Ευρώπη των μετοχών

Του Φίλιππου Δ. Δρακονταειδή

Οι ευρωεκλογές υπήρξαν αφορμή για να απαριθμηθούν τα στραβά, τα παράλογα, τα κουκουλωμένα του μορφώματος ενωμένη Ευρώπη, όπου η ολιγομελής Επιτροπή (που αποφασίζει εντέλει) και το πολυμελέστατο Κοινοβούλιο (που παρίσταται και θα ήθελε να αποφασίζει), σε διαρκή διελκυστίνδα, συγκλίνουν ποικιλοτρόπως και ορίζουν «οδηγίες» και νομοθετήματα επιδεχόμενα ερμηνείες επαρκείς για την αποδοχή τους εκ μέρους κυβερνήσεων και αρχών των 28 μελών προς επιβεβαίωση του «ευρωπαϊκού κεκτημένου» δικαιωμάτων και ελευθεριών, εμπροσθοβαρούς για την κυρίαρχη Επιτροπή και οπισθοβαρούς για τη χάβρα του Κοινοβούλιου.

Πρόκειται –δικαιολογημένα– για τον ελάχιστο κοινό παρονομαστή πολιτικής, ώστε να λιβανίζεται μια ορατή και θεσμικά υποχρεωτική μετοχή ειρήνης, ευημερίας, αλληλεγγύης, ανάπτυξης, προόδου. Πρόκειται –εξίσου δικαιολογημένα– για τη λειτουργία μιας εταιρικής πολυεθνικής γραφειοκρατίας με κοινές διαδικασίες, μεθόδους και συστήματα, ώστε ο ελάχιστος κοινός παρονομαστής να εξυπηρετείται και να αιτιολογείται ως καταβολή μερίσματος στους μετόχους. Προς εξασφάλιση του μερίσματος, η εποπτεία «ανεξάρτητων αρχών» και δικαστηρίων προσφέρει εχέγγεια ελέγχου και εισηγήσεις βελτιώσεων.

Τίποτα καλύτερο δεν θα μπορούσε να υπάρξει, αφού αυτή η πραγματικότητα εδράζεται σε οράματα αποφυγής συρράξεων μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών και σε συλλογιστικές συνεννόησης με καταβολές στα δόγματα του Διαφωτισμού, στις επιτυχίες του Ορθολογισμού, στα ωφελήματα των Ριζοσπαστισμών, έτσι που εκλογικεύεται η φυσιογνωμία της μετοχικής Δημοκρατίας. Αυτό το περιβάλλον διευκόλυνε την επέκταση των ιδεών του σε σειρά ουτοπικών παραλλαγών («Ευρώπη των λαών», «από τον Ατλαντικό στα Ουράλια»), οι οποίες υπάκουαν στον κανόνα ότι όσο τα δόγματα περιορίζουν τις θρησκείες, τις ιδεολογίες και τις μεταφυσικές τόσο μεγαλύτερη είναι η διόγκωση της εξουσίας της εκκοσμίκευσης και πρακτικότητας των μετοχών.

Οι ιδρυτές, οι μέντορες, οι εξάγγελοι της ενωμένης Ευρώπης ασχολήθηκαν με την «οικοδόμηση» της Ευρώπης κοιτάζοντας πίσω: είχαν ζήσει τις συρράξεις, είχαν υποφέρει, είχαν υποστεί τις πολιτικές παραμορφώσεις. Κοντολογίς, δεν ήθελαν την επανεμφάνιση του παρελθόντος. Και, για να είμαστε δίκαιοι, είχαν άραγε δυνατότητες να προλάβουν τις εξελίξεις της επιστήμης και της τεχνολογίας, ώστε να περιορίσουν κοινωνικές ανατροπές και λογικές αναταράξεις, που μετέτρεψαν το ανθρώπινο υποκείμενο (τον πολίτη) σε καταναλωτικό αντικείμενο; Και αν είχαν τη δυνατότητα να τις σκεφτούν, υπήρχε τρόπος να τις χειριστούν προς συγκράτηση της εφόδου των μετοχών; Θέλοντας και μη, η ενωμένη Ευρώπη έχει τα όρια εταιρείας συμμετοχών και εντός αυτών των ορίων υφίσταται. Δίκην αποφθέγματος, η ενωμένη Ευρώπη είναι αγοραία.

Είναι αφελές το κραυγάζον επιχείρημα ότι αυτή η εξέλιξη –προϊόν παρελθόντος εξήντα ετών– είναι το αποτέλεσμα της εκμετάλλευσης, της ασυδοσίας του κεφαλαίου, της συνωμοσίας για την καταλήστευση των λαών, όπως για γέλια είναι οι φωνασκίες για μιαν «άλλη» Ευρώπη, για διάλυση της ευρωζώνης, για έξοδο από την Ενωση. Εξήντα χρόνια αρκούν για να τιμωρηθεί η στειρότητα σχεδιασμών και μονομέρειας.

Εξήντα χρόνια είναι περισσότερα από όσα αντέχει η ταχύτητα των καιρών για να κουβεντιάσει διορθώσεις. Εξήντα χρόνια αρκούν για να στεριώσουν οι κάτοχοι των μετοχών. Αυτοί περιμένουν να υποδεχτούν τους νέους ευρωβουλευτές που έτυχαν της ψήφου των λαών, επειδή οι προηγούμενοι, εκείνοι που διορίζονταν στο Κοινοβούλιο από τις κυβερνήσεις τους, έδωσαν στους μετόχους ό,τι γινόταν να δώσουν και να μοιραστούν.

Είναι άραγε κακό που το Κοινοβούλιο θα απαρτίζεται από εκλεγμένους; Οχι. Το κακό είναι πως, με μεγάλα ποσοστά αποχής μη μετόχων, οι μέτοχοι ψήφισαν και επέλεξαν τους εκλεκτούς τους. Διαθέτουν έτσι μια «νέα –άφθαρτη– δεξαμενή» στελεχών, που έχει την ευλογία της «λαϊκής εντολής». Οι μέτοχοι θα μαλάξουν τις νέες επιλογές στο όνομα της Ευρώπης, αφού με αυτό το όνομα κερδίζουν. Θα μπορούσε να γίνει αλλιώς; Όχι.

Ας υποστηρίξουμε τον κανόνα πως ό,τι είναι καλό για τον μέτοχο, είναι καλό για όλους. Και οι μετοχές δεν είναι σαν την επανάσταση, που βρίσκεται στον δρόμο και αρκεί να σκύψεις για να τη σηκώσεις. Είναι στο τραπέζι, όπου πληρώνεσαι για να τις χουχουλίζεις. Το «κράξιμο» του ευρωπαϊκού μορφώματος δεν ενοχλεί τους μετόχους. Ας σκεφτούμε στη σιωπή, παρόλο που είναι κουραστικό!

Άρθρο στην ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ