Εφυγε πριν απο την Ελλαδα
Γράφει ο Γιάννης Καραγιαννίδης
—————————————————————————————————————————————————– – Ξέρεις κάτι; Η Ελλάδα πεθαίνει. Πεθαίνουμε σαν λαός. Κάναμε τον κύκλο μας, δεν ξέρω πόσες χιλιάδες χρόνια, ανάμεσα σε σπασμένες πέτρες και αγάλματα. Και πεθαίνουμε. Αλλά αν είναι να πεθάνει η Ελλάδα, να πεθάνει γρήγορα, γιατί η αγωνία κρατάει πολύ και κάνει πολύ θόρυβο…. Μωρή φύση, μόνη σου είσαι. Μόνος μου είμαι κι εγώ. Πάρε ένα μπισκότο…
Θανάσης Βέγγος, στη ταινία του Θόδωρου Αγγελόπουλου “ΤΟ ΒΛΕΜΜΑ ΤΟΥ ΟΔΥΣΣΕΑ”, 1995
‘Η Ελλάδα πεθαίνει”. Μας το `πε πριν 17 χρόνια ο τρισμέγιστος Θόδωρος Αγγελόπουλος. Αλλά ποιός τον άκουγε εντός της βαρέως ασθενούσης χώρας! Μονάχα, εκτός συνόρων απλώνονταν η προφητική φωνή του. Τύγχανε, βλέπετε, παγκόσμιας αναγνώρισης. Όχι, όμως, και στον ίδιο του τον τόπο. Ξεκινώντας απ` τον …ΚΚΕ, δηλαδή τον Κώστα Καραμανλή Εθνάρχη(!), που το 1975 δεν επέτρεψε στον συγκλονιστικό “Θίασο” να εκπροσωπήσει τη χώρα μας στο Φεστιβάλ των Κανών, και φτάνοντας μέχρι 20 χρόνια μετά, στα ύστατα του εταίρου …λαοπρόβλητου της Μεταπολίτευσης, όταν σύμπασα η Ελλάς τρέφονταν με τον πολιτισμό του “πρώτο τραπέζι πίστα στα σκυλάδικα”, η χώρα μας πλήγωνε τον Θ. Αγγελόπουλο.
Μα, κι αυτός δεν αγαπούσε την Ελλάδα της ψευτογκλαμουριάς και του “ήλιος, θάλασσα και τ` αγόρι μου”. Λάτρευε την άλλη Ελλάδα, την περιφερειακή, τη μουντή, τη χιονισμένη, την πληγωμένη, την περιθωριακή, την όμορφη. Αγαπούσε τον Ελληνισμό που γλύφει τις πληγές του, που ανοίγεται στα Βαλκάνια και στον κόσμο δρασκελώντας σύνορα και ολέθριες πολιτικές, που ξέρει ν` αναγνωρίζει την ομορφιά του άγριου τοπίου, της βροχερής απελπισίας, της μεθυσμένης νύχτας.
Η αγάπη γ` αυτήν την Ελλάδα τον οδηγούσε σε μέρη όπως τα δικά μας, για να στήσει εδώ τις ποητικές εικαστικές μυθοπλασίες του, σε ρυθμούς συμφωνικής φούγκας κι αισθητικής γεωμετρίας. Δυστυχώς, οι προσπάθειες της Κινηματογραφικής Λέσχης του Κιλκίς, την δεκαετία του `80, να τον φέρει στο τόπο μας δεν στάθηκε δυνατόν να ευοδωθούν τότε. Ήλθε, όμως, εκείνα τα χρόνια στα μέρη μας, για τα γυρίσματα του “Μελισσοκόμου”. Ήταν η πρώτη συνεργασία του με τον κορυφαίο Μαρτσέλο Μαστρογιάννι, κι η περιοχή της Γουμένισσας, μια απ` αυτές που φιλοξένησαν το συνεργείο των γυρισμάτων του φίλμ.
Ξανάρθε το 1995, για το “Βλέμμα του Οδυσσέα”, σε σκηνές μάλιστα που έπαιζε και ο ανεπανάληπτος Θ. Βέγγος. Αυτή τη φορά η επιλογή του ήταν η περιχή της λίμνης Δοιράνης. Και η ερωτική του σχέση με την ευρύτερη περιοχή μας, συνεχίστηκε μέχρι σχετικά πρόσφατα, όταν το 2006 έστησε ένα ολόκληρο χωριό μέσα στη λίμνη Κερκίνη, για τις ανάγκες τις πρώτης ταινίας απ` την τελευταία ανολοκλήρωτη, τελικά, τριλογία του. Μιλάμε, βέβαια, για το φιλμ “Το Λιβάδι που Δακρίζει”.
Ας μην ξεχνάμε, όμως και την ιδιαίτερη αγάπη του για την Θεσσαλονίκη, στην οποία έστησε την κάμερά του γι` ακετές ταινίες του, όπως το “Ταξίδι στα Κύθηρα”, το “Βλέμμα…” και το “Λιβάδι…”, ενώ στη πόλη αυτή κινηματογράφισε και τις πρώτες του εικόνες, όταν επιχείρησε να κάνει μια μικρού μήκους ταινία για το νεανικό τότε συγκρότημα των “Φόρμινξ”.
Η Ελλάδα πεθαίνει αλλά ο Αγγελόπουλος πρόλαβε να φύγει ο ίδιος νωρίτερα, πριν δει τον επιθανάτιο ρόγχο της. Η Ελλάδα, όμως, που αγάπησε, είναι εκείνη που τραγούδησε ο Διονύσιος Σολωμός. Αυτή, που ποτέ δεν πεθαίνει! Αυτή, που θα ζει για πάντα στα πέτρινα χωριατόσπιτα της Ηπείρου, στις χιονισμένες πλαγιές του Μπέλλες και του Πάικου, στις σχεδίες της θάλασσας για πρόσφυγες χωρίς πατρίδα, στα μετέωρα βήματα των αγωνιστών που ονειρεύτηκαν έναν κόσμο χωρίς σύνορα, στις κόκκινες βάρκες που διασχίζουν τα ήρεμα νερά του ταραγμένου κόσμου, στ` αποκεφαλισμένα αγάλματα που χάνονται αργά στον ορίζοντα άλλων θαλασσών, στο βλέμμα του Αλέξανδρου και της Ελένης.
Θόδωρε Αγγελόπουλε, θα μείνεις στη μνήμη της Ελλάδας που αγάπησες, μια αιωνιότητα και μια μέρα…
Δείτε τη σκηνή με τον Θ. Βέγγο και τον Χάρβεϊ Καιτέλ απ` το “Βλέμμα του Οδυσσέα”, εδώ: http://www.youtube.com/watch?v=7SGviqgGcJY&feature=related
