτρόπησε και ο Ευάγγ. Βενιζέλος. Επιχείρησε με ανοίγματα στη ΔΗΜΑΡ να καλλιεργήσει το έδαφος για μια συνεργασία σε πρώτη φάση σε εκλογικό επίπεδο. Στη συνέχεια, εφόσον όλα εξελίσσονταν καλά, δεν απέκλειε το ενδεχόμενο της συγχώνευσης κατά το μοντέλο του ενιαίου Συνασπισμού το 1989. Τα δύο κόμματα θα συγκροτούσαν ένα εκλογικό μέτωπο, διατηρώντας πάντως την αυτοτέλειά τους, τουλάχιστον μέχρι να ωρίμαζαν οι συνθήκες για κοινό βηματισμό. Η κίνηση έμοιαζε επιθετική, ήταν όμως αμυντική. Προέκυπτε από την ανάγκη να αντιμετωπιστούν οι πιέσεις που ασκούσε, και συνεχίζει να ασκεί ο ΣΥΡΙΖΑ, στα ακροατήρια του ΠΑΣΟΚ και της ΔΗΜΑΡ. Η ηγεσία όμως της Δημοκρατικής Αριστεράς δεν ανταποκρίθηκε με το σκεπτικό «γιατί να μπλέξουμε μ’ ένα κόμμα που φυλλορροεί, σπαράσσεται από εσωτερικές αντιθέσεις και είναι υπεύθυνο για την κατάντια της χώρας». Δεν έκλεισε ερμητικά την πόρτα, ωστόσο η χαραμάδα που άφησε δεν ήταν αρκετή για να «περάσουν» οι φιλοδοξίες του κ. Βενιζέλου.

Η σκληρή κόντρα για τα οικονομικά έχει προκαλέσει βαθύ ρήγμα στο ΠΑΣΟΚ. Η ηγεσία του δηλώνει αποφασισμένη να μην υποχωρήσει και η πλευρά του Γ. Παπανδρέου εμφανίζεται έτοιμη για όλα, ακόμη και για την πλήρη ρήξη. Συνομιλητές του κ. Παπανδρέου υποστηρίζουν ότι ο στόχος της τακτικής Βενιζέλου είναι η ηθική εξόντωση του πρώην πρωθυπουργού «κι αυτό δεν θα επιτρέψουμε να συμβεί». Το ερώτημα είναι αν έχουν τη δύναμη. Σύμφωνα με ορισμένα στελέχη, αυτή τη στιγμή, στην Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΠΑΣΟΚ υπάρχουν αρκετοί βουλευτές (από 5 έως 7) που θα ακολουθούσαν τον Γ. Παπανδρέου , αν αυτός αποφάσιζε να τα «σπάσει» με το κόμμα του. Υπολογίσιμη επιρροή έχουν οι παπανδρεϊκοί και στα καθοδηγητικά όργανα, ενώ είναι άγνωστο πώς θα αντιδράσει η βάση του κόμματος και οι ψηφοφόροι του. Με μπόλικη δόση αλαζονείας κάποιοι φίλοι του πρώην προέδρου ισχυρίζονται ότι «ένα αμιγώς παπανδρεϊκό κόμμα, όπως και να λέγεται, θα μπει στη Βουλή. Για τους άλλους δεν είμαστε καθόλου σίγουροι». Μπορεί όλα αυτά να είναι λεονταρισμοί των παπανδρεϊκών. Ισως ερήμην του Παπανδρέου. Μπορεί όμως και να μην είναι. Θα το μάθουμε αν υπάρξει συνέχεια.