Η μέρα που οι πολίτες…
…ανέτρεψαν τον εκλογικό χάρτη.
Του Jack Dion *
H 23η Απριλίου του 2017 θα μείνει στη μνήμη ως η μέρα που οι πολίτες έθαψαν τον παραδοσιακό δικομματισμό εξοβελίζοντας τον υποψήφιο των δεξιών Ρεπουμπλικανών και στέλνοντας στα Τάρταρα τον επικεφαλής του Σοσιαλιστικού Κόμματος. Ξέραμε ότι οι Γάλλοι στην πλειονότητά τους απέρριπταν αυτό το διεστραμμένο τετ α τετ. Αυτή τη φορά, πέρασαν από τα λόγια στην πράξη.
Ο μεγάλος νικητής είναι προφανώς ο Εμανουέλ Μακρόν. Οσο κι αν το αποτέλεσμα είχε προβλεφθεί προ πολλού, πρόκειται για μια καλή επίδοση και συγχρόνως μια γκριμάτσα κοροϊδίας. Καλή επίδοση διότι σε ένα σύστημα «κλειδωμένο» από τα κόμματα, δεν είναι εύκολο να ξεκινήσεις μόνος για την περιπέτεια, όσο κι αν σε στηρίζουν πολιτικο-μιντιακο-οικονομικοί σπόνσορες που κατέχουν την τέχνη να ανοίγουν πόρτες.
Οφείλουμε να πιστώσουμε στον υποψήφιο του κινήματος «Εμπρός» (En Marche) το γεγονός ότι, παρά το υπουργικό παρελθόν του και την εικόνα του τραπεζίτη, κατόρθωσε να καβαλήσει το κύμα της επιθυμίας για αλλαγή. Γκριμάτσα κοροϊδίας διότι ο Εμανουέλ Μακρόν αποτελεί μια καρικατούρα του συστήματος από το οποίο ισχυρίζεται ότι θέλει να χειραφετηθεί. Είναι η προσωποποίηση μιας ολιγαρχίας η οποία κατανόησε ότι έπρεπε να ποντάρει σε νέο άλογο για να γλιτώσει την καταστροφή.
Οταν σε υιοθετούν ο Κλοντ Μπεμπεάρ, ο πρώην ιδρυτής της ασφαλιστικής Axa, ο οποίος υπήρξε ο νονός του γαλλικού καπιταλισμού, ο Ζακ Αταλί, ο Αλέν Μενκ, ο Πιερ Μπερζέ, ο Ντανιέλ Κον-Μπεντίτ, οι έγκριτοι αρθρογράφοι και άλλοι αστέρες της ορθής σκέψης, χωρίς να λησμονούμε και τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, τον Γερμανό υπουργό Οικονομικών, είναι δύσκολο να προσδώσεις αρετές στην «Επανάσταση», για να αναπαραγάγουμε τον τίτλο ενός βιβλίου του Εμανουέλ Μακρόν.
Ωστόσο, παρά το θολό πρόγραμμά του κι ένα ιδεολογικό προφίλ τύπου Τόνι Μπλερ, ο υποψήφιος της Κεντροαριστεράς πέτυχε το τρελό του στοίχημα. Εχει όλες τις προοπτικές να γίνει ο επόμενος πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας όσο κι αν η Μαρίν Λεπέν πέτυχε ένα αποτέλεσμα που τη διατηρεί στο επίκεντρο του πολιτικού παιχνιδιού.
Παρά τις ξενοφοβικές ακρότητές της, η υποψήφια του Εθνικού Μετώπου επιβεβαιώνει ως επί το πλείστον τη διείσδυσή της στα λαϊκά στρώματα, εξιλαστήρια θύματα μιας διπλής ανασφάλειας, κοινωνικής και πολιτισμικής. Αναμφίβολα, η κληρονόμος της οικογένειας Λεπέν θα υιοθετήσει τον ρόλο της Ζαν Ντ’ Αρκ απέναντι στον υποψήφιο της παγκόσμιας ελίτ. Αλλά δεν βλέπουμε τους Γάλλους να πέφτουν εύκολα στην παγίδα.
Κανένας δεν θα στοιχημάτιζε ούτε δεκάρα στις πιθανότητες του Εθνικού Μετώπου για το 2017 κι αυτό αποτελεί ευτυχές γεγονός. Το 2022, αν ο Εμανουέλ Μακρόν αποδειχθεί Φρανσουά Ολάντ νούμερο δύο και αν ο συσχετισμός των δυνάμεων παραμείνει ως έχει, τα ξαναλέμε. Ομως για φέτος, η Μαρίν Λεπέν μάλλον θα δει τη δημοκρατική Γαλλία να τη στέλνει στη δεύτερη θέση του βάθρου.
Οι δύο μεγάλοι ηττημένοι είναι σίγουρα ο Φρανσουά Φιγιόν και ο Μπενουά Αμόν. Για τον πρώτο, ο οποίος έβλεπε εαυτόν σε ρόλο εθνικού ηγέτη μετά την απρόσμενη νίκη του στις προκριματικές του κόμματός του, έχει σημάνει η ώρα της συνταξιοδότησης. Ο πρώην πρωθυπουργός, παρόλο που έδειξε πυγμή στον δημόσιο λόγο του και έπαιξε με τον φόβο, δεν κατάφερε τίποτα. Παρέμεινε ο άνθρωπος που είχε τη συνήθεια να κερδίζει ένα εκλογικό χρίσμα ύστερα από τόσες και τόσες δωρεές των πλούσιων φίλων του και να ψεύδεται μέχρι τελικής πτώσεως για τον ρόλο της συζύγου του.
Οταν έχεις επικροτήσει τόσο αίμα και τόσα δάκρυα για τους άλλους, είναι δύσκολο να διεκδικείς το ανώτατο αξίωμα με τόσα βαρίδια στην πλάτη σου. Μετά τον «αλήτη της δημοκρατίας» (Σαρκοζί), ιδού και ο «ψεύτης της δημοκρατίας» (Φιγιόν). Περιττό να πούμε ότι μερικοί βαρόνοι της Δεξιάς θα βγάλουν τα μαχαίρια κάτω από το τραπέζι πιο σύντομα από όσο νομίζουμε. Προειδοποίηση για τους ερασιτέχνες στο ξεκαθάρισμα λογαριασμών.
Στην περίπτωση του Μπενουά Αμόν, παρόλο που η ιστορία δεν είναι η ίδια, η έκβαση είναι εξίσου θλιβερή. Με τον Εμανουέλ Μακρόν στα δεξιά του και τον Ζαν-Λικ Μελανσόν στα αριστερά του, ο υποψήφιος του Σοσιαλιστικού Κόμματος εξαφανίστηκε σύντομα από τα ραντάρ, υποκύπτοντας με τη σειρά του στον σκληρό νόμο της «χρήσιμης» ψήφου, όσο άδικος κι αν είναι.
Ανάμεσα σε εκείνους που ονειρεύονταν έναν σοσιαλφιλελεύθερο δρόμο με αμφίβολη ωστόσο έκβαση κι εκείνους που ήθελαν μια νέα αρχή, έστω και με το ρίσκο της αβεβαιότητας, δεν υπήρχε θέση για δεύτερη επιλογή.
Πάντως, αυτός που βγήκε αλώβητος είναι ο εκπρόσωπος της «Ανυπότακτης Γαλλίας». Οσο κι αν δεν κράτησε στα χέρια του το Ιερό Δισκοπότηρο του δεύτερου γύρου, αν και στο τέλος είχε αρχίσει να το πιστεύει, ο Ζαν-Λικ Μελανσόν πέτυχε μια ώθηση που σβήνει τα απόνερα του 2012, τα οποία ωστόσο έδιναν ήδη σημάδια αισιοδοξίας.
Πριν από μερικές εβδομάδες, κανένας δεν θα φανταζόταν ένα τέτοιο σενάριο. Το πρώην σύμβολο του Μετώπου της Αριστεράς είχε την εξυπνάδα να ξεκινήσει πολύ νωρίς την καμπάνια, τραβώντας έτσι το χαλί κάτω από τα πόδια στους κομμουνιστές συμμάχους του. Εμφανίστηκε ως ο υποψήφιος του λαού και όχι ως εκπρόσωπος μιας Αριστεράς απαξιωμένης από την πενταετία Ολάντ.
Συμπεριέλαβε τον παράγοντα οικολογία στο πρόγραμμά του. Εδωσε απάντηση στη βούληση για αντίσταση απέναντι στις επιταγές της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Με την πρόταση για την Εκτη Δημοκρατία (συνταγματική μεταρρύθμιση), ξέφυγε από τις Συμπληγάδες ενός ξεπερασμένου θεσμικού πλαισίου. Τέλος, διεξήγαγε μια αποτελεσματική καμπάνια με άξονες την ειλικρίνεια και την ελπίδα, πετυχαίνοντας να επανακτήσει ένα μέρος του χαμένου εδάφους στα λαϊκά στρώματα, εκεί όπου κυριαρχεί το Εθνικό Μέτωπο, και μεταξύ των νέων.
Ωστόσο, ο υποψήφιος των Ανυπότακτων δεν κατόρθωσε να γκρεμίσει το νεοφιλελεύθερο τείχος που υψώθηκε μέσα σε τρεις δεκαετίες διαδοχικών παραιτήσεων. Να προσθέσουμε και τα βρόμικα χτυπήματα σε ορισμένα ζητήματα (Ρωσία, Συρία ή Βενεζουέλα) που τον τράβηξαν προς τα κάτω.
Παρ’ όλα αυτά, το αποτέλεσμά του μπορεί να είναι το πρελούδιο για μια νέα προσέγγιση στην πολιτική, πιο κοντά στον πολίτη, αρκεί οι βουλευτικές εκλογές να μη γίνουν η ξεπατικωτούρα μιας ψηφοφορίας (υπερβολικά) επικεντρωμένης στην προσωπικότητα του Ζαν Λικ-Μελανσόν. Τι θα κάνει όταν θα πρέπει να εκλέξει βουλευτές;
Κατά κάποιον τρόπο, το ίδιο ζήτημα ισχύει για όλους με εξαίρεση τη Μαρίν Λεπέν. Δεν θα είναι κακεντρεχής όποιος αναρωτηθεί σε ποια πλειοψηφία θα μπορέσει να στηριχθεί ο Εμανουέλ Μακρόν.
Ορισμένοι μάλιστα έχουν προσπαθήσει να σπείρουν αγκάθια στον δρόμο του επισείοντας την απειλή του αγνώστου και της αστάθειας. Αν όμως οι Γάλλοι αντιστάθηκαν σε αυτόν τον εκβιασμό σε σχέση με τον Μακρόν και σε κάποιο βαθμό και με τον Μελανσόν, είναι διότι η λογική της «απεμπλοκής» επικράτησε έναντι όλων των υπολοίπων.
* Αρχισυντάκτης του γαλλικού περιοδικού «Μarianne»
* Tο κείμενο δημοσιεύτηκε το βράδυ της Κυριακής στην ιστοσελίδα του Marianne και αναπαράγεται κατ’ αποκλειστικότητα στην «Εφ.Συν.»
