28η Οκτωβρίου 1940 στο Κιλκίς
Του Θανάση Βαφειάδη.
Ο δαιμονισμένος ήχος της σειρήνας στην ταράτσα του κινηματογράφου «Εθνικόν» ειδοποίησε τους Κιλκισιώτες ότι ο πόλεμος είχε ξεκινήσει. Η προκήρυξη πρόσκλησης εφέδρων της περιοχής του Γ’ ΣΣ καλούσε στα όπλα αξιωματικούς και οπλίτες. Από τους έφεδρους εξ εφέδρων αξιωματικούς και ανθυπασπιστές όλων των όπλων και σωμάτων του στρατού ξηράς έπρεπε να παρουσιασθούν στις μονάδες που όριζε το φύλλο πορείας όσοι ανήκαν στις κλάσεις μετά το 1916. Από τους γυμνασμένους έφεδρους οπλίτες οι κλάσεις από το 1920 και μετά ενώ οι του πεζικού και ιππικού από το 1923 και μετά.
Σύντομα το κέντρο της πόλης μας γέμισε φαντάρους, που τους συνόδευαν δακρυσμένοι οι συγγενείς τους. Αυτοί, όπως γράφει ο Θανάσης Χατζημητάκος, «χαρούμενοι με χαιρετούρες ανοιχτές φεύγανε για τους στρατώνες ή παρέες – παρέες με φίλους καθισμένοι στα τραπεζάκια, στα μαγειρεία του Ιγνάτη και του Θεοδοσιάδη στην 21ης Ιουνίου, πίνανε το αποχαιρετιστήριο κρασί». Άλλοι κατευθύνονταν στην οδό Χαλκέων όπου ήταν οι υπαίθριοι φωτογράφοι, για να βγάλουν αναμνηστική φωτογραφία. Για κάποιους ίσως ήταν και η τελευταία.
Οι μαθητές που πήγαν στα σχολεία επέστρεψαν χαρούμενοι, αφού τα σχολεία θα παρέμεναν κλειστά λόγω της επιστράτευσης των περισσότερων δασκάλων και καθηγητών. Ο Λύσανδρος Φάσσος, μαθητής τότε στη δευτέρα τάξη του οκτατάξιου γυμνασίου, περιέγραψε την εικόνα που επικρατούσε στην πόλη του Κιλκίς: «Μια παράξενη οχλοβοή απλωνόταν πάνω απ’ την πόλη. Κατηφόρισα προς του Νικολόπουλου, μην είχαν έρθει οι εφημερίδες, που τότε κυκλοφορούσαν και τη Δευτέρα. Στο πρακτορείο μπροστά ένα τσούρμο κόσμος περίμενε τις εφημερίδες, που δεν είχαν έρθει ακόμα. Άλλωστε πως θα ‘φθαναν αυθημερόν στο Κιλκίς με όλη αυτή την αναμπουμπούλα των πρώτων ωρών;
Βρήκα μερικούς συμμαθητές και προχωρήσαμε προς το Γυμνάσιο. Μας ζώσανε τα ίδια συναισθήματα, βλέπαμε κάτι παράξενο ο ένας στο βλέμμα τ’ αλλουνού. Στους δρόμους κίνηση μεγάλη. Ένα πολύχρωμο πλήθος πήγαινε εδώ κι’ εκεί, κυριαρχούσε το χακί, οι έφεδροι τρέχανε πάνω κάτω να βρουν που θα καταταγούν. Τους ακολουθούσε ένα πλήθος δικών τους πούχε κατέβει από τα γύρω χωριά με δισάκια και ζεμπίλια, για να τους αποχαιρετίσει. Άλλοι φέρνανε τα ζώα τους για επίταξη, κάτι λιγοστά επιβατικά και φορτηγά αυτοκίνητα που κυκλοφορούσανε, είχαν ήδη φαντάρους στο τιμόνι και κάμποσα ήταν πια βαμμένα με χρώματα παραλλαγής, καμουφλάζ. Παρέες κόσμος ήταν μαζεμένος στα σημεία όπου είχαν τοιχοκολληθεί οι προκηρύξεις με τις οδηγίες για την υλοποίηση των διαταγών της επιστράτευσης. Ακόμα, ο κόσμος μαζευόταν σε καφενεία και σε άλλα κέντρα, όπου από τα λιγοστά ραδιόφωνα της εποχής άκουγε το μεγάλο νέο, τα διαγγέλματα και τις όσες μεταδίδονταν εξελίξεις της κατάστασης». (Λύσανδρος Φάσσος, Μνήμες μιας εποχής).
Οι μεγάλοι πρωταγωνιστές ήταν οι αξιωματικοί και στρατιώτες του 13ου ΣΠ που έδρευε στην πόλη του Κιλκίς και υπαγόταν στη ΧΙ Μεραρχία με έδρα τη Θεσσαλονίκη. Διοικητής του 13ου συντάγματος ήταν ο συνταγματάρχης Δημήτριος Σινιώρης και διοικητές των τριών ταγμάτων οι ταγματάρχες Μιχαήλ Κολιός, Κων. Σταύρου και Βασίλειος Τσιτσεκλής. Οι περισσότεροι από τους άνδρες του συντάγματος καταγόταν από τις περιφέρειες Κιλκίς και Λαγκαδά και όπως έγραψε ο έφεδρος ανθυπολοχαγός Ευάγγελος Γοργίας μπορεί να μην ήταν υποδείγματα στρατιωτικής πειθαρχίας αποδείχθηκαν όμως πραγματικοί ήρωες στην πρώτη γραμμή του πολέμου: «Πόντιοι το πλείστον με ιδιάζουσα προφορά και με τα δημοτικά τραγούδια του Πόντου. Στρατιώται, όχι τόσο πειθαρχικοί, όχι τόσο πρόθυμοι, κούρασι σωστή των νεύρων των αξιωματικών, οι οποίοι όμως είχαν την πεποίθησι στους άνδρας αυτούς, τους ψημένους, τους ηλιοκαμένους, ότι θα πολεμούσαν με ψυχραιμία, με θάρρος, ανδρεία και αυταπάρνησι. Είχαν την πεποίθησι ότι το μίσος και η εκδίκησι που φούσκωνε στα στήθια τους, θα τους μετέτρεπε εις ήρωας. Και πραγματικά έγιναν ήρωες, έχυσαν το αίμα τους επάνω στ’ Αλβανικά βουνά και οι περισσότεροι δεν επέστρεψαν. Είναι δόξα πραγματική που η νεωτέρα γενεά θα υπερηφανεύεται γι’ αυτούς». (Ευάγγελος Γοργίας, Οι νικηταί αιχμάλωτοι).
Το σύνταγμα με το διοικητή του και με τα Ι και ΙΙ τάγματα ξεκίνησε για τα σύνορα στις 30 Οκτωβρίου. Το ΙΙΙ τάγμα άφησε το Κιλκίς το βράδυ της 2ας Νοεμβρίου 1940.
Έτσι ξεκίνησε η ένδοξη πορεία του συντάγματος της πόλης μας, η οποία, δυστυχώς, κοντεύει να ξεχαστεί. Μια τέτοια μέρα εθνικής περηφάνιας και συναισθηματικής φόρτισης δεν έχω παρά να επαναλάβω τα όσα έγραψα στον επίλογο του τελευταίου βιβλίου μου: «Το 1940 τελείωσε έχοντας προσφέρει στο 13ο Σύνταγμα ηρωικές νίκες. Το 1941 που ξεπρόβαλε έκρυβε για τους στρατευμένους άνδρες του Κιλκίς οδυνηρές εκπλήξεις. Στην «εαρινή αντεπίθεση» θα χανόταν στο Μπούμπεσι και το Μάλι Σπαντάριτ ο ανθός της νεολαίας του Κιλκίς. Πόσοι άραγε από τους σημερινούς νεολαίους του Κιλκίς γνωρίζουν τι σημαίνουν τα δυο αυτά ονόματα;»
Ανάρτηση στο facebook
