Επανάσταση, αποκολοκύνθωση
Του Χρήστου Λάσκου.
Εκατό χρόνια από τη Ρωσική Επανάσταση και η ίδια παραμένει ένα ορφανό, όπως σημειώνει ο Αλεξ Καλλίνικος.
Κανείς δεν τη γιορτάζει επισήμως. Κανένα κράτος δεν την αντιμετωπίζει με «εθνική περηφάνια».
Πράγμα, βέβαια, όχι τόσο κακό για την ίδια, όσο φαίνεται σε πρώτη ματιά. Οι μιλιταριστικές παρελάσεις της μιας «από τις δυο» υπερδυνάμεις περισσότερο πρόσβαλλαν παρά τιμούσαν το πνεύμα της πιο αντιμιλιταριστικής και αντιπατριωτικής -με την απλή, καλή έννοια του όρου- συλλογικής πράξης στην ανθρώπινη ιστορία.
Κι αυτό είναι που πολύ καλά καταλαβαίνει η σημερινή «Λευκή» αυταρχία στη Ρωσία. Γι’ αυτό ο Πούτιν, λαμπρό προϊόν της προηγούμενης νομενκλατούρας, δηλώνει: «Η κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης υπήρξε η μεγαλύτερη γεωπολιτική καταστροφή του αιώνα». Και, την ίδια στιγμή, αντιμετωπίζει τους μπολσεβίκους ως επικίνδυνους προδότες. Ο Λένιν και οι συνεργάτες του «πρόδωσαν τα εθνικά συμφέροντα της Ρωσίας».
Η Επανάσταση προκάλεσε «την κρατική κατάρρευση της Ρωσίας και διακήρυξε την ήττα της». Οι μπολσεβίκοι «εύχονταν να δουν την πατρίδα τους ηττημένη, ενώ οι ηρωικοί Ρώσοι στρατιώτες έχυναν το αίμα τους στα μέτωπα του Μεγάλου Πολέμου».
Με δυο λόγια: «Ζήτω η Σοβιετική Αυτοκρατορία!», αλλά «Κάτω οι προδότες κομμουνιστές!».
Πολλοί θα θεωρήσουν πως πρόκειται για αντιφατικά συνθήματα, εφόσον η Ρωσική Επανάσταση υπήρξε το θεμελιωτικό συμβάν της Σοβιετικής Ενωσης. Νομίζω πως έχουν άδικο και το δίκιο είναι με τον πιο διάσημο καγκεμπίτη της Ιστορίας. Οχι μόνο γιατί η σημερινή άγρια ολιγαρχία στη Ρωσία είναι συνέχεια της προηγούμενης «σοβιετικής» άρχουσας τάξης.
Δεν υπάρχει τίποτε περισσότερο αντίθετο στο πατριωτικό -ακροδεξιό, δηλαδή- κεκτημένο της σημερινής Ρωσίας από τους επαναστάτες του 1917.
Εχει δίκιο ο Πούτιν να θεωρεί τον Λένιν άθλιο προδότη, στο μέτρο που αυτός δεν είχε καμιά αμφιβολία πως το συμφέρον της διεθνούς εργατικής τάξης ήταν πολύ πιο πάνω από αυτό της «πατρίδας», στο μέτρο που πράγματι καλούσε σε εγκατάλειψη του σφαγείου του Α’ Παγκόσμιου Πολέμου και εξευτέλιζε τις εθνικές ρωσικές παρλάτες, τόσο κοινές, άλλωστε, για όλες τις άρχουσες τάξεις, όταν κάνουν πολέμους. Εχει δίκιο να θεωρεί τους επαναστάτες κομμουνιστές εντελώς ασύμβατους, πολιτικά και ηθικά, με τη μεγαλορωσική τριάδα του Ιβάν του Τρομερού, του Μεγάλου Πέτρου, αλλά και του Στάλιν, που ο ίδιος θαυμάζει.
Η Ρωσική Επανάσταση υπήρξε η μεγαλύτερη ελπίδα για απελευθέρωση που γέννησε ποτέ ο κόσμος. Για πρώτη φορά οι εκμεταλλευόμενοι, οι καταπιεσμένοι, οι υποτελείς όλων των ειδών νικούσαν κηρύσσοντας με σαφήνεια την πρόθεσή τους να πάρουν τη ζωή στα χέρια τους. Και δεν υπάρχει αμφιβολία πως τον Νοέμβριο του ’17 ήταν αυτοί που νικούσαν.
Γι’ αυτό, για πολύ καιρό μετά, η Ρωσική Επανάσταση ήταν η δική τους επανάσταση σε ολόκληρη τη Γη. Από την άλλη, το σύνολο των κατακτήσεων που πέτυχαν οι κατώτερες τάξεις και τα καταπιεσμένα έθνη, οι υποβαθμισμένες ομάδες του παγκόσμιου πληθυσμού στη διάρκεια του 20ού αιώνα, συνδέονται, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, με το ’17.
Οποιος στοιχειωδώς γνωρίζει την πορεία της Ρωσικής Επανάστασης, ξέρει πολύ καλά τι σήμαινε για τη δημοκρατία, την ισότητα και τα κοινωνικά δικαιώματα στον 20ό αιώνα. Αλλά και για τα ατομικά δικαιώματα, η νομοθεσία για την ισοτιμία των γυναικών, το διαζύγιο, την αποποινικοποίηση σεξουαλικών προσανατολισμών ήταν πρωτόγνωρα, σχεδόν προκλητικά. Θα έκαναν πολλά χρόνια τα φιλελεύθερα κράτη να τη μιμηθούν.
Βέβαια, τα πράγματα στράβωσαν. Η Επανάσταση παραμορφώθηκε, εκφυλίστηκε, προδόθηκε, έφαγε τα παιδιά της, υποκλάπηκε, ευτελίστηκε, τρομοκράτησε, ηττήθηκε. Ναι, αλλά συνέβη.
Αυτό είναι που την κάνει τόσο μισητή στους Πούτιν όπου Γης. Οπως και στους φιλοκαπιταλιστές όλων των παραλλαγών. Και στις ελίτ (sic), γενικώς!
Οι οποίες -πολιτικές και πνευματικές- τείνουν προς προϊούσα αποκολοκύνθωση, νομίζω, όπως φαίνεται από τα αφιερώματα των διάφορων Τζόρναλς στα εκατοντάχρονα της Επανάστασης. Ή, ακόμη καλύτερα, από τις δηλώσεις του εντόπιου θατσερισμού πως η ισότητα αντίκειται στην ανθρώπινη φύση και γι’ αυτό η επιδίωξή της οδηγεί στον ολοκληρωτισμό!
Ας διάβαζαν τουλάχιστον -ή ας μετέφραζαν, θα ήταν μεγάλη προσφορά- φιλελεύθερους ιστορικούς, όπως π.χ. ο Orlando Figes. Δεν είναι υποχρεωτικό να προσφεύγουν στον γελοίο αντικομμουνισμό.
Ούτε να επιχειρούν να αποδώσουν στην Επανάσταση τον σταλινισμό. Ο σταλινισμός δεν ήταν η συνέχεια, αλλά η ήττα της Επανάστασης. Γι’ αυτό και εξόντωσε πρώτα απ’ όλα, σχεδόν στο σύνολο, τους επαναστάτες του 1917.
Εγραψε κάπου ο Γεράσιμος Λυκιαρδόπουλος: «Ερχονται μαύρα χρόνια. Οχι γιατί «το μέλλον μας έχει πολλή ξηρασία», αλλά γιατί η ξηρασία απλώνεται τώρα και στο παρελθόν – που είναι η πηγή του κάθε μέλλοντος. Δεν χάνεται απλώς η ελευθερία (αυτή στο κάτω κάτω ποτέ δεν υπήρξε)∙ χάνεται η ιδέα της, δηλαδή η έλλειψή της – χάνεται η λάμψη της από τα μάτια των σκλάβων».
Αυτή η λάμψη, η άλλοτε εκτυφλωτική, είναι που δεν πρέπει να χαθεί. Θα είναι η πιο μεγάλη ήττα. Το ίδιο το σκοτάδι.
Άρθρο στην ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ
