Ζώνες απαγόρευσης ενημέρωσης
Του Άρη Χατζηστεφάνου.
Η βασική προϋπόθεση της προόδου είναι η κατάργηση κάθε μορφής λογοκρισίας
Μπέρναρντ Σο
Οι δημοσιογράφοι που επιβαίναμε στον Στόλο της Ελευθερίας με προορισμό τη Γάζα καταλάβαμε πολύ καλά τι συνέβαινε όταν είδαμε τις κόκκινες κουκκίδες από τα λέιζερ των ισραηλινών στρατιωτών επάνω στα πρόσωπά μας. Κάποιοι ήθελαν να μας απομακρύνουν από το κατάστρωμα του «Μαβί Μαρμαρά», όπου ο ισραηλινός στρατός εκτελούσε εν ψυχρώ εννέα ακτιβιστές. Οι Ελληνες και ξένοι δημοσιογράφοι περάσαμε τις επόμενες ημέρες στη φυλακή, γεγονός που έδωσε στον ισραηλινό μηχανισμό προπαγάνδας το μονοπώλιο της ενημέρωσης για το τι είχε συμβεί τη νύχτα της επίθεσης.
Αρκετοί ερευνητές έχουν αναφερθεί στα γεγονότα εκείνων των ημερών ως μία από τις καλύτερα οργανωμένες επιχειρήσεις αποκλεισμού δημοσιογράφων. Τις κρίσιμες 72 ώρες που σχηματίζεται η αντίληψη της διεθνούς κοινής γνώμης για ένα γεγονός, ο ισραηλινός στρατός είχε καταφέρει να φιμώσει όλους τους δημοσιογράφους–αυτόπτες μάρτυρες της επίθεσης. Το έγκλημα κατά της ενημέρωσης ολοκληρώθηκε με την κατάσχεση του οπτικού και ηχητικού υλικού αλλά και του εξοπλισμού, που οι Ισραηλινοί στρατιώτες πλιατσικολόγησαν και πιθανότατα πούλησαν στα γιουσουρούμ του Τελ Αβίβ και άλλων πόλεων.
Το Ισραήλ όμως δεν έχει το μονοπώλιο στη φίμωση των δημοσιογράφων. Πολύ πιο πρόσφατα έγινε γνωστό ότι η αστυνομία στις ΗΠΑ δημιούργησε ζώνη απαγόρευσης πτήσεων πάνω από την πόλη του Φέργκιουσον προκειμένου να μην πετάξουν ελικόπτερα τηλεοπτικών σταθμών που θα μπορούσαν να καταγράψουν τη βαναυσότητα των αστυνομικών οργάνων κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων. Αν και η κυβέρνηση αρνείται την κατηγορία, μια ηχογραφημένη συνομιλία, που αποκάλυψε το Associated Press, δεν αφήνει πολλά περιθώρια παρερμηνείας.
Τα περιστατικά θυμίζουν τα λεγόμενα «μπλακ άουτ ενημέρωσης», τα οποία άρχισαν να επιβάλλουν οι ΗΠΑ και άλλες χώρες κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Οι αμερικανικές εφημερίδες λάμβαναν σχεδόν καθημερινά δελτία από την κυβέρνηση για θέματα στα οποία δεν έπρεπε να αναφερθούν. Ο βρετανικός Τύπος, από την πλευρά του, κατάφερε να αποκρύψει για αρκετές ημέρες από τους αναγνώστες του τη βύθιση του πλοίου «RMS Lancastria», στο οποίο οποίο έχασαν τη ζωή τους από 4.000 έως 9.000 άτομα.
Τα τελευταία χρόνια τα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης, σε συνεργασία με την κυβέρνηση των ΗΠΑ, απέκρυψαν για επτά μήνες ότι ο δημοσιογράφος των «Νιου Γιορκ Τάιμς» Ντέιβιντ Ροντ κρατούνταν όμηρος από τους Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν. «Αν τα 40 μεγαλύτερα μέσα ενημέρωσης της χώρας κατάφεραν να κρατήσουν την είδηση κρυφή για τόσους μήνες, φοβάμαι τι άλλο μπορεί να γνωρίζουν και να μην το μεταφέρουν στο κοινό τους» σχολίαζε λίγο αργότερα η Κέλι ΜακΜπράιντ, που διδάσκει Ηθική των ΜΜΕ στο Ινστιτούτο Poynter.
Αρκετές ακόμη κυβερνήσεις κατάφερναν, τις τελευταίες δεκαετίες, να αποκρύπτουν ειδήσεις οι οποίες ήταν γνωστές στο σύνολο των δημοσιογράφων της χώρας, με χαρακτηριστικότερα παραδείγματα την εξέγερση της πλατείας Τιεν Αν Μεν στην Κίνα ή την καταστροφή του πυρηνικού αντιδραστήρα του Τσερνομπίλ στην πρώην ΕΣΣΔ. Στην Ελλάδα της κρίσης τα κυρίαρχα μέσα ενημέρωσης επιχείρησαν να αποσιωπήσουν την απεργία πείνας σχεδόν 4.000 κρατουμένων στις φυλακές (αναμφισβήτητα ένα πρωτόγνωρο γεγονός στην ιστορία της χώρας, αν όχι ολόκληρης της Ευρώπης), αλλά ακόμη και καταγγελίες για γιγαντιαία σκάνδαλα ελληνικών τραπεζών, τα οποία μεταδίδονταν από τα μεγαλύτερα ειδησεογραφικά πρακτορεία του πλανήτη.
Παρά το γεγονός όμως ότι τα ΜΜΕ συνεργάζονται όλο και ευκολότερα με τις κυβερνήσεις για την αποσιώπηση ειδήσεων, οι τελευταίες καταφεύγουν συχνότερα σε αποκλεισμό ολόκληρων περιοχών για να κρατήσουν τους δημοσιογράφους μακριά. Ο λόγος συνήθως είναι ότι ακόμη και οι πιο εξωνημένοι δημοσιογράφοι και αρχισυντάκτες δεν μπορούν να συγκαλύψουν τις εικόνες που φτάνουν στους δέκτες των τηλεοράσεων από μια ζωντανή σύνδεση. Πολύ πριν από το δημοσιογραφικό μπλακ άουτ του Φέργκιουσον, λόγου χάρη, οι αμερικανικές αρχές είχαν απαγορεύσει την πρόσβαση των δημοσιογράφων ακόμη και στο κέντρο της Νέας Υόρκης, όταν βρισκόταν σε εξέλιξη η επιχείρηση απομάκρυνσης των ακτιβιστών του κινήματος Occupy Wall Street.
Σε μια εποχή που καταστρατηγείται κάθε έννοια ατομικού απορρήτου και όλες μας οι κινήσεις καταγράφονται διαρκώς από κάμερες και άλλες συσκευές, οι κυβερνήσεις καταφέρνουν να δημιουργούν θύλακες στους οποίους δεν θα υπάρχει δημοσιογραφική κάλυψη. Στις «μαύρες τρύπες» της ενημέρωσης τα γεγονότα παύουν να καταγράφονται και συνεπώς παραμένουν γεγονότα μόνο για όσους βρέθηκαν εκεί.
ΥΓ. Καθώς γινόταν γνωστό ότι το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο δεν θα εξετάσει τα εγκλήματα πολέμου του Ισραήλ διέρρευσαν πληροφορίες για κοινή στρατιωτική άσκηση Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ. Αν δεν καταδικάζονται οι εγκληματίες πολέμου γιατί να φοβούνται οι συνεργάτες τους. Πολύ περισσότερο, εάν γνωρίζουν ότι τα μέσα ενημέρωσης θα επιβάλουν ακόμη ένα δημοσιογραφικό μπακ άουτ.
Διαβάστε
The Death of the Liberal Class (Εκδόσεις Nation Books).
Ο βραβευμένος με Πούλιτζερ δημοσιογράφος Κρις Χέντζες περιγράφει τον έλεγχο της πληροφορίας στην εποχή της κυριαρχίας των μέσων ενημέρωσης
Δείτε
Fire on the Marmara
Ντοκιμαντέρ για την επιδρομή του ισραηλινού στρατού στον Στόλο της Ελευθερίας με μαρτυρίες όσων συμμετείχαν στην αποστολή.
INFOWAR– ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ
